Przejdź do zawartości

21 Batalion Czołgów Lekkich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
21 Batalion Czołgów Lekkich
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Sformowany przez 12 Batalion Pancerny

Dowódcy
Pierwszy

mjr Jerzy Łucki

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Rodzaj wojsk

Bronie pancerne

Podległość

W dyspozycji NW

Renault-R-35 -czołg podstawowy batalionu
Znaki taktyczne malowane na czołgach lekkich i rozpoznawczych
Kamuflaż polskich czołgów Renault R35
Zdjęcie ukazuje sprzęt zdobyty przez Armię Czerwoną w Budapeszcie, trzeci od lewej widoczny czołg Renault R-35. Prawdopodobnie jest to jeden z polskich pojazdów pancernych internowanych na Węgrzech w 1939

21 Batalion Czołgów Lekkichpododdział pancerny Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Batalion nie występował w organizacji pokojowej wojska. Zmobilizowany w ramach I rzutu mobilizacji powszechnej w dniach 31 sierpnia – 3 września 1939 przez 12 batalion pancerny w Łucku jako oddział dyspozycyjny Naczelnego Dowództwa. Został wyposażony w sprowadzone do Polski 20 lipca 1939 czołgi Renault R-35[1].

21 bczl w kampanii wrześniowej

[edytuj | edytuj kod]

Będąc w dyspozycji Naczelnego Wodza (NW) nie brał udziału w pierwszej fazie walk. W sztabie NW zadecydowano o wzmocnieniu Armii „Małopolska” 21 batalionem. 14 września batalion wykonał marsz z Kiwerc do Dubna, gdzie załadowano go transport kolejowy[2]. Z powodu zniszczenia linii kolejowej batalion dotarł tylko do stacji Radziwiłłów. Stamtąd, po wielokrotnej zmianie przydziałów, skierowany został 15 września, rozkazem Naczelnego Dowództwa do obrony tzw. rumuńskiego przedmościa[3]. 15/16 września nocnym marszem batalion dotarł rano do lasu w okolicach Brzeżan. 16 września dowódca plutonu czołgów zapasowych por. Marian Fijałkowski otrzymał rozkaz maszerowania razem z kompanią techniczno-gospodarczą. Z uwagi na to, że w kolumnie maszerowały stare i wysłużone „Berliety”, kompania pozostawała w tyle. 17 września z polecenia gen. dyw. Władysława Sikorskiego, pluton por. Fijałkowskiego wzmocnił swymi czołgami obronę mostów (drogowego i kolejowego) na Dniestrze w Niżniowie zabezpieczanych przed Armią Czerwoną przez kompanię piechoty Obrony Narodowej ze Stanisławowa. Kolejnym nocnym marszem 16/17 września batalion przybył do nakazanego rejonu. O godz. 3.00 przejechano przez Stanisławów i w godzinę później zorganizował biwak w lesie Klubowce na trasie Tyśmienica – Niżniów. O 11.30 dowódca batalionu, mjr Jerzy Łucki, dowiedział się o sowieckiej agresji na Polskę. Kilka godzin później, na rozkaz Naczelnego Dowództwa, oddział wyruszył w drogę do granicy polsko-rumuńskiej. Batalion granicę przekroczył w Kutach 18 września o 15.00 (mając na stanie 34 czołgi)[3]. Pluton czołgów zapasowych podążający za 21 bczl w kierunku granicy, podczas przemarszu przez Kołomyję stoczył potyczkę z komunistycznymi dywersantami 19 września. Po czym 20 września przekroczył granicę z 4 czołgami. Dwa czołgi i patrol motocyklowy, podążające z tyłu za batalionem włączył do obrony miejscowości Kuty, komendant miasta mjr dypl. H. Piątkowski. Na interwencję mjr. Łuckiego czołgi wraz z patrolem 21 września dołączyły do batalionu. Ostatecznie 4 października sprzęt i czołgi batalionu zostały przekazane stronie rumuńskiej, a żołnierze internowani[4].

2 (3?) czołgi R-35 z 21 batalionu czołgów lekkich dołączyły do 10 Brygady Kawalerii Zmot. i razem z nią przekroczyły granicę z Węgrami. Nie do końca jasne jest pochodzenie tych czołgów. Być może pochodziły z kompanii por. Jakubowicza lub z 21 batalionu czołgów lekkich.

Struktura i obsada personalna batalionu

[edytuj | edytuj kod]

Obsada personalna we wrześniu 1939[5]:

  • dowódca – mjr Jerzy Łucki
  • zastępca – kpt. Jan Okolski (do 8 lub 11 IX 1939)
  • oficer taktyczno-zwiadowczy – kpt. Walerian Łań (od 8 lub 11 IX 1939 zastępca dowódcy batalionu)[6]
  • adiutant – por. Tadeusz Kraczkiewicz
  • dowódca plutonu opl – por. rez. Jerzy Piątkowski[6]
  • dowódca 1 kompanii – kpt. Józef Wasilewski
    • dowódca 1 plutonu – por. Mieczysław Panieczko
    • dowódca 2 plutonu – ppor. Bogusław Grudziński
    • dowódca 3 plutonu – ppor. Tomasz Kostuch
    • dowódca 4 plutonu – sierż. pchor. Wiktor Słabczyński
  • dowódca 2 kompanii – por. Marian Kochanowski
    • dowódca 1 plutonu – por. rez. Józef Kostylek
    • dowódca 2 plutonu – sierż. pchor./ppor. Stanisław Janiszewski
    • dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Wacław Kowalski
    • dowódca 4 plutonu – ppor rez. Janusz Kaliszewski
  • dowódca 3 kompanii – kpt. Ryszard Orliński
    • dowódca 1 plutonu – por. Leszek Szczepański
    • dowódca 2 plutonu – sierż. pchor.rez. Eugeniusz Hauck
    • dowódca 3 plutonu – sierż. pchor. rez. Adam Ostromęcki
    • dowódca 4 plutonu – ppor. rez. Stanisław Kleniewski
  • dowódca kompanii techniczno – gospodarczej – kpt. Jan Żurek
    • dowódca plutonu technicznego – por. Marian Fijałkowski
    • dowódca plutonu gospodarczego – ppor. rez. Eugeniusz Karniol

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Żebrowski 1971 ↓, s. 346.
  2. Szubański 2011 ↓, s. 248.
  3. a b Szubański 2011 ↓, s. 249.
  4. Tarczyński 1995 ↓, s. 37-46.
  5. Szubański 2011 ↓, s. 294–295.
  6. a b Tarczyński 1995 ↓, s. 38-39.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Adam Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0847-3.
  • Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
  • Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
  • Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
  • Jan Tarczyński: 12 Batalion Pancerny. Pruszków: Wydawnictwo Ajaks, 1995, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 49. ISBN 83-85621-60-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.