Przejdź do zawartości

Centrum (globalizacja)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Państwa świata w 2000 r. podzielone na trzy grupy: państwa rdzenia (core) - (niebieski), półperyferyjne (żółty) i peryferyjne (czerwień)

Centrum – grupa najbogatszych państw, które przeciwstawia się peryferiom i półperyferiom.

W latach 50. XX wieku w binarnym podziale Paula Prebischa, centrum stanowić miały potęgi przemysłowe, a peryferia kraje rolnicze[1]. W ujęciu teorii systemu światowego Immanuela Wallersteina centrum oznacza najbogatsze państwa, które utożsamić można z zimnowojennym pojęciem Pierwszego Świata[2]. Kraje centrum to według Wallersteina te, w których rozpoczął się proces tworzenia systemu światowego, przede wszystkim kraje Zachodniej Europy[2].

Cechy państw centrum

[edytuj | edytuj kod]
  • Kontrola globalnych zasobów produkcyjnych i finansowych[3] oraz eksploatacja państw peryferyjnych dzięki dużym firmom działającym w skali globalnej[4].
  • Dominacja przemysłu przetwórczego nad wydobywczym, wytwarzanie produktów na bazie półproduktów dostarczanych z peryferiów i półperyferiów.
  • Posiadanie wysokich technologii high-tech[3].
  • Wysokim poziom akumulacji i inwestycji, wynikający z niskich podatków[4].
  • Względnie wysokie wynagrodzenia dla pracowników najemnych[4].
  • Wysokie wskaźniki urbanizacji.
  • Pod względem ustrojowym są to państwa demokratyczne[3].

Rosnąca konsumpcja dóbr w państwach centralnych prowadzi do ich ekspansji w stronę peryferiów, co jest początkiem cyklu Kondratiewa[5].

W odniesieniu do koncepcji marksowskich centrum odpowiada klasie kapitalistycznej na poziomie społeczeństwa[4].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sztompka 2005 ↓, s. 95.
  2. a b Sztompka 2005 ↓, s. 97.
  3. a b c Szacka 2003 ↓, s. 108.
  4. a b c d Turner 2004 ↓, s. 259.
  5. Turner 2004 ↓, s. 260.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]