boer

Niet te verwarren met: -boer, Boer

boer door Lesser Ury

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  boer    (hulp, bestand)
• IPA: / bur / (1 lettergreep), /buːr/

Woordafbreking

• boer

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘landbouwer’ voor het eerst aangetroffen in 1516
• In de betekenis van ‘oprisping’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1704
• In de betekenis van ‘naam van een speelkaart’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1828
• Verwant aan bouwen en buur

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord	boertje	boertjes

Zelfstandig naamwoord

de boer m

1. (landbouw) (beroep) landbouwer, agrariër, landman

   • In Groningen wonen rijke boeren op het Hoogeland. 

2. (beroep) iedereen die iets levert of produceert (als uitbreiding van bet. 1)

   • Ik ga naar de patatboer, even een vette bek halen 

3. (scheldwoord) persoon zonder of met weinig beschaving

   • Wat is dat een lompe boer! 
   • De supporters van PSV worden ook wel uitgescholden voor boeren. 

4. (kaartspel) speelkaart waarvan de waarde meestal tussen die van de 10 en de vrouw ligt

   • Bij klaverjassen heet de troef-boer ook wel jas vandaar de term klaverjassen. 

5. (anatomie) geluid dat wordt geproduceerd als lucht vanuit de maag via de slokdarm naar buiten komt

   • De ongemanierde man liet een luide boer. 

   ▸ Zeker te weten,' beaamde Joop en hij liet een zachte boer zonder zich hiervoor te verontschuldigen.

Anagrammen

• ober
• robe

Hyponiemen

   

Nijboer Vonkenboer aalboer aardappelboer asboer autoboer bedrijfsboer bejaardenboer berenboer bergboer beugelboer biesboer bijenboer bioboer bollenboer botboer boterboer bouwboer cacaoboer cocaboer collega-boer dakboer dalboer de Boer domeinboer duinboer ecoboer educatieboer eierboer funboer ganzenboer garfboer gasboer graanboer graasboer greidboer grensboer grindboer groenboer groenteboer hartenboer heiboer heijboer herenboer hobbyboer homoboer hooiboer houtboer hulpboer huurboer ijsboer kaasboer kabelboer kampeerboer keuterboer kippenboer klaverboer kleiboer koeboer koekenboer koffieboer kolenboer krantenboer kustboer landschapsboer lesboer lorrenboer melkboer meubelboer molkenboer natuurboer olieboer ossenboer pachtboer padieboer palingboer papboer patatboer platenboer plugboer pluimveeboer polderboer pornoboer precisieboer privéboer rijstboer ruitenboer satellietboer schapenboer scharrelboer schillenboer scholteboer schoppenboer seksboer sigarenboer sinaasappelboer soepboer softwareboer stadsboer suikerboer trekboer troefboer turfboer vakantieboer varkensboer veeboer veenboer videoboer visboer voddenboer weideboer wijnboer windboer wolboer wortelboer zandboer zeeboer zetboer zorgboer zuivelboer

Afgeleide begrippen

   

Boerenbond Boerenkrijg Boerenoorlog Boerenrepubliek Boerenstaat Boergas Boerhaar boer achteruit boerachtig boerakker boerdonk boerelaan boeren boerenachterban boerenactie boerenactiegroep boerenactivist boerenafkomst boerenarbeider boerenbedrieger boerenbedrijf boerenbedrog boerenbelang boerenbelangenorganisatie boerenbestaan boerenbestuur boerenbevolking boerenbeweging boerenbond boerenbont boerenboon boerenboter boerenbreedband boerenbrood boerenbruiker boerenbruiloft boerenbruin boerenbuiten boerencamping boerencijfer boerencoöperatie boerencultuur boerendans boerendeern boerendemonstratie boerendochter boerendorp boerenerf boerenfamilie boerenfeest boerenfront boerengat boerengebouw boerengehucht boerengemeenschap boerengezin boerenglossy boerengoed boerengolf boerengolfer boerengrauw boerengroentesoep boerenhaantje boerenham boerenheikneuter boerenherberg boerenhoeve boerenhof boerenhofstede boerenhofstee boerenhond boerenhufter boerenhuis boereninflatie boereninkomen boerenjaar boerenjasmijn boerenjongen boerenkaas boerenkaffer boerenkalk boerenkandeel boerenkapel boerenkar boerenkarhengst boerenkermis boerenkers boerenkeuken boerenkiel boerenkind boerenkinkel boerenkip boerenkleed boerenkloen boerenknaap boerenknecht boerenknoop boerenknoopje boerenkoffie boerenkolonisatie boerenkool boerenkoolvoetbal boerenkop boerenkost boerenkrijt boerenland boerenleenbank boerenleider boerenleven boerenlobby boerenlook boerenlucht boerenluis boerenlul boerenmanifestatie boerenmarkt boerenmeid boerenmeisje boerenmens boerenmetworst boerenmilieu boerenmoes boerenmosterd boerennachtegaal boerenomelet boerenopstand boerenorganisatie boerenpaard boerenpartij boerenpaté boerenperzik boerenpioen boerenplaag boerenplaats boerenplatting boerenprotest boerenpruim boerenpummel boerenraad boerenrepubliek boerenrock boerenrotting boerenschoolmeester boerenschroom boerenschuur boerensector boerensjees boerenslag boerenslede boerenslimheid boerenstaat boerenstand boerenstiel boerenstreek boerenstulp boerentaal boerenteen boerentoeslag boerentoren boerentram boerentrien boerentrut boerenvakbond boerenverdriet boerenverstand boerenverzet boerenvolk boerenvoorman boerenvrouw boerenwagen boerenwerf boerenwerk boerenwerktuig boerenwijsheid boerenwinkel boerenwoning boerenwormkruid boerenworst boerenzaterdag boerenzoon boerenzwaluw boerig boerman boers boerschap verboeren

