پرش به محتوا

ازگیل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ازگیل
Foliage and fruit
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): رزیدها
راسته: گل‌سرخ‌سانان
تیره: گلسرخیان
سرده: ازگیل (سرده)
گونه: M. germanica
نام دوبخشی
Mespilus germanica

اَزگیل (نام علمی: Mespilus germanica) که در زبان گیلکی به آن "کونوس", "کُنوس" ؛ در زبان مازندرانی به آن "کِنِس" و "کندس" و در زبان تالشی به آن "فَتَر" می گویند، نام درخت و میوه‌ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل (سرده)، هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی.[۱] در نزهت نامه علایی هم آن را کندس خوانده‌اند.

میوه کروی شکل و قهوه‌ای رنگ درخت ازگیل

میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه‌ای تغییر می‌یابد و کاملاً نرم و شیرین می‌شود. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه‌ای لذیذ، مطبوع و تقویت‌کننده مصرف می‌کنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و کنسرو ازگیل نیز استفاده می‌شود.[۲]
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل‌های آفتاب‌گیر رشد می‌کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است[۳]

تاریخچه

[ویرایش]

ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای کاسپین در مناطق گیلان و مازندران و قزوین در ایران کشت می‌شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی‌ها در بقیه اروپا گسترش یافت. در حال حاضر ازگیل در همهٔ جنگل‌های شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) و در همهٔ بلندی‌های کرانه‌های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می‌روید.[۴]

خواص

[ویرایش]
گل‌های سفید رنگ درخت ازگیل

ازگیل سرشار از ویتامین‌های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می‌پنداشت. ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان اسهال بچه‌ها با جوشانده برگ -منظم‌کننده کار روده‌ها -جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می‌برد. هم‌چنین به‌طور سنتی در گیلان و قزوین از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده می‌شده‌است.[۳] در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با غرغره (پزشکی) کردن آب برگ درخت ازگیل سودمند است.

ترکیبات شیمیایی

[ویرایش]

ازگیل شامل آب، قند ٬اسیدهای آلی (اسید مالیک -اسید سیتریک - اسید تارتاریک)، تانن، لعاب، اسید بوریک است.[۲]

هستهٔ ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.[۲]

نگارخانه

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. «لغت‌نامه دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «ازگیل و خواص آن». تبیان.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «ازگیل میوه‌ای از گیلان». گیلان نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲.
  4. «لغت‌نامه دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۶.

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]

نهال ازگیل ژاپنی