Przejdź do zawartości

Herb Kujaw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Herb Kujaw
Ilustracja
Typ herbu

książęcy, ziemski, wojewódzki

Wprowadzony

XIV wiek

Herb Kujawherb ziemski, symbol ziemi kujawskiej, księstwa kujawskiego (gniewkowskiego, inowrocławskiego, brzeskokujawskiego i bydgosko-wyszogrodzkiego), jak i późniejszych województw kujawskich – inowrocławskiego i brzeskokujawskiego – wchodzących w skład Korony Królestwa Polskiego.

Blazonowanie

[edytuj | edytuj kod]

Cuyaviensis terra, in qua pars una medietatem aquile rubee coronate in campo glauco et pro altera medietate medietatem leonis nigri coronati eciam in campo glauco pro insigni portat.

Jan Długosz, który zawarł opis herbu ziemi kujawskiej w XV-wiecznej kronice w tych słowach[1]:

„W tarczy czerwony połuorzeł i czarny połulew, razem ukoronowane”[1].

Województwo kujawskie brzeskie używa za herb orła czarnego połowicę, a lwa czarnego, grzbiety do siebie, o jednej koronie na żółtem polu.

Woiewodztwo Brzeskie, używa puł Orłá białłego á puł Lwá cżarnego w Koronie, grzbiety do śiebie obróconemi, ná złotym polu.
Woiewodztwo Inowrocłáwskie tákże, ábowiem oboie te Woiewodztwá Kuiáwska źiemia zwano, ktora potym ná dwoie Woiewodz. rozdźielono.

Herb obu województw kujawskich był jeden, to jest pół orła białego i pół lwa czarnego, grzbietami do siebie obróconych i jedną uwieńczonych koroną na polu złotem.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Hybryda kujawska, w postaci połuorła połączonego z połulwem i zwieńczonych wspólną koroną, pochodzi w II połowy XIII wieku z pieczęci książąt kujawskich z rodu Piastów[5].

Najstarszy znany jego wizerunek widnieje na pieczęci księcia kujawskiego Ziemomysła z 1268 roku, władcy księstwa inowrocławskiego. Hybryda kujawska występuje również na pieczęci księcia sieradzkiego Leszka Czarnego, księcia łęczyckiego Kazimierza i księcia kujawskiego Władysława Łokietka[6].

W pierwszych przedstawieniach hybrydy kujawskiej często układ obu części godła był odwrotny, zdarzało się też pomijanie korony[7]. Początkowo był znakiem osobistym książąt piastowskich, który z czasem stał się dziedzicznym znakiem ich linii[6].

W połowie XIV wieku, za panowania Kazimierza Wielkiego, hybryda stała się herbem terytorialnym dzielnicy kujawskiej[7]. W późniejszym czasie herb stał się symbolem dwóch kujawskich województw: brzeskokujawskiego i inowrocławskiego[5].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Herby i pieczęcie książąt kujawskich

[edytuj | edytuj kod]

Ziemia kujawska i jej województwa

[edytuj | edytuj kod]

Królestwo Kongresowe

[edytuj | edytuj kod]

Współcześnie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Insigniorum clenodiorum Regis et Regni Polonie descriptio, [w:] Jan Długosz, Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae. Z kodeksu kórnickiego wydał dr. Z. Celichowski, Poznań 1885, s. 16.
  2. Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: 1858, s. 905.
  3. Marcin Bielski: Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach. Bielskiego syna iego wydana.. Kraków: 1597, s. 6.
  4. Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: 1900, s. 112.
  5. a b Zapomniany historyczny herb Kujaw [online], www.portalkujawski.pl, 30 marca 2015 [dostęp 2023-04-15] (pol.).
  6. a b Marcin Hlebionek, Pieczęcie Piastów kujawskich, Inowrocław: Polskie Towarzystwo Historyczne – Oddział w Inowrocławiu, 2011 [dostęp 2023-04-15] (pol.).
  7. a b Hybryda kujawska herbem [online], docplayer.pl [dostęp 2023-04-15] (pol.).