Naar inhoud springen

Tramlijn Den Haag HSM - Scheveningen Strand

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Tramlijn Den Haag HSM - Scheveningen Strand
Tramlijn Den Haag HSM - Scheveningen Strand op de kaart
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorHIJSM
Geopend
Hollands Spoor - Duinstraat: 12 juni 1886
Duinstraat - Strand: 3 juli 1888
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerd1927
Aantal sporen2
Treindienst doorHTM
Traject
vSTR lijn van Amsterdam Centraal
uvSTR-vSTR tram  1   9   11   12   16   17 
udHSTuexdKHSTavBHF Den Haag HS
uxv-SHI2g+rvSTR
dudABZgl+lmvKRZo tram  1   16   17 
uv-STRvÜSTr
uv-STR +
exvSTR- + vSTRl
lijn naar Rotterdam Centraal
uHSTd Jacob Catsstraat
uHSTd Wouwermansstraat
uABZgld tram  9 
udKBSTaudSTR remise Frans Halsstraat
udSTRludABZgr+r
uHSTd Hoefkade
uABZgr+rd tram  6 
uHSTd Haagse Markt
uHSTd Delftse Laan
uABZgl+ld tram  6   12 
uKRZlrd tramlijn Den Haag - Loosduinen
tram  2   4 
uHSTd Loosduinseweg
udSTRexdKBSTe gemeentereiniging
uHSTd Weimarstraat
uHSTd Laan van Meerdervoort
uKRZd tram  3 
uexdKHSTaudSTR Anna Paulownastraat
uxdKRZudSTR tram  16 
uexdSTRluedABZgr+r
uHSTd Groot Hertoginnelaan
uHSTd Houtrust
uHSTd Boreelstraat
uHSTd Willem de Zwijgerlaan
uHSTd Statenlaan
exv-SHI2r + uv-STR
+
exdKBSTeudHST Doornstraat
uHSTd Duinstraat
uHSTd Vuurbaakstraat
uKBHFed Strandweg

De stoomtramlijn Den Haag HSM – Scheveningen Strand en Laan van Meerdervoort – Anna Paulownastraat werd geopend op 12 juni 1886 (het deel Scheveningen Duinstraat - Strand werd geopend op 3 juli 1888). De baanlengte Den Haag HSM - Scheveningen Strand was 7,6 km, de aftakking naar de Anna Paulownastraat was 1,1 km. Sinds 1927 rijdt een Haagse tram op dit traject.

Oorspronkelijk had de HIJSM wilde plannen voor een stoomtramlijn 'diagonaal' door de stad; langs Hoefkade, Westeinde, Noordwal, Scheveningse weg en Kanaalweg naar het toenmalige badhuis. Financiering was blijkbaar geen probleem, want er werd zelfs een viaduct voorgesteld bij de Scheveningse weg vanwege de paardentramlijn aldaar. Veel Scheveningers vonden dat het eindpunt bij Zeerust moest zijn, via een buiten-om route. Het gemeentebestuur hield de stoomtrams ook liever buiten de stad. In 1881 kreeg de HIJSM concessie voor die route.[1]

Voormalig stationsgebouw bij het Vredespaleis.

Op 12 juni 1886 werden op dit tracé drie lijnen geopend: Hollands Spoor – Scheveningen (Dorp), Hollands Spoor – Anna Paulownastraat en Anna Paulownastraat – Scheveningen (Dorp). Deze lijnen vielen zeer in de smaak bij de Haagse en Scheveningse bevolking. Zij zouden in de begintijd, zeker tot 1904, toen de HTM startte met de elektrificatie van zijn paardentrams, met veel succes opereren. Daarbij profiteerden de lijnen tevens van de grote stadsuitbreidingen aan de zuidkant van Den Haag aan het eind van de negentiende eeuw, waardoor zij al snel het karakter van een landelijke lijn verloren.

Vermeldenswaard is de zogeheten Beurstrein, die ten behoeve van Scheveningse en Haagse zakenlieden iedere dag om 7:37 uit Scheveningen vertrok en via station Hollands Spoor al om 8:38 bij het station Rotterdam Beurs arriveerde.

Vanaf 1904 begonnen de lijnen grote concurrentie te ondervinden van de geëlektrificeerde voormalige paardentramlijnen. Met name voor de zijtak naar de Anna Paulownastraat liep het passagiersaanbod sterk terug, al werd de opheffing van deze lijn nog enige jaren uitgesteld toen in 1907 werd besloten exact bij het eindpunt van de lijn het Vredespaleis te bouwen. Deze bouw zou zes jaar in beslag nemen en de HIJSM speelde een belangrijke rol bij de aanlevering van bouwmaterialen. Op 4 december 1915 viel echter toch het doek voor deze zijtak, die daarna werd ontmanteld. Aan het huizenplan tussen Conradkade en Anna Paulownastraat is heden ten dage op meerdere plaatsen nog steeds te zien waar het tracé van de stoomtram heeft gelopen. Het tramstation, Anna Paulownastraat 78, is echter tot op de dag van vandaag bewaard gebleven en heeft een andere functie gekregen.

Op 31 december 1925 liep de concessie van de HIJSM af en werd de stoomtramlijn opgeheven. Het tracé kwam in handen van de HTM die hierop vanaf 15 juli 1927 tot aan de dag van vandaag praktisch ongewijzigd lijn 11 heeft geëxploiteerd. Deze gebruikte nog tot eind oktober 1965 het overkapte kopeindpunt van de stoomtram bij het station Den Haag Hollands Spoor aan de zijde van de Parallelweg, dat thans in gebruik is als fietsenstalling. Tot 1974 heeft de HTM heeft nog het goederenvervoer van en naar de Scheveningse haven via deze lijn verzorgd. Dat gebeurde met twee elektrische locomotieven. Een daarvan is bewaard in het HOVM.