Przejdź do zawartości

Barbara Skarga

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Barbara Skarga
Ilustracja
Barbara Skarga (2000)
Data i miejsce urodzenia

25 października 1919
Warszawa

Data i miejsce śmierci

18 września 2009
Olsztyn

Odznaczenia
Order Orła Białego

Barbara Krystyna Skarga (ur. 25 października 1919 w Warszawie, zm. 18 września 2009 w Olsztynie[1][2]) – polska filozofka specjalizująca się w historii filozofii nowożytnej, profesor nauk humanistycznych, wykładowca w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, członkini Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W czasie niemieckiej okupacji Polski łączniczka Armii Krajowej. Dama Orderu Orła Białego (1995). Patronka Fundacji na Rzecz Myślenia oraz nagrody za esej filozoficzny fundowanej przez tę Fundację.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Warszawie, wywodziła się z rodziny ziemiańskiej wyznania ewangelicko-reformowanego, dość luźno związanej ze swoim kościołem. Była córką Piotra i Haliny[1], jej siostrą była aktorka Hanna Skarżanka, zaś bratem – aktor Edward Skarga.

Studiowała filozofię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.

Była łączniczką w AK o pseudonimie Ewa. Kierowała tzw. zewnętrzną łącznością, tj. z Inspektoratami i bezpośrednio z brygadami w terenie. W 1944 aresztowana przez NKWD i skazana na 10 lat obozu pracy, więziona w obozie w Prawieniszkach na Litwie. Następnie została zesłana w głąb Rosji, w tym na Syberię. Była więziona m.in. w łagrze w Uchcie[3]. Po z wyjściu z GUŁAGU otrzymała nakaz dożywotniego osiedlenia w kołchozie. Do Polski powróciła w 1955. Studia ukończyła w 1957 na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie też uzyskała stopień naukowy doktora. W lutym 1978 została członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych. Tytuł profesora nauk humanistycznych uzyskała w 1988. 19 maja 2008 odbyła się uroczystość odnowienia jej doktoratu.

Była przewodniczącą rady redakcyjnej rocznika „Etyka”. Została pochowana 25 września 2009 na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (kwatera N-2-31)[4].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
Barbara Skarga i Władysław Bartoszewski (2007)
Grób Barbary Skargi (2012)

Autorka książek, m.in.:

  • Narodziny pozytywizmu polskiego 1831–1864 (1964)
  • Kłopoty intelektu. Między Comte’em a Bergsonem (1975)
  • Czas i trwanie. Studia nad Bergsonem (1982)
  • Po wyzwoleniu 1944–1956 (1985)
  • Przeszłość i interpretacje (1987)
  • Granice historyczności (1989)
  • Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne (1997) – wyróżniona nagrodą im. Jana Długosza oraz nominowana do Nagrody Literackiej Nike 1998[5]
  • Renan (2002²), ISBN 83-214-1252-1.
  • Ślad i obecność (2002)
  • Kwintet metafizyczny (2005) – nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” 2006[6]
  • Człowiek to nie jest piękne zwierzę (2007)
  • Tercet metafizyczny (2009)

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

W 1995 została odznaczona przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę Orderem Orła Białego w uznaniu znamienitych zasług położonych dla Rzeczypospolitej Polskiej[7]. Była członkiem Kapituły tego odznaczenia i Kanclerzem Orderu w latach 2001–2005. W październiku 2005 złożyła rezygnację z funkcji Kanclerza Orderu Orła Białego po wypowiedziach Lecha Kaczyńskiego, który stwierdził w trakcie swojej kampanii wyborczej, że niektóre osoby nagrodzone tym odznaczeniem przez Aleksandra Kwaśniewskiego są zasłużone dla PRL[8].

19 lutego 2000 przyznano jej tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika[9].

W 2003 otrzymała Nagrodę im. księdza Józefa Tischnera za książkę Ślad i obecność[10].

W 2008 otrzymała Nagrodę Specjalną Zarządu Konfederacji Lewiatan[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Barbara Skarga. rejestry-notarialne.pl.
  2. Zmarła Barbara Skarga. [w:] onet.pl [on-line]. 18.09.2009. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  3. Sebastian Łupiak, W łagrze bolały nawet wspomnienia z Wigilii – wspomina prof. Barbara Skarga – artykuł na witrynie „Gazety Wyborczej” (dostęp: 12 lutego 2014 r.).
  4. śp. BARBARA KRYSTYNA SKARGA
  5. Nagroda Nike 1998. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-22].
  6. Nagroda Nike 2006. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
  7. M.P. z 1995 r. nr 33, poz. 379.
  8. Prof. Barbara Skarga nie żyje. Gazeta.pl, 18.09.2009. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  9. Doktorzy honoris causa UMK. umk.pl. [dostęp 2011-02-25].
  10. Kinga Łukowska, Barbara Skarga [online], Nagroda Tischnera, 22 kwietnia 2017 [dostęp 2022-06-20] (pol.).
  11. Ideo Sp., Przyznano Nagrody Lewiatana 2008 | Aktualności o polskiej nauce, badaniach, wydarzeniach, polskich uczelniach i instytutach badawczych [online], naukawpolsce.pap.pl [dostęp 2017-07-25].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]