Przejdź do zawartości

Agawa królowej Wiktorii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Agawa królowej Wiktorii
ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

agawa

Gatunek

agawa królowej Wiktorii

Nazwa systematyczna
Agave victoriae-reginae T.Moore[3]
Gard. Chron. n.s., 4(2): 485 1875[3]
Synonimy
  • A. consideranti Carrière
  • A. ferdinandi-regis A.Berger
  • A. victoriae-reginae: f. dentata Breitung, f. latifolia Breitung, f. longifolia Breitung, f. longispina Breitung, f. ornata Breitung, f. stolonifera Jacobson
  • A. victoriae-reginae subsp. victoriae-reginae[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Agawa królowej Wiktorii (Agave victoriae-reginae T.Moore) – gatunek rośliny z rodziny szparagowatych (Asparagaceae) z podrodziny agawowych (Agavoideae). W naturze występuje w rozproszeniu na pustyni Chihuahua w północno-wschodnim Meksyku[6]. Rośnie tam na podłożu wapiennym, często porasta zagłębienia na stromych zboczach, tworząc duże kolonie[7]. Zasiedla obszary położone na rzędnych między 500 i 1700 m n.p.m.[5] Mimo rejestrowania zmniejszania zasobów z powodu urbanizacji, górnictwa i pozyskiwania okazów z natury do uprawy gatunek uznawany jest z powodu znacznych zasobów za niezagrożony (gatunek najmniejszej troski)[5]. Roślina rozpowszechniona jest w uprawie jako ozdobna[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Sukulent ogólnym pokrojem przypominający inne agawy[7]. Łodyga silnie skrócona. Tworzy pojedyncze, zwarte rozety, rzadko rośnie w kępach lub rozgałęzia się u podstawy[8]. Rośnie wolno, po wielu latach może osiągnąć wysokość do 45 cm i podobną średnicę (wyjątkowo 60 cm[6]), rzadko jednak przekracza wysokość 25 cm[7].
Liście
Zebrane w gęstą rozetę liściową o mniej więcej kulistym pokroju. Różyczka liściowa złożona z grubych, sztywnych liści o długości 15–20 cm i szerokości około 3[7] lub 4–6 cm[8], kształtu równowąskiego do jajowatego, na szczycie zaokrąglone, od spodu zaokrąglone lub z ostrym grzbietem. Na szczycie z czarnym kolcem trójkątnie stożkowatym, z szeroką nasadą osiągającym od 1,5 do 3 cm długości. Brzeg liścia zwykle bez kolców i ząbków[8]. Charakterystyczną cechą liści są białe obrzeżenia oraz cienkie, białe paski o szerokości 2–5 mm na środku blaszki liściowej[7].
Kwiaty
Zebrane w gęsty, kłosokształtny i widlasto rozgałęziający się kwiatostan, pojawiający się po około 20–30 latach wzrostu rośliny. Osiąga on 3–5 m wysokości i nieco ponad 4 cm średnicy, przy czym kwiaty skupione są w górnej jego połowie. Kwiaty osiągają nieco ponad 4 cm długości, są różnie zabarwione[8], zwykle zielonkawożółte[9], czerwono lub purpurowo nabiegłe. Okwiat u nasady zrośnięty w krótką, lejkowatą rurkę (do 3 mm długości). Listki okwiatu osiągają ok. 18–20 mm długości. Zalążnia gruba, ok. 2 cm długości, ze ściętą, krótką szyjką słupka[8]. Pręciki z nitkami o długości ok. 5 cm i żółtymi lub brązowymi pylnikami o długości ok. 2 cm[10]. Roślina po zakwitnięciu i wydaniu owoców obumiera[9].
Owoce
Jajowate torebki o długości do 2 cm i szerokości 1–1,3 cm, zaokrąglone u nasady, a na szczycie zaostrzone. Zawierają nasiona półkoliste lub kształtu łzy, na powierzchni żyłkowane i z wąskim skrzydełkiem na brzegu. Osiągają do 5 mm długości i szerokości ok. 3 mm[10].

Uprawa

[edytuj | edytuj kod]

Jest uprawiana jako roślina ozdobna. Przez niektórych uważana jest za najpiękniejszą z agaw[9]. Poza formami typowymi wyhodowano także mieszańce z Agave asperrima i Agave lechuguilla[8]. Wśród roślin rosnących w naturze wyszukiwane są także okazy o nietypowej budowie, zwłaszcza karłowe, różniące się kształtem liści, wielkością białych pasków, długością i kształtem szczytowego kolca. Wprowadzane są one do upraw i opisywane jako formy[10].

Rośliny tego gatunku znoszą tylko niewielkie przymrozki (strefy mrozoodporności 9–12), z tego względu w Polsce mogą być uprawiane tylko jako rośliny pokojowe lub w ogrzewanych szklarniach[9].

Agawa ta preferuje miejsca słoneczne. Najlepszym podłożem jest próchniczna lub gliniasta gleba z dużym dodatkiem żwiru lub gruboziarnistego piasku. Nie toleruje dużej wilgoci w podłożu, dobrze natomiast znosi suszę i wietrzną pogodę. Zimą przechodzi okres spoczynku. Najlepiej wówczas przenieść ją do chłodnego pomieszczenia (najlepiej o temperaturze 6–12 °C). Wiosną dobrze jest wynieść ją na pole, należy jednak stopniowo przyzwyczajać ją do silniejszego światła. Nawozi się tylko dwa razy w roku – najlepiej w kwietniu i lipcu. Stosuje się nawóz z dużą ilością potasu[7].

Rozmnażana jest z nasion[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-02] (ang.).
  3. a b The Plant List. [dostęp 2019-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-11)]. (ang.).
  4. World Flora Online. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
  5. a b c M. González-Elizondo i inni, Agave victoriae-reginae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-11-26] (ang.).
  6. a b c d Fred Dortort: Guide to Succulent Plants of the World. Portland, Or.: Timber Press, s. 302. ISBN 978-0-88192-995-9.
  7. a b c d e f Encyklopedia roślin ozdobnych. [dostęp 2019-11-25]. (pol.).
  8. a b c d e f Illustrated Handbook of Succulent Plants: Monocotyledons. Urs Eggli (red.). Springer Science & Business Media, 2012, s. 71. ISBN 978-3-642-56715-5.
  9. a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  10. a b c Howard Scott Gentry: Agaves of Continental North America. University of Arizona Press, 2004, s. 183–184. ISBN 978-0-8165-2395-5.