Babka odeska
Ponticola syrman[1] | |||
(Nordmann, 1840) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
babka odeska | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
Babka odeska[3], babka Syrmana[4] (Ponticola syrman) – gatunek ryby z rodziny babkowatych (Gobiidae)[5].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Żyje w zlewni Morza Czarnego, Morza Azowskiego i Morza Kaspijskiego[2][5]. W Morzu Czarnym widywana jedynie u północnego wybrzeża[3]. W Morzu Azowskim liczna[2], obecna na całym jego obszarze[3]. W Morzu Kaspijskim w strefie przybrzeżnej od ujścia rzeki Ural po Baku[3]. Często wpływa do ujść i dolnych odcinków rzek. Występuje m.in. w ujściu Dunaju, w limanie Dniepru, w dolnym biegu Bohu, w Donie po Rostów nad Donem. W Morzu Kaspijskim nie wpływa do rzek[5]. Odnotowana także w jeziorze Razim w Rumunii[3][4].
Bytuje zazwyczaj w wodach przybrzeżnych, płytkich, przy twardym dnie pokrytym muszlami, zwłaszcza sercówkowatych[3][4], także przy dnie piaszczystym, piaszczysto-mulistym, mulistym[5]. Obecna również w ujściowych i limanowych wodach słonawych, oraz w wodach słodkich dolnych odcinków rzek[3][4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Osiąga 24,5 cm długości[5], zazwyczaj jest to 18–22 cm[3]. Ciało szarobrązowe, żółtobrązowe lub brązowożółte z licznymi, dużymi, nieregularnymi w kształcie plamami, niskie – wysokość stanowi piątą część całkowitej długości. W rzędzie po długości występuje 56–78 łusek, zazwyczaj jest ich mniej, bo w przedziale od 58 do 71. Głowa długa, trochę szersza niż wyższa, stanowiąca czwartą część całkowitej długości ciała, z nagą potylicą i ciemieniem. Otwór gębowy jest szeroki, zwrócony skośnie do góry, z żuchwą lekko wysuniętą w stosunku do szczęki górnej[3][4]. Rozstaw położonych na czubku głowy oczu jest mniejszy od ich średnicy[3][4] lub jej równy[5]. Między oczami a górną wargą biegną ciemniejsze pasy. ⅔ powierzchni pokryw skrzelowych, podobnie jak wierzchołek i tył głowy, bez łusek. Ma dwie, niepołączone ze sobą płetwy grzbietowe: pierwsza z 6 promieniami twardymi, z trzema jasnymi i dwoma ciemnymi smugami, druga z jednym twardym i 15–19 (zazwyczaj 16–18) miękkimi. Jedna płetwa odbytowa rozpostarta na jednym kolcu i 10–15 (często 12–14) promieniach miękkich. Płetwy brzuszne zaokrąglone. Trzon ogonowy półtora raza dłuższy niż szerszy[3][4].
Odżywianie i rozród
[edytuj | edytuj kod]Żywi się małymi organizmami bezkręgowymi, zwłaszcza skorupiakami: lasonogami i obunogami, niewielkimi rybami (innymi babkowatymi), małżami, wieloszczetami i larwami ochotkowatych. Dojrzewa płciowo w wieku 1–2 lat[5]. Trze się od marca (kwietnia[3]) do czerwca[5]. Samice składają kleiste jaja zazwyczaj pod kamieniami, między kamieniami, w muszlach i w gęstej roślinności. Samiec opiekuje się gniazdem aż do wylęgu. Samice przystępują do tarła co najmniej dwukrotnie w sezonie. Maksymalny odnotowany wiek babki odeskiej wynosił 4 lata[5].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje ją za gatunek najmniejszej troski (LC) od 2008. Trend populacji nieznany. Nie zidentyfikowano poważniejszych zagrożeń, mających negatywny wpływ na liczebność gatunku[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ponticola syrman, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d J. Freyhof , M. Kottelat , Ponticola syrman, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T188116A8643348.en [dostęp 2018-07-08] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 196, seria: Leksykon przyrodniczy. ISBN 83-7129-441-7.
- ↑ a b c d e f g Josef H. Reichholf, Gunter Steinbach: Wielka encyklopedia ryb: słodkowodne i morskie ryby Europy. Warszawa: Muza, 1994, s. 174–175. ISBN 83-7079-317-7.
- ↑ a b c d e f g h i Ponticola syrman (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp: 2018-07-08]