پرش به محتوا

طومار شیخ شرزین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
طومار شیخ شرزین
روی جلدِ چاپِ دوّمِ انتشاراتِ روشنگران
نویسنده(ها)بهرام بیضایی
تصویرگر(ها)یلدا کامرانی، آیدین آغداشلو
کشوراستکهلم، تهران
زبانفارسی
گونه(های) ادبیفیلم‌نامه
ناشرنشرِ رامین، انتشاراتِ روشنگران و مطالعات زنان
تاریخ نشر
۱۳۶۸
شمار صفحات۸۰
شابکشابک ‎۹۶۴−۵۵۱۲−۳۴−۴ / ۹۱−۷۹۷۰−۸۲۹−۳

طومار شیخ شرزین فیلم‌نامه‌ای فیلم‌نشده از بهرام بیضایی است از سالِ ۱۳۶۵.

کتاب

[ویرایش]

نخستین چاپِ طومار شیخ شرزین در پاییزِ ۱۳۶۸ به وسیلهٔ نشرِ رامین در استکهلم بوده است.[۱][۲] در چاپِ نخستِ انتشاراتِ روشنگران (زمستانِ ۱۳۶۸) جلدِ کتاب را یلدا کامرانی طرّاحی کرد. نقّاشیِ روی جلدِ چاپ‌های بعدی را آیدین آغداشلو کشیده‌است.[۳][۴]

داستان

[ویرایش]

داستانِ فیلم‌نامه سرگذشتِ دبیری است شرزین-نام از کتابخانهٔ سلطانی.

خلاصه

[ویرایش]

داستان در زمان فرمانروایی مغولان یا تاتارها بر ایران می‌گذرد. یکی از دبیران کتابخانه (عیدی) هنگام سوختن برخی از طومارهای کتابخانه، تصادفاً طوماری از استادش شیخ شرزین می‌یابد که جهت دادخواهی از صاحبدیوان نوشته بوده. متن طومار بخشی از سرگذشت شرزین پسر روزبهان، دبیر دارالکتّاب سلطانی است که از پسِ نوشتنِ طوماری به نام دارنامه شیوخِ دیگر به او کفر و ارتداد می‌بندند.

شرزین، چهره اصلی این نمایش که عمیقاً باور به خردورزی دارد، در دارنامه به ستایش خرد پرداخته، یا به گفته خودش: «خرد را به درختی مانند کردم که اگر بپروریش ببالد ورنه بیخ آن خشک شود.» شیوخ حسود که معتقد به تابعیت محض از نوشته‌های پیشینیانند، از نوشته‌های شرزین که حرف نو گفته خشمگین شده او را مورد بازجویی قرار می‌دهند. شرزین برای جان به در بردن کارِ خود را به ابن سینا نسبت می‌دهد؛ ولی سپس‌تر که دارنامه همچون کتاب تازه‌یابِ ابن سینا مورد استقبال شیوخ و سلطان وقت قرار می‌گیرد، شرزین در حضور سلطان خستو می‌شود که دارنامه را خودش نوشته‌است و ….

صاحبدیوان و عیدی که طومارِ شیخ شرزین را یافته بودند، علاقه‌مند می‌شوند که از سرنوشتِ او آگاه شوند و به همین سبب سراغِ هر کس که خبری از وی دارد می‌روند و بخشی از زندگی شرزین را از هر یک از ایشان می‌شنوند.

به دیگر زبان‌ها

[ویرایش]

این فیلم‌نامه را محمّد آلتونجی با نامِ «ص‍ح‍ی‍ف‍ة ال‍ش‍ی‍خ ش‍رزی‍ن» به عربی درآورده که سالِ ۱۹۹۴ میلادی در کویت در کتابِ في سبیل الحریة لجوهر مراد و صحیفة الشیخ شرزین لبهرام بیضائي: خ‍م‍س م‍س‍رح‍ی‍ات م‍ن زم‍ان ال‍ث‍وره ال‍ن‍ی‍اب‍ی‍ه‌ (ال‍م‍ج‍ل‍س ال‍وطن‍ی ل‍ل‍ث‍ق‍اف‍ه و ال‍ف‍ن‍ون و الاداب) با کارهایی از غلامحسین ساعدی («جوهر مراد») و دیگران چاپ شده‌است.[۵][۶][۷][۸][۹]

پانویس

[ویرایش]
  1. http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/555965[پیوند مرده]
  2. Tūmār-i shaykh Sharzīn (fīlm'nāma) Stockholms Stadsbibliotek
  3. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۵.
  4. بیضایی، «دربارهٔ آیدین آغداشلو».
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۵.
  6. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۵.
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۵.
  8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۵.
  9. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۵.

منابع

[ویرایش]
  • Talajooy, Saeed (2015). "Intellectuals as Sacrificial Heroes: A Comparative Study of Bahram Beyzaie and Wole Soyinka". Comparative Literature Studies. 52 (2): 379−408.

پیوند به بیرون

[ویرایش]