Saltu al enhavo

Hindia sezamo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Sezamo

Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae
Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta
Klaso: Dukotiledonoj Magnoliopsida
Ordo: Lamialoj Lamiales
Familio: Pedaliacoj Pedaliacae
Genro: Sezamo Sesamum
Specio: S. indicum
Sesamum indicum
L.
Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr

La hindia sezamo (Sesamum indicum) estas kultivata planto, precipe en Okcidenta Azio, Afriko, (Burkino) kaj Ĉinio, ĉefe por ties semoj, de kiuj oni prenas oleon. Ĝi estas verŝajne la unua kultivata oleplanto en la historio.

Manĝaj uzadoj

[redakti | redakti fonton]

Virinoj de antikva Babilono manĝis halvaon (miksaĵo de mielo kaj sezamaj semoj) por plilongigi siajn vivojn kaj belecon. Romaj militistoj ankaŭ manĝis ĝin, por gajni kaj konservi fortecon kaj energion.[1] Halvao ankoraŭ estas kutima manĝaĵo en kelkaj landoj, ekzemple Turkio.

Simit

Simit (vidu supre), estas pano kovrita de sezamaj semoj. Ĝi ankaŭ estas nomata KoulouriGevrek, kaj oftas en Turkio, Grekio, Balkanio kaj la Mezoriento.

Nutraj datumoj - Rostitaj kontraŭ nekuiritaj sezamaj semoj
Sezamaj semoj, rostitaj
Nutra valoro po 100 g (3,5 uncoj)
Energio 570 kkal   2370 kJ
Karbonhidrato 26.04 g
- Sukeroj 0.48 g
- Fibro 16.9 g
Graso 48.00 g
Proteino 16.96 g
Triptofano 0.371 g
Treonino 0.704 g
Izoleŭcino 0.730 g
Leŭcino 1.299 g
Lizino 0.544 g
Metionino 0.560 g
Cistino 0.342 g
Fenilalanino 0.899 g
Tirozino 0.710 g
Valino 0.947 g
Arginino 2.515 g
Histidino 0.499 g
Alanino 0.886 g
Asparta acido 1.574 g
Glutama acido 3.782 g
Glicino 1.162 g
Prolino 0.774 g
Serino 0.925 g
Akvo 5.00 g
Vitaminoj
C-vitamino  0.0 mg 0%
Mineraloj
Kalcio  131 mg 13%
Fero  7.78 mg 62%
Magnezio  346 mg 94% 
Fosforo  774 mg 111%
Kalio  406 mg 9%
Natrio  39 mg 3%
Zinko  7.16 mg 72%
Procentaĵoj rilatas al usonaj
rekomendoj por plenkreskuloj.
Fonto: USDA Nutrient database angle
Sezamaj semoj, sekigitaj
Nutra valoro po 100 g (3,5 uncoj)
Energio 630 kkal   2640 kJ
Karbonhidrato 11.73 g
- Sukeroj 0.48 g
- Fibro 11.6 g
Graso 61.21 g
Proteino 20.45 g
Triptofano 0.330 g
Treonino 0.730 g
Izoleŭcino 0.750 g
Leŭcino 1.500 g
Lizino 0.650 g
Metionino 0.880 g
Cistino 0.440 g
Fenilalanino 0.940 g
Tirozino 0.790 g
Valino 0.980 g
Arginino 3.250 g
Histidino 0.550 g
Alanino 0.990 g
Asparta acido 2.070 g
Glutama acido 4.600 g
Glicino 1.090 g
Prolino 1.040 g
Serino 1.200 g
Hidroksiprolino 0.000 g
Akvo 3.75 g
Vitaminoj
C-vitamino  0.0 mg 0%
Mineraloj
Kalcio  60 mg 6%
Fero  6.4 mg 51%
Magnezio  345 mg 93% 
Fosforo  667 mg 95%
Kalio  370 mg 8%
Natrio  47 mg 3%
Zinko  11.16 mg 112%
Procentaĵoj rilatas al usonaj
rekomendoj por plenkreskuloj.
Fonto: USDA Nutrient database angle
Nutraj enhavoj
Sezamaj semoj estas riĉaj fonte de oleo.

Dum jarmiloj, sezamaj semoj estas uzataj kiel fonto de manĝaĵo kaj oleo. Ĝi enhavas pli granda procento de oleo de preskaŭ ia semo. Kelkfoje, ĝi estas pli ol 50% oleo. Kompare, sojfabo estas 20% oleo. Ĝi estas unu el la plej stabilaj plantaj oleoj ĉar ĝi nature estas riĉa de antioksidantoj.

Notoj kaj fontoj

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]