Przejdź do zawartości

Gujawa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gujawa
Ilustracja
Morfologia (Psidium guajava)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mirtowce

Rodzina

mirtowate

Rodzaj

gujawa

Nazwa systematyczna
Psidium L.
Sp. Pl. 1: 470. 1753
Gujawa pospolita
Owoc Psidium guajava
Meksykański napój z gujawy

Gujawa, gruszla (Psidium L.) – rodzaj obejmujący około 100 gatunków roślin tropikalnych z rodziny mirtowatych, znany też pod nazwami guawa, gwajawa, gojawa[3], psydia[4]. Rośliny te występują na Karaibach, w Ameryce Środkowej i w północnej części Ameryki Południowej.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Drzewa lub krzewy o wysokości 6–10 m.
Liście
Owalne, długości 5–15 cm.
Kwiaty
Białe, z pięcioma płatkami i licznymi pręcikami.
Owoce
Jadalne, o kształcie okrągłym lub gruszkowatym (średnica 3–10 cm), cienka i delikatna skórka, barwa – jasnozielona, żółta, czerwona lub różowa. Miąższ owocu jasny lub czerwonawy o silnym i charakterystycznym zapachu z małymi twardymi nasionami.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj należący do podrodziny Myrtoideae, rodziny mirtowatych (Myrtaceae Juss.), która wraz z siostrzaną grupą Vochysiaceae wchodzi w skład rzędu mirtowców (Myrtales). Rząd należy do kladu różowych (rosids) i w jego obrębie jest kladem siostrzanym bodziszkowców[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Myrtanae Takht., rząd mirtowce (Myrtales Rchb.), podrząd Myrtinae Burnett., rodzina mirtowate (Myrtaceae Juss.), rodzaj gruszla (Psidium L.)[5].

Wykaz gatunków według The Plant List[6]

Wartości odżywcze

[edytuj | edytuj kod]

Jadalne owoce gujawy pospolitej mają bardzo wysoką zawartość witaminy C (ok. pięć razy większą, niż pomarańcze). Zmniejsza się ona o około 20%, jeśli owoc jest zakonserwowany w syropie. Miąższ i nasiona owocu są też dobrym źródłem pektyny[7].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Niektóre gatunki są uprawiane w wielu krajach tropikalnych ze względu na swoje owoce, które spożywa się na surowo lub używa do przygotowywania rozmaitych deserów, a także galaretek, soków, dżemów i słodyczy[8]. Z guawy przyrządza się także herbatę (owoce i liście).
  • Liście tej rośliny mają także właściwości lecznicze (działanie przeciwbiegunkowe i przeciwbakteryjne).
  • Liście i kora w medycynie ludowej są używane jako środek na dyzenterię.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
  3. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  4. Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
  5. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Psidium. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
  6. Psidium. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-03-10]. (ang.).
  7. Tom Sanders (red.), Czy wiemy, co jeść? Co pomaga a co szkodzi, 1997, s. 143, ISBN 83-905429-9-4.
  8. Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]