13. maí

13. maí er 133. dagur ársins (134. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 232 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 535 - Agapitus 1. varð páfi.
• 1497 - Alexander 6. páfi bannfærði predikarann Savonarola.
• 1532 - Francisco Pizarro tók land á norðanverðri strönd Perú.
• 1568 - Orrustan við Langside: Lið Maríu Skotadrottningar beið lægri hlut fyrir sveitum skoskra mótmælenda sem stýrt var af James Stewart, jarli af Moray, hálfbróður drottningar. María flúði til Englands þar sem Elísabet 1. lét handtaka hana 19. maí.
• 1607 - Jamestown, fyrsti bær enskra landnema í Nýja heiminum, var stofnaður í Virginíu.
• 1776 - Konungur gaf út tilskipun um póstferðir á Íslandi, en slíkar ferðir hófust þó ekki fyrr en 1782.
• 1830 - Þrjú héruð Stór-Kólumbíu klufu sig út og urðu landið Ekvador.
• 1897 - Guglielmo Marconi sendi fyrsta loftskeytið sem sent var yfir opið haf, frá Lavernock Point í Wales yfir Bristol-sund til Flat Holm Island, 6 kílómetra leið. Skeytið var þrjú orð: „Are you ready“.
• 1902 - Alfons 13. Spánarkonungur varð fullveðja og tók við völdum en hann var fæddur eftir lát föður síns og hafði borið konungsnafnbót frá fæðingu.
• 1934 - Dettifossslagurinn á Siglufirði, hörð viðureign verkfallsmanna og andstæðinga þeirra vegna afgreiðslubanns á skip Eimskipafélags Íslands, átti sér stað.
• 1940 - Winston Churchill hélt ræðu í breska þinginu og sagði þar: „Ég hef ekkert að bjóða ykkur nema blóð, svita og tár.“
• 1945 - Framfarafélagið Kópavogur var stofnað.
• 1947 - Sauðárkrókur varð kaupstaður með lögum frá Alþingi.
• 1966 - Íslenska ríkið keypti Skaftafell í Öræfum undir þjóðgarð sem var opnaður tveimur árum síðar.
• 1972 - 115 manns létust í eldsvoða í næturklúbbi í Ósaka í Japan.
• 1981 - Mehmet Ali Ağca skaut Jóhannes Pál páfa 2. á Péturstorginu í Róm.
• 1984 - Sprenging varð í flotastöð sovéska hersins í Severomorsk. Hundruð manna fórust og tveir þriðju allra flugskeyta sovéska norðurflotans eyðilögðust.
• 1985 - Þing Kúveit veitti konum kosningarétt. Rétturinn var afturkallaður árið 1999 og endurvakinn árið 2005.
• 1992 - Li Hongzhi kynnti hreyfinguna Falun Gong í Kína.
• 1995 - Hljómsveitin Secret Garden sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 1995 með laginu „Nocturne“.
• 1996 - Um 600 manns létust þegar skýstrokkur gekk yfir Bangladess.
• 1998 - Uppþotin í Indónesíu í maí 1998: Reiður múgur réðist á verslanir fólks af kínverskum uppruna í Djakarta.
• 1999 - Carlo Azeglio Ciampi varð forseti Ítalíu.
• 2000 - Olsen-bræður unnu Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2000. Einar Ágúst & Telma fluttu lagið „Tell Me!“ fyrir Íslands hönd.
• 2000 - 23 létust þegar sprenging varð í flugeldaverksmiðju í Enschede í Hollandi.
• 2001 - Kosningabandalag undir forystu Silvio Berlusconi sigraði þingkosningar á Ítalíu.
• 2005 - Kvikmyndin Fullorðið fólk var frumsýnd í Danmörku.
• 2005 - Blóðbaðið í Andijan: Hermenn drápu hátt í 700 mótmælendur í austurhluta Úsbekistans.
• 2007 - Manchester United lyftu níunda bikar sínum í ensku úrvalsdeildinni.
• 2008 - 80 létust í sprengjuárás í Jaípúr á Indlandi.

• 2010 - Herforinginn Khattiya Sawasdipol, einn af leiðtogum mótmælenda í Taílandi, var skotinn til bana af leyniskyttu þar sem hann talaði við blaðamann frá The New York Times í Bangkok
• 2011 - Tónlistarhúsið Harpa var formlega tekið í notkun í Reykjavík.
• 2012 - Manchester City vann Englandsmeistaratitilinn í knattspyrnu með sigri á Queens Park Rangers.
• 2014 - Yfir 300 fórust í sprengingu í kolanámu í Soma í Tyrklandi.
• 2017 - Salvador Sobral sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2017 fyrir Portúgal með laginu „Amar pelos dois“.
• 2022 - Mohamed bin Zayed Al Nahyan var kjörinn forseti Sameinuðu arabísku furstadæmanna.

Fædd

• 1254 - María af Brabant, Frakklandsdrottning, seinni kona Filippusar 3. (d. 1321).
• 1588 - Ole Worm, danskur læknir og fornfræðingur (d. 1654).
• 1717 - María Teresa af Austurríki, erkihertogaynja Austurríkis (d. 1780).
• 1730 - Charles Watson-Wentworth, markgreifi af Rockingham, breskur stjórnmálamaður (d. 1782).
• 1792 - Píus 9. páfi (d. 1878).
• 1828 - Hannes Finsen, landfógeti og amtmaður í Færeyjum og síðast stiftamtmaður í Danmörku (d. 1892).
• 1857 - Ronald Ross, skoskur læknir sem fann malaríusýkilinn (d. 1932).
• 1894 - Ásgeir Ásgeirsson, annar forseti Íslands (d. 1972).
• 1930 - Mike Gravel, bandarískur stjórnmálamaður (d. 2021).
• 1931 - Jim Jones, bandarískur trúarleiðtogi (d. 1978).
• 1938 - Giuliano Amato, ítalskur stjórnmálamaður og tvívegis forsætisráðherra.
• 1941 - Ritchie Valens, bandarískur söngvari.
• 1950 - Stevie Wonder, bandarískur tónlistamaður.
• 1950 - Elaine Cristina, brasilísk leikkona.
• 1954 - Hideki Maeda, japanskur knattspyrnumaður.
• 1956 - Staffan Hellstrand, sænskur söngvari.
• 1957 - Carrie Lam, kínverskur stjórnmálamaður.
• 1961 - Dennis Rodman, bandarískur körfuknattleiksmaður og leikari.
• 1961 - Danny Leiner, bandarískur leikari (d. 2018).
• 1964 - Ronnie Coleman, bandarískur meistari í vaxtarrækt.
• 1964 - Hilmar Jónsson, íslenskur leikari.
• 1979 - Karl Filippus Svíaprins.
• 1980 - Egill Gillzenegger Einarsson, íslenskur skemmtikraftur og rithöfundur.
• 1986 - Robert Pattinson, enskur leikari.
• 1986 - Alexander Rybak, norskur söngvari.
• 1990 - Ólafur Guðmundsson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 1993 - Romelu Lukaku, belgískur knattspyrnumaður.

Dáin

• 1882 - Kristján Kristjánsson, íslenskur embættismaður (f. 1806).
• 1930 - Fridtjof Nansen, norskur landkönnuður (f. 1861).
• 1961 - Gary Cooper, bandarískur leikari (f. 1901).
• 2013 - Steingrímur Njálsson, íslenskur síbrotamaður (f. 1942).
• 2018 - Margot Kidder, kanadísk-bandarísk leikkona (f. 1948).
• 2019 - Doris Day, bandarísk leik- og söngkona (f. 1922).