Naar inhoud springen

Kanton (Frankrijk)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Overzicht van de bestuurlijke indeling Frankrijk

Een kanton is een administratieve eenheid in Frankrijk. In stedelijke zones zijn er vaak meerdere kantons per gemeente, terwijl in landelijke gebieden een kanton dan weer meerdere gemeenten omvat. Kanton- en gemeentegrenzen hoeven niet samen te vallen.

Kantons zijn op hun beurt kleiner dan arrondissementen. Verschillende arrondissementen vormen samen een departement. Tot de hervorming van 2013 vormden verschillende kantons samen een arrondissement; sindsdien is de koppeling tussen beide losgelaten, zodat sommige kantons in meer dan één arrondissement kunnen liggen.

Aanvankelijk waren kantons echte bestuurlijke eenheden. Verschillende overheidsdiensten zoals de politie en de brandweer waren op kantonnaal niveau georganiseerd. Ook de juges de paix (vrederechters) zetelden tot 1958 per kanton.

Tegenwoordig fungeren de kantons alleen nog als kiesdistrict. Voor de verkiezing van de Conseil départemental, de volksvertegenwoordiging op het niveau van het departement, geldt een districtenstelsel: ieder kanton kiest twee vertegenwoordigers in de Conseil général van het departement. Tot de hervorming van 2013 was er één vertegenwoordiger per kanton. Bij de verkiezingen van maart 2015 werden voor het eerst per kanton twee vertegenwoordigers verkozen, telkens een man en een vrouw die zich als één duo kandideren.

Het departement Parijs kent geen kantons, daar het samenvalt met de gemeente Parijs, en het Conseil Général en de gemeenteraad hier ook samenvallen (onder de naam Conseil de Paris). Parijs is verdeeld in arrondissementen. In theorie zou men elk arrondissement gelijk kunnen stellen aan een kanton, de bewoners ervan hebben immers beide rechten. Maar in het algemeen wordt gesteld dat de kantons in Parijs niet bestaan.

In totaal waren er tot de hervorming van 2013, 4035 kantons, waarvan 156 overzeese.

Hervorming van de kantons 2013

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 16 mei 2013 bekrachtigde het grondwettelijk hof het door de regering ingediende en door het parlement goedgekeurde wetsvoorstel om het aantal kantons en hun grenzen aan te passen. Deze aanpassing werd voornamelijk ingegeven door het feit dat er over de jaren heen (de meeste kantons bleven ongewijzigd sedert hun oprichting begin 19e eeuw) te grote demografische verschillen ontstaan waren tussen de kantons waardoor het gelijkheidsprincipe bij verkiezingen voor de departementale raad in het gedrang kwam. Elk kanton vaardigt immers slechts 1 verkozene af ongeacht het aantal inwoners. De herverdeling is dus hoofdzakelijk gebeurd op basis van demografische gegevens waarbij het aantal inwoners van een kanton maximaal 20% mag afwijken van het gemiddelde van het departement. De volgende basisregels werden in de wet opgenomen voor het bepalen van de nieuwe grenzen:

  • Het grondgebied van elk kanton wordt bepaald op hoofdzakelijk demografische basis.
  • Het grondgebied van elk kanton is continu (geen exclaves).
  • Elke gemeente van minder dan 3.500 inwoners behoort steeds in zijn geheel tot een en hetzelfde kanton.

In functie van het aantal inwoners in een departement wordt tevens een minimumaantal kantons vastgelegd:

  • Een departement met meer dan 500.000 inwoners telt minstens 17 kantons.
  • Een departement met meer dan 150.000 inwoners en minder dan 500.000 inwoners telt minstens 13 kantons.

Door de hervorming ligt een kanton niet noodzakelijk nog langer binnen de grenzen van eenzelfde arrondissement, de arrondissementsgrenzen werden immers niet gewijzigd.

Door deze hervorming wordt het totaal aantal kantons teruggebracht van 4.035 waarvan 156 overzeese naar 2.054. Deze nieuwe onderverdeling werd in de praktijk voor het eerst toegepast bij de departementsverkiezingen gehouden op 22 en 29 maart 2015.

