Թիմարի գավառ
Գավառ | |
---|---|
Թիմար | |
Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան |
Վիլայեթ | Վանի վիլայեթ |
Պաշտոնական լեզու | Հայերեն |
Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) |
Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը) |
Տեղաբնականուն | թիմարցի |
Ժամային գոտի | UTC+3 |
Թիմար, գավառ Արևմտյան Հայաստանում, Վանի վիլայեթում։ Գտնվում էր Վան քաղաքից հյուսիս, լճի արևելյան ափամերձ շրջանում։ Կենտրոնը Ջանիկ գյուղն էր։
Հայտնի գլխավոր բնակավայրերից էր հարավում՝ Ավանց նավահանգիստը և հյուսիսում՝ Ամյուկ բերդը։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գավառը արևմտյան կողմից խորանալով Վանա լճի մեջ գոյացրել է թերակղզի, որը գավառի անունով կոչվում է Թիմար։ Թիմարն իր մեջ ընդգրկում էր պատմական Վասպուրական աշխարհի Բոգունիք գավառը և Առբերան գավառի որոշ մասը։
Գավառի միջով անցնող գլխավոր գետը Մարմետն է, որն արևելքից թափվում է Վանա լիճը։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1895 թվականների կոտորածները ծանր անդրադարձ ունեցավ հայերի վրա, որի արդյունքում պակասեց գյուղերի քանակը և նվազեց հայության թիվը։ 1915 թվականի մեծ եղեռնի ժամանակ հայերեից շատերը կոտորվեցին, իսկ մնացածները ակտիվորեն մասնակցեցին Վանի հերոսական ինքնապաշտպանական կռիվներին և շատերի հետ գաղթեիցն արևելյան Հայաստան։ 1970-ական թվականներին թուրքական կառավարությունը զգալի թվով թուրքերի տարել ու վերաբնակեցրել է Կիպրոս կղզու իրենց կողմից զավթած հյուսիս-արևելյան մասի վրա։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1881 թվականին գավառն ուներ 38899 հայ և 230 թուրք բնակչություն։
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գավառն ուներ բերրի ու արգավանդ հողեր և ոռոգման բավարար հնարավորություն։
Հայության հիմնական զբաղմունքը հողագործություն, անասնապահությունն ու արհեստագործությունն էր։ Գավառն հայտնի էր իր հացահատիկով։ Մարմետ գետի և նրա ճյուղավորումների հովիտներում մշակում էին նաև խաղող, և տարատեսակ պտուղներ ու բանջարեղեն։ Լճափի գյուղերի բնակիչները նաև զբաղվում էին նավարկությամբ։ Բացի գյուղատնտեսական մթերքներից Արճիշակի լճակից արյունահանում էին բորակ ու տանում Բիթլիս, Արճեշ, Խլաթ և այլ վայրեր վաճառելու համար։
Պատմամշակութային կառույցներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թիմարն ուներ 65 եկեղեցի և 13 վանք։ Գավառի տարածքում գտնվում էին մի շարք պատմամշակութային հուշարձաններ ու հնավայրեր։
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գավառում գործում էր 14 հայկական վարժարաններ։
Վարչական բաժանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1881 թվականին գավառն ուներ 118 գյուղ։ Ըստ Վ. Մաևսկու տվյալներով գյուղերի թիվը 61 էր։ 1916 թվականին Թիմարն ուներ մոտ չորս տասնյակ հայաբնակ գյուղ՝ 3318 հայ բնակչով[1]։
Գավառը բաժանված էր հետևյալ գավառակների.
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 452
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
|