Here naverokê

ji

Ji Wîkîferhengê

Bilêvkirin

[biguhêre]

Pêşdaçek

[biguhêre]

ji

  1. daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina cihê tiştekê/î yan kesekê/î.
    Ji Kurdistanê çû Swêdê.
    Ji malê hat ber dikanê.
    Ji avê anî derê.
  2. Daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina demê.
    Ji sala 2000ê ve ez li zankoyê dixwînim.
    Ji havînê ta zivistanê.
    Ji spêdê ta êvarê.
  3. Daçekek e bo diyarkirina dûratiyê.
    Kurdistan ji vir dûr e.
  4. Daçekek e bo diyarkirina sedemê / sebebê.
    Ji sarmayê ye ku nesax bûye.
  5. Daçekek e bo diyarkirina çavkaniyê.
    Ev agahî ne ji wê pirtûkê ne.
  6. Daçekek e bo diyarkirina bikaranîna tiştekê/î bo çêkirina tiştek din.
    Ev xanî ji mermer e.
  7. Daçekek e bo diyarkirina rêgirtina li kesekê/î yan tiştekê/î yan jî astengdanîna li ber wan.
    Ji agir parastin.
  8. bo berhevdan û miqayesekirina tiştan yan kesan:
    Mişk ji fîlan biçûktir in.
    Tu ji wî mezintir î.
    Ew ji hemûyan zîrektir e.

Ji wêjeya klasîk

[biguhêre]

Herwiha

[biguhêre]

Bi alfabeyên din

[biguhêre]

Nîşeyên karanînê

[biguhêre]
  • Dema ev daçek serbixwe tê bikaranîn (anku ti nomîn nadin pey wê), ew dibe :
    jê çûn: ji wê (derê) çûn; ji wî (cihî) çûn; ji wan (deran) çûn
  • Dema ev daçek wek gerund bi kar bê, piştî navdêrê daçeka bi ramaneke nêzîk ve tê; ji bîr kirin > bîrvekirin, ji birç mirin > birçvemirin.

Daçekên bingehîn

[biguhêre]

Etîmolojî

[biguhêre]

proto-hindûewropî * eǵʰs, * eǵʰs (ji)

proto-îranî *heç ("li pey, li dûv",) heçeyte "li pey çûn")
avestayî: heç heçeyte "li pey çûn")
farisiya kevn: hec
partî: h'xs
pehlewî: h'c, ez
partî: ej
farisî: ez, zi
belûçî: ,
kurmancî: ji,
zazakî: zi, ci
sanskrîtî: sec
rusî: из (iz)
yûnanî: ἐξ (êks)
latînî: ex
lîtwanî: ,
Çavkanî: Cheung p.124, Horn p.18, Watkins p.74, Etymonline

Bi zaravayên din

[biguhêre]
  • Kurmancî: ji
  • Kurmancîya Xorasanê: sa/sewa, le, je, da, ra
  • Kurdiya başûrî: le, je, de
  • Soranî: le ...ewe
  • Zazakî: ... ra

Werger

[biguhêre]
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker

[biguhêre]

ji

  1. Guhartoyeke . (herwiha, hem)