Przejdź do zawartości

Historia rozszerzeń wspólnot europejskich i Unii Europejskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Unia Europejska (stan na 1 lutego 2020 roku)

Rozszerzanie najpierw wspólnot europejskich, a od 1992 roku Unii Europejskiej, jest zjawiskiem dynamicznym, nieustannie trwającym. Do powołanej 1 stycznia 1958 roku, na podstawie traktatów rzymskich, Wspólnoty Europejskiej dołączały kolejne państwa Europy. Pierwszy etap rozszerzania miał miejsce w 1973 i objął Danię, Irlandię oraz Wielką Brytanię. Podczas drugiego rozszerzenia, w 1981, do Wspólnoty Europejskiej dołączyła Grecja, podczas trzeciego, w 1986, Hiszpania i Portugalia. Z chwilą podpisania przez dotychczasowe kraje członkowskie Traktatu o Unii Europejskiej kolejne państwa wstępowały już do Unii Europejskiej. W 1995 dołączyły Austria, Finlandia i Szwecja.

Aby dołączyć do Unii Europejskiej, państwo musi spełnić określone warunki gospodarcze i polityczne, tak zwane kryteria kopenhaskie. Jak zapisano w traktacie z Maastricht, wszystkie kraje członkowskie oraz Parlament Europejski muszą zgodzić się na każde rozszerzenie wspólnoty.

Podstawą prawną polityki rozszerzenia Unii Europejskiej jest artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi, że każde państwo europejskie, które szanuje wartości UE, o których mowa w artykule 2 Traktatu oraz zobowiązuje się do wspierania ich, może się ubiegać o członkostwo w Unii.

W historii UE mówi się o sześciu rozszerzeniach, z których największe miało miejsce 1 maja 2004, gdy do wspólnoty dołączyło dziesięć państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili się akcesji i do tej pory do niej nie doszło.

Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba członków Unii Europejskiej wzrosła do 27 – do wspólnoty dołączyły Rumunia i Bułgaria. W roku 2013 do Unii Europejskiej dołączyła Chorwacja. Trwają także negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerzeń jest często nazywany integracją europejską, jednak terminu tego używa się również w odniesieniu do zacieśniania współpracy między państwami należącymi do UE.

O północy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania, jako pierwsze państwo członkowskie, opuściła Unię Europejską.

Historia rozszerzeń

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Historia Unii Europejskiej.
Rok Dzień/Miesiąc Wydarzenie
1950 9 maja Francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zaprezentował swoją propozycję zjednoczenia Europy – plan Schumana – wydarzenie to jest początkiem integracji europejskiej, który ostatecznie doprowadził do utworzenia Unii Europejskiej.
1952 23 lipca Na mocy traktatu paryskiego powołana została Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS). Krajami założycielskimi były: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy.
1958 1 stycznia Na mocy traktatów rzymskich kraje EWWiS założyły Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), przekształconą później we Wspólnotę Europejską (WE), oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).
1973 1 stycznia Pierwsze rozszerzenie – Wielka Brytania, Dania i Irlandia dołączyły do WE.
1981 1 stycznia Drugie rozszerzenie – Grecja dołączyła do WE.
1985 1 lutego Samorządna od 1979 roku Grenlandia opuściła WE.
1986 1 stycznia Trzecie rozszerzenie – Hiszpania i Portugalia dołączyły do WE.
1990 3 października Zjednoczenie Niemiec – ziemie byłej NRD zostały włączone do RFN.
1993 1 listopada Formalne powstanie Unii Europejskiej
1995 1 stycznia Czwarte rozszerzenie – Austria, Finlandia oraz Szwecja dołączyły do Unii Europejskiej. W Norwegii i Szwajcarii obywatele opowiedzieli się przeciw członkostwu w Unii Europejskiej.
2004 1 maja Piąte rozszerzenie – Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia oraz Węgry dołączyły do Unii Europejskiej. Jest to największe rozszerzenie w jej historii.
2007 1 stycznia Piąte rozszerzenie część druga – Bułgaria i Rumunia dołączyły do Unii Europejskiej.
2007 22 lutego W wyniku podziału Gwadelupy powstały dwa osobne terytoria zależne Francji: Saint-Martin i Saint-Barthélemy, które przestały być częściami Unii Europejskiej.
2009 1 grudnia W dniu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, Saint-Martin i Saint-Barthélemy ponownie stały się częściami Unii Europejskiej.
2012 1 stycznia Saint-Barthélemy przestało być częścią Unii Europejskiej.
2013 1 lipca Szóste rozszerzenie – Chorwacja wstąpiła do Unii Europejskiej.
2014 1 stycznia Majotta stała się regionem najbardziej oddalonym i jednocześnie weszła w skład Unii Europejskiej.
1952–1958 – państwa założycielskie: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy

Etapy rozszerzania Unii Europejskiej

[edytuj | edytuj kod]
1973 – pierwsze rozszerzenie: Dania, Irlandia, Wielka Brytania
1981 – drugie rozszerzenie: Grecja
1986 – trzecie rozszerzenie: Hiszpania i Portugalia, Grenlandia odchodzi w 1975
1995 – czwarte rozszerzenie: Austria, Finlandia, Szwecja
2004 – piąte rozszerzenie: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry
2007 – szóste rozszerzenie: Bułgaria, Rumunia
2013 – siódme rozszerzenie: Chorwacja
2020 – Wielka Brytania odchodzi

Daty złożenia wniosków akcesyjnych i przystąpienia do Wspólnoty.

Kraj Data
złożenia wniosku
Data

wstąpienia

 Albania 2009
 Austria 1989 1995
 Bośnia i Hercegowina 2016
 Bułgaria 1995 2007
 Czarnogóra 2008 ?
 Chorwacja 2003 2013
 Cypr 1990 2004
 Czechy 1995 2004
 Dania 1961, 1967 1973
 Estonia 1995 2004
 Finlandia 1992 1995
 Grecja 1975 1981
 Hiszpania 1977 1986
 Irlandia 1961, 1967 1973
 Islandia 2009 ?
 Litwa 1995 2004
 Łotwa 1995 2004
 Macedonia Północna 2004
 Malta 1990[1]1995[2] 2004
 Maroko[3] 1987
 Norwegia 1961, 1967 [4]
 NRD[5] 1990
 Polska 1994 2004
 Portugalia 1977 1986
 Rumunia 1995 2007
 Serbia 2009 ?
 Słowacja 1995 2004
 Słowenia 1996 2004
 Szwajcaria[6] 1992
 Szwecja 1991 1995
 Turcja 1987 ?
 Węgry 1994 2004
 Wielka Brytania (opuściła wspólnotę 1 lutego 2020 r.) 1961, 1967 1973

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wycofany.
  2. Ponownie złożony.
  3. Wniosek odrzucony.
  4. Społeczeństwo Norwegii odrzuciło propozycję rządu (53,3% przeciw w referendum) i nie weszła do Unii – podobnie stało się 20 lat później, gdy rząd norweski zaproponował wejście razem z Austrią, Szwecją i Finlandią.
  5. Landy byłej NRD przystąpiły do Wspólnoty po zjednoczeniu Niemiec.
  6. Wniosek zamrożony w związku z negatywnym wynikiem referendum w sprawie przystąpienia do EOG.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]