Przejdź do zawartości

Dziennikarstwo wcieleniowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Dziennikarstwo wcieleniowe (ang. undercover journalism) – forma dziennikarstwa, w której reporter zmienia swoją tożsamość w celu zdobycia informacji, jakich nie dałoby się uzyskać bez użycia tej techniki[a]. Jest ono stosowane m.in. w dziennikarstwie śledczym.

Etyka dziennikarstwa wcieleniowego

[edytuj | edytuj kod]

Kryteria, które powinny spełniać reportaże

[edytuj | edytuj kod]

Technika ta często wzbudza kontrowersje, dlatego środowiska dziennikarskie stworzyły kryteria określające profesjonalizm materiałów dziennikarstwa wcieleniowego, np.[1]:

  • istniał ważny powód, który usprawiedliwiał zastosowanie ukrytych metod,
  • materiału nie udałoby się zdobyć za pomocą standardowych narzędzi dziennikarskich,
  • dziennikarz nie udawał osoby wykonującej zawód zaufania publicznego, lecz stawał się postacią neutralną bądź negatywną,
  • zastosowane metody były tylko potwierdzeniem wcześniej zebranych informacji i podejrzeń,
  • pozytywne skutki opublikowania reportażu stanowczo przewyższyły sumę różnego rodzaju szkód, spowodowanych użyciem techniki undercover.

Kwestia prawna w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Według prawników, reporter stosujący technikę przykrywkową może naruszyć przepisy prawa KK, może to być: zniesławienie, zniewaga, przekupstwo, fałszywe zeznania, fałszywe oskarżenia lub fałszywe dowody, zawiadomienie o przestępstwie niepopełnionym, nielegalne uzyskanie informacji, fałszowanie lub wyłudzenie poświadczenia nieprawdy[2], za naruszenie których grozi odpowiedzialność karna (w formie grzywny i pozbawienia lub samego pozbawienia wolności). Podczas rozpraw sądowych bierze się jednak pod uwagę, czy dziennikarz faktycznie działał w ważnym interesie społecznym[3] i czy sprawdził on zgodność uzyskanych wiadomości z prawdą[4].

Przedstawiciele[5]

[edytuj | edytuj kod]
Nellie Bly w 1890 roku wcieliła się w pacjentkę zakładu psychiatrycznego w Blackwell's Island
Jacek Hugo-Bader – autor reportażu Charlie w Warszawie

Przedstawicielami zagranicznymi są m.in.:

Przedstawiciele polscy to m.in.:

  1. Według SPJ Code of Ethics dziennikarze powinni unikać ukrytych metod zdobywania informacji, chyba że tradycyjne metody nie przyniosą informacji niezbędnych dla społeczeństwa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Podsumowanie – pod lupą profesjonalizmu, [w:] M. Wawer, M. Kuciel, "Reporter w przebraniu", wyd. I, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 179.
  2. J. Bukowska: Dziennikarstwo śledcze a prowokacja dziennikarska. Kwestia odpowiedzialności karnej, s. 107. Łódź: 2006.
  3. Prawo prasowe, art. 13 ust. 3.
  4. Prawo prasowe, art. 12 ust. 1.
  5. Wszystko już było – przegląd najsłynniejszych przykładów undercover journalism, [w:] M. Wawer, M. Kuciel, Reporter w przebraniu, wyd. I, Kraków 2016.
  6. a b M. Wawr, M. Kuciel, Reporter w przebraniu, wyd. I, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 42.
  7. a b c d e Undercover journalism po polsku, [w:] M. Wawer, M. Kuciel, Reporter w przebraniu, wyd. I, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • w. Adamczyk: Media dawne i współczesne, t. 2, Poznań: 2007.
  • M. Wawer, M. Kuciel: Reporter w przebraniu. Kraków: 2016.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]