Evolutie kantons per departement

[bewerken | brontekst bewerken]
Code Departement Aantal
Kantons
tot 2013
Aantal
Kantons
na 2013
01 Ain 43 23
02 Aisne 42 21
03 Allier 35 19
04 Alpes-de-Haute-Provence 30 15
05 Hautes-Alpes 30 15
06 Alpes-Maritimes 52 27
07 Ardèche 33 17
08 Ardennes 37 19
09 Ariège 22 13
10 Aube 33 17
11 Aude 35 19
12 Aveyron 46 23
13 Bouches-du-Rhône 57 29
14 Calvados 49 25
15 Cantal 27 15
16 Charente 35 19
17 Charente-Maritime 51 27
18 Cher 35 19
19 Corrèze 37 19
2A Corse-du-Sud 22 11
2B Haute-Corse 30 15
21 Côte-d'Or 43 23
22 Côtes-d'Armor 52 27
23 Creuse 27 15
24 Dordogne 50 25
25 Doubs 35 19
26 Drôme 36 19
27 Eure 43 23
28 Eure-et-Loir 29 15
29 Finistère 54 27
30 Gard 46 23
31 Haute-Garonne 53 27
32 Gers 31 17
33 Gironde 63 33
34 Hérault 49 25
35 Ille-et-Vilaine 53 27
36 Indre 26 13
37 Indre-et-Loire 37 19
38 Isère 58 29
39 Jura 34 17
40 Landes 30 15
41 Loir-et-Cher 30 15
42 Loire 40 21
43 Haute-Loire 35 19
44 Loire-Atlantique 59 31
45 Loiret 41 21
46 Lot 31 17
47 Lot-et-Garonne 40 21
48 Lozère 25 13
49 Maine-et-Loire 41 21
50 Manche 52 27
51 Marne 44 23
52 Haute-Marne 32 17
53 Mayenne 32 17
54 Meurthe-et-Moselle 44 23
55 Meuse 31 17
56 Morbihan 42 21
57 Moselle 51 27
58 Nièvre 32 17
59 Noorderdepartement 79 41
60 Oise 41 21
61 Orne 40 21
62 Pas-de-Calais 77 39
63 Puy-de-Dôme 61 31
64 Pyrénées-Atlantiques 52 27
65 Hautes-Pyrénées 34 17
66 Pyrénées-Orientales 31 17
67 Bas-Rhin 44 23
68 Haut-Rhin 31 17
69D Rhône 54 13
70 Haute-Saône 32 17
71 Saône-et-Loire 57 29
72 Sarthe 40 21
73 Savoie 37 19
74 Haute-Savoie 34 17
75 Parijs niet betroffen* niet betroffen*
76 Seine-Maritime 69 35
77 Seine-et-Marne 43 23
78 Yvelines 39 21
79 Deux-Sèvres 33 17
80 Somme 46 23
81 Tarn 46 23
82 Tarn-et-Garonne 30 15
83 Var 43 23
84 Vaucluse 24 17
85 Vendée 31 17
86 Vienne 38 19
87 Haute-Vienne 42 21
88 Vosges 31 17
89 Yonne 42 21
90 Territoire de Belfort 15 9
91 Essonne 42 21
92 Hauts-de-Seine 45 23
93 Seine-Saint-Denis 40 21
94 Val-de-Marne 49 25
95 Val-d'Oise 39 21
971 Guadeloupe 40 21
972 Martinique 45 niet betroffen*
973 Guyane 19 niet betroffen*
974 Réunion 49 25
976 Mayotte 19 13
Frankrijk 4.035 2.054

Niet betroffen*: Guyana en Martinique verkiezen sinds 2015 een "assemblée" die de vroegere "conseil général" en de "conseil régional" vervangt. Deze assemblée wordt niet op basis van kantons verkozen maar op basis van de respectievelijk 8 en 4 kiesdistricten die bestaan voor de wetgevende verkiezingen. De kantons komen derhalve te vervallen. Parijs kent gemeentelijke arrondissementen in plaats van kantons en is derhalve niet betroffen door de herindeling.