Η Μάγκνα Κάρτα (λατινικά: Magna Charta; ("Great Charter") , απόδοση: Μεγάλη Χάρτα), αποκαλούμενη και ως Μάγκνα Κάρτα Λιμπερτάτουμ (λατινικά: Magna Carta Libertatum, απόδοση: Μεγάλος Χάρτης των Ελευθεριών)[1][2] , είναι αγγλικός καταστατικός χάρτης, ο οποίος αρχικά εκδόθηκε το 1215[3]. Η Μάγκνα Κάρτα θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά έγγραφα στην ιστορία της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Αρχικά γράφτηκε λόγω διαφωνιών μεταξύ του Πάπα Ιννοκεντίου του Γ', του Βασιλιά Ιωάννη της Αγγλίας και των Άγγλων βαρώνων σχετικά με τα δικαιώματα του βασιλιά. Η Μάγκνα Κάρτα ζητούσε από τον Βασιλιά να αποκηρύξει κάποια δικαιώματά του, να σεβαστεί τις νομικές διαδικασίες και να αποδεχτεί ότι θα δεσμεύεται από τους νόμους και προστάτευε τα δικαιώματα των υπηκόων του Βασιλιά, ιδιαίτερα από την παράνομη φυλάκιση.
Ρήτρες της "Μάγκνα Κάρτας" στα καταστατικά του 1215 και αργότερα
Μόνο τρεις ρήτρες της "Μάγκνα Κάρτας" παραμένουν σε ισχύ στην έννομη τάξη της Αγγλίας και της Ουαλίας. Αυτές αναφέρονται στην ελευθερία της Εκκλησίας της Αγγλίας, τις «παλιές ελευθερίες» του Σίτι του Λονδίνου (ρήτρα 13 στο χάρτη του 1215, ρήτρα 9 στο γράμμα του 1297) και το δικαίωμα στη νομική διαδικασία (ρήτρες 39 και 40 στο γράμμα του 1215, ρήτρα 29 στο γράμμα του 1297)[4] . Αναλυτικά:
1
I. FIRST, We have granted to God, and by this our present Charter have confirmed, for Us and our Heirs for ever, that the Church of England shall be free, and shall have all her whole Rights and Liberties inviolable. We have granted also, and given to all the Freemen of our Realm, for Us and our Heirs for ever, these Liberties under-written, to have and to hold to them and their Heirs, of Us and our Heirs for ever.
Πρώτον, δώσαμε υπόσχεση στον Θεό, μέσα από αυτόν τον χάρτη και επιβεβαιώσαμε, για εμάς και για τους κληρονόμους μας για πάντα, ότι η Εκκλησία της Αγγλίας θα είναι ελεύθερη και θα έχει απαραβίαστα τα δικαιώματα και ελευθερίες. Διαβεβαιώσαμε επίσης και δώσαμε προς τους ελεύθερους του βασιλείου μας, για εμάς και τους κληρονόμους μας για πάντα, αυτές τις εγγυημένες ελευθερίες, για να διατηρήσουμε και να διατηρήσουμε αυτές και τους κληρονόμους τους, από εμάς και τους κληρονόμους μας για πάντα.
9
THE City of London shall have all the old Liberties and Customs which it hath been used to have. Moreover We will and grant, that all other Cities, Boroughs, Towns, and the Barons of the Five Ports, as with all other Ports, shall have all their Liberties and free Customs.
Η πόλη του Λονδίνου θα διατηρήσει όλες τις παλιές ελευθερίες και έθιμα που είχε συνηθίσει. Επιπλέον, θέλουμε και αποδεχόμαστε, ότι όλες οι άλλες πόλεις, δήμοι, πόλεις και οι βαρόνοι των πέντε λιμανιών, όπως και με όλα τα άλλα λιμάνια, θα έχουν όλες τις ελευθερίες και τα δωρεάν τελωνεία τους.
29
NO Freeman shall be taken or imprisoned, or be disseised of his Freehold, or Liberties, or free Customs, or be outlawed, or exiled, or any other wise destroyed; nor will We not pass upon him, nor condemn him, but by lawful judgment of his Peers, or by the Law of the land. We will sell to no man, we will not deny or defer to any man either Justice or Right.
ΚΑΝΕΝΑΣ ελεύθερος άνθρωπος δεν πρέπει να συλληφθεί ή να φυλακιστεί, ή να αναλυθεί για την Ελευθερία του, τις Ελευθερίες του, ή τα ελεύθερα Τελωνεία, ή να τεθεί εκτός νόμου, ή να εξοριστεί ή να καταστραφεί οποιοδήποτε άλλο. ούτε θα τον περάσουμε ούτε θα τον καταδικάσουμε, αλλά με νόμιμη κρίση των συνομηλίκων του, ή με το Νόμο της χώρας. Δεν θα πουλήσουμε σε κανέναν, ούτε θα αρνηθούμε ή θα αναβάλουμε τη δικαιοσύνη ή τα δικαιώματα σε κανέναν άνθρωπο.
Greenberg, Janelle (2006). The Radical Face of the Ancient Constitution: St Edward's 'Laws' in Early Modern Political Thought. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN978-0521024884.
Hallam, Elizabeth M.· Everard, Judith A. (2001). Capetian France, 987–1328 (2nd έκδοση). Harlow, UK: Longman. ISBN978-0-582-40428-1.
Hazeltine, H.D. (1917). «The Influence of Magna Carta on American Constitutional Development». Στο: Malden, Henry Elliot. Magna Carta commemoration essays. BiblioBazaar. ISBN978-1116447477.
Hewit, H.J. (1929). Mediaeval Cheshire. Manchester, UK: Manchester University Press.
McGlynn, Sean (2013). Blood Cries Afar: The Forgotten Invasion of England, 1216. London: Spellmount. ISBN978-0752488318.
Menache, Sophia (2003). Clement V. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN978-0521521987.
Pocock, J.G.A. (1987). The Ancient Constitution and the Feudal Law: A Study of English Historical Thought in the Seventeenth Century. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN978-0521316439.
Ridgeway, H. W. (2010). «Henry III (1207–1272)». Oxford Dictionary of National Biography (online έκδοση). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/12950.(Subscription or UK public library membership required.)
Rothwell, Harry (1975). English Historical Documents 1189–1327. London: Eyre & Spottiswoode. ISBN978-0413233004.
Simmons, Clare A. (1998). «Absent Presence: The Romantic-Era Magna Charta and the English Constitution». Στο: Shippey, Richard· Utz, Tom. Medievalism in the Modern World. Essays in Honour of Leslie J. Workman. Brepols Publishers.
Weiler, Björn K.U. (2012). Henry III of England and the Staufen Empire, 1216–1272. Paris: Royal Historical Society: Boydell Press. ISBN978-0-86193-319-8.
White, Albert Beebe (1915). «The Name Magna Carta». The English Historical ReviewXXX (CXIX): 472–75. doi:10.1093/ehr/XXX.CXIX.472.
White, Albert Beebe (1917). «Note on the Name Magna Carta». The English Historical ReviewXXXII (CXXVIII): 545–55. doi:10.1093/ehr/XXXII.CXXVIII.554.
Wright, Herbert G. (1919). The Life And Works Of Arthur Hall Of Grantham, Member Of Parliament, Courtier And First Translator Of Homer Into English. Book on Demand.
Wright, Patrick (1990). The River: A Thames Journey. London: BBC Books. ISBN978-0563384786.