Przejdź do zawartości

Żyrowicze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Żyrowicze
Ilustracja
Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach
Herb
Herb
Państwo

 Białoruś

Obwód

 grodzieński

Rejon

słonimski

Prawa miejskie

1652

Populacja (2009)
• liczba ludności


2295[1]

Nr kierunkowy

1562

Kod pocztowy

231822

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Żyrowicze”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Żyrowicze”
Ziemia53°00′N 25°20′E/53,000000 25,333333

Żyrowicze (biał. Жыровічы) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie słonimskim, siedziba administracyjna sielsowietu. Miejscowość zamieszkana przez 2570 mieszkańców (2005).

Prywatne miasto duchowne położone było w końcu XVIII wieku w powiecie słonimskim województwa nowogródzkiego[2]. Prawa miejskie nadał król Jan II Kazimierz Waza w 1652 roku[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Według prawosławnej tradycji w Żyrowiczach w drugiej połowie XV wieku przez pastuszków na gruszy została znaleziona ikona Matki Bożej. W miejscu jej odkrycia właściciel Żyrowicz, podskarbi litewski Aleksander Sołtan, kazał w 1470 roku zbudować cerkiew z drewna, która spłonęła w 1520 r. Płaskorzeźba jednak ocalała i umieszczono ją w nowej świątyni obok której wybudowano klasztor, który po unii brzeskiej został objęty w 1613 roku przez zakon bazylianów. Kasztelan smoleński Jan Mieleszko ufundował wówczas nową murowaną świątynię i murowany klasztor. Pierwszym przełożonym zakonników był późniejszy święty męczennik Jozafat Kuncewicz. W latach 1613–1650 powstał Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w stylu barokowym. W 1655 roku Żyrowicze zostały zniszczone przez Kozaków. Żyrowicka Ikona Matki Bożej, czczona również w Kościele katolickim jako cudowny wizerunek, zyskała wielką sławę i pielgrzymowali do niej królowie: Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki, Jan III Sobieski z królewiczem Jakubem, którzy ofiarowali tu jako wotum dziękczynne szablę z bitwy pod Wiedniem, August II Mocny i Stanisław August Poniatowski. Na podstawie brewe papieża Benedykta XIII w dniu 19 września 1739 obraz koronował koronami papieskimi biskup unicki Atanazy Szeptycki. W XVIII wieku o Żyrowiczach mówiono jako o Częstochowie unitów albo litewskiej Częstochowie. Leksykon Miejsca święte Rzeczypospolitej podaje: „Do czasów rozbiorów Żyrowicze były najważniejszym miejscem kultu katolików i grekokatolików w Wielkim Księstwie Litewskim”. Pomiędzy rokiem 1810–1839 była tu siedziba biskupa unickiego. Sobór został przebudowany w stylu klasycystycznym w 1828 roku. W 1839 r. po zniesieniu przez carat unii monaster w Żyrowiczach wrócił do Kościoła prawosławnego. Za czasów Józefa Siemaszki w żyrowickim klasztorze więziono kapłanów unickich nie zgadzających się na zmianę wyznania. Jednym z nich był ksiądz Grzegorz Micewicz[4], późniejszy autor pamiętnika Z męczeńskich dziejów Unii[5]. Dziś w dawnym budynku klasztornym mieści się prawosławne seminarium duchowne oraz akademia teologiczna.

Przed II wojną światową ośrodek gminy Żyrowice w województwie nowogródzkim.

Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach, rys. Napoleona Ordy

W latach 1924–1939 w Żyrowiczach funkcjonowała jedna z dwóch w Polsce szkół kształcących leśników ze średnim wykształceniem.

W Żyrowicach pod Słonimem dzieciństwo spędziła Alina Janowska.[6]

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Kompleks klasztoru prawosławnego:

  • Sobór Zaśnięcia Matki Bożej z XVII wieku zbudowany przez zakon bazylianów. Do soboru przylega mniejsza cerkiew św. Mikołaja, zwana zimową
  • budynek klasztorny, wzniesiony w XVIII w.
  • cudowna płaskorzeźba – Żyrowicka Ikona Matki Bożej
  • Cerkiew Objawienia Pańskiego z 1796 r. w stylu wileńskiego baroku.
  • Cerkiew Podwyższenia Krzyża Św. z 1769 r. w stylu barokowym
  • Cerkiew św. Jerzego. Pochowano w niej o. Placyda Jankowskiego, pisarza i przełożonego klasztoru
  • Cerkiew Św. Grzegorza z końca XVIII wieku, drewniana na cmentarzu

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 98.
  3. Wanda Rewieńska, Miasta i miasteczka magdeburskie w woj. wileńskim i nowogródzkim, Lida 1938, s. 14.
  4. Instytut Gość Media, Unita z Podlasia [online], Instytut Gość Media, 13 lipca 2023 [dostęp 2023-08-29].
  5. Stanisław Tarnowski, O Rusi i Rusinach, w Krakowie 1891, s. 29.
  6. Alina Janowska mówiła o miłości do dziecka i kochanków. "Uciekłam od niego" [online], kultura.onet.pl [dostęp 2023-10-25] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]