Uitdrukkingen en gezegden

• De boer op gaan

de (niet-fysieke) markt opgaan om iets te verkopen

• Een boer op klompen

Iemand die lomp, onbeschoft e.d. is

• Zoveel om iets geven als een boer om een kers

Er helemaal niets om geven

• Lachen als een boer die kiespijn heeft

geforceerd en meestal niet oprecht lachen

Spreekwoorden

• Als de vos de passie spreekt, boer pas op je kippen (/ganzen)

als een bedrieger vrome dingen zegt moet je extra voorzichtig met deze persoon zijn

• Boeren en varkens worden knorrend vet

Gezegd over een boer van wie men vindt dat die om niets klaagt

• De boer eet vis als het spek op is

Wees tevreden met wat je hebt

• De domste boeren hebben de dikste aardappelen

Mensen met maar weinig intelligentie bereiken door puur geluk toch veel (~ het geluk is met de dommen)

• Elk zijn meug, zei de boer en hij at paardenkeutels in plaats van vijgen/vijgen voor de dorst

Iedereen doet uit koppigheid gewoon wat hij/zij zelf het liefste wil (waarbij men deze eigenschap in het bijzonder toedichtte aan de boeren)

• En de boer, hij ploegde voort

Een boer moet altijd voortdoen met zaaien en planten, ook al zijn de prijzen niet goed, of mislukt de oogst (figuurlijk: niet opgeven)

• Wanneer de boeren niet meer klagen, nadert het einde der dagen

Boeren klagen/zeuren altijd maar weer

• Wat de boer aan het koren verliest, zal hij aan het spek wel terugvinden

Wat in een bepaald opzicht verlies is, is in een ander opzicht juist weer winst (voor dezelfde persoon die eerder het verlies leed, of voor iemand anders)

• Wat de boer niet kent dat eet hij niet

onbekend maakt onbemind ofwel: als iets onbekend is eten sommige mensen dat niet

• Zo vraagt men de boer(en) de kunst af

Zo kom je erachter hoe iets moet of in elkaar zit

Vertalingen

    1. landbouwer   

Afrikaans: boer (af) Alemannisch: Landwirt, Puur Beiers: Baua (bar) Deens: bonde (da) g Duits: Bauer (de) m Engels: farmer (en), peasant (en) Faeröers: bóndi (fo) m Frans: fermier (fr) m, paysan (fr) m, campagnard (fr) m Fries: boer (fy), agrariër (fy) Grieks: αγρότης (el) m

IJslands: bóndi (is) m Italiaans: contadino (it) m Nedersaksisch: boer (nds), Biuer (nds), Buer (nds), Bur (nds), Buuer (nds), Buu'r (nds), Buur (nds) Pools: rolnik (pl) m Roemeens: țăran (ro) m Schots: fermer (sco) Spaans: campesino (es) m, labrador (es) m, paisano (es) m, agrícola (es) m, agricultor (es) m Tsjechisch: farmář (cs) mbezield, zemědělec (cs) mbezield Zweeds: bonde (sv) g

    3. persoon zonder of met weinig beschaving   

Pools: wieśniak (pl) m

    4. speelkaart   

Duits: Bube (de)m Engels: jack (en) Frans: valet (fr)m

Pools: walet (pl) m Spaans: sota (es) v Zweeds: knekt (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
boeren

boer

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van boeren
   

   • Ik boer. 

2. gebiedende wijs van boeren
   

   • Boer! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van boeren
   

   • Boer je? 

Gangbaarheid

• Het woord boer staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "boer" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Achterhoeks

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boere
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Drents

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Fries

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Gronings

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Schrijfwijzen

Biuer Buer Bur

Buuer Buu'r Buur

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Twents

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman

Veluws

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	boer	boeren
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

boer

1. (landbouw)(beroep) boer; landbouwer, agrariër, landman