Jan Krzywicki

Jan Krzywicki
Pełne imię i nazwisko	Janusz Pokrzywicki
Data i miejsce urodzenia	16 maja 1914 ; Dominowo
Data śmierci	4 listopada 1991
	Ambasador PRL w Etiopii
Okres	od 1965; do 1969
Przynależność polityczna	PZPR
Poprzednik	Wiktor Górecki
Następca	Władysław Rólski
	Ambasador PRL w Gwinei
Okres	od 1977; do 1980
Przynależność polityczna	PZPR
Poprzednik	Tadeusz Kuźmiński
Następca	Zdzisław Francik
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Krzywicki, także Janusz Pokrzywicki^[1] (ur. 16 maja 1914 w Dominowie^[2], zm. 4 listopada 1991^[3]) – polski żołnierz i dyplomata, ambasador w Etiopii (1965–1969) i Gwinei (1977–1980), były więzień Auschwitz i Buchenwaldu.

Życiorys

Syn Jana i Stefanii^[1]. Pochodził z rodziny robotniczej^[2]. W 1929 ukończył szkołę powszechną. Następnie kształcił się w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu. W 1935 zdał maturę i rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Piechoty, którą ukończył w 1937. W stopniu podporucznika Wojska Polskiego został przydzielony do 76 Pułku Piechoty w Grodnie. W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc w okolicach Wizny. 28 września został internowany w Birsztanach, skąd uciekł. Próbował dostać się statkiem z Tallinna do Francji. Został na pokładzie zatrzymany przez Kriegsmarine jako polski obywatel i od maja 1940 osadzony w Warszawie na Pawiaku, skąd został zwolniony w tym samym miesiącu. Po wyjściu wstąpił w Warszawie do Związku Walki Zbrojnej. W lipcu 1940 został aresztowany i osadzony początkowo na zamku w Lublinie. Dnia 14 październiku 1940 zesłany do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie funkcjonował jako ’Janusz Pokrzywicki’ (nr obozowy 6029)^[4], skąd 12 marca 1943 trafił z dużym transportem^[5] do Buchenwaldu, gdzie był zapisywany jako ’Janusz Pokrzywnicki’^[6] (numer obozowy 10723)^[7]. W obozach angażował się w konspirację wojskową; utrzymywał także kontakty z konspiracją komunistyczną. W trakcie ewakuacji obozu w kwietniu 1945 zbiegł z kolumny i ukrywał się do momentu wkroczenia amerykańskiej armii^[8].

W lipcu 1945 wrócił do Polski, w następnym miesiącu wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej (PPR), a w 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W sierpniu 1945 został skierowany do Wyższej Szkoły Oficerskiej w Rembertowie. Po jej ukończeniu w listopadzie 1945 w stopniu kapitana pracował w Naczelnym Dowództwie i Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Był wówczas członkiem egzekutywy podstawowej organizacji partyjnej PPR i PZPR^[8].

W latach 1948–1950 pełnił funkcję attaché wojskowego, morskiego i lotniczego w Rzymie. Po powrocie z placówki został zwolniony z wojska jako przedwojenny oficer. W 1956 został przywrócony do służby i powrócił na poprzednie stanowisko. W latach 1957–1958 kształcił się w Akademii Sztabu Generalnego, którą ukończył w stopniu pułkownika dyplomowanego^[1]^[8].

Następnie do 1970 pozostawał w zawodowej służbie wojskowej pod przykryciem^[1]. Od 1959 do 1963 był naczelnym dyrektorem w Polskich Liniach Lotniczych LOT. W 1963 został wicedyrektorem IV Departamentu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Od 1965 do września 1969 pełnił funkcję ambasadora w Etiopii. Następnie w Biurze Planowania Obronnego MSZ. Od lutego 1972 do marca 1973 (albo 1975) był Przedstawicielem PRL w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie^[a]. W latach 1976–1977 na stanowisku doradcy ministra w Departamencie II MSZ^[8]^[1]. W latach 1977–1980 był ambasadorem w Gwinei(inne języki)^[2]^[8].

W 1946 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwe wypełnianie obowiązków służbowych” został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[9].

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[3] (kwatera A 32-4-24, na grobie figuruje jako Jan Janusz Krzywicki)^[10].

Uwagi

↑ Wg notki na stronie IPN Krzywicki od 1973 do 1976 był ambasadorem w Wietnamie. Najpewniej jest to jednak błąd, zważywszy na sprzeczność z kilkoma innymi źródłami.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 2023-06-03] [zarchiwizowane 2023-06-03] .
↑ ^a ^b ^c BorysB. Lewytzky BorysB., JuliuszJ. Stroynowski JuliuszJ., Who's who in the socialist countries: a biographical encyclopedia of 10.000 leading personalities in 16 communist countries, New York München: K.G. Saur Verlag Dokumentation Saur KG, 1978, s. 327, ISBN 978-0-89664-011-5 (ang.).
↑ ^a ^b Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2023-06-03] .
↑ Krzywicki (w obozie Pokrzywicki), Janusz. auschwitz.org. [dostęp 2024-08-22]. Cytat: Krzywicki (w obozie Pokrzywicki), Janusz (prisoner number: 6029) (ang.).
↑ Wacław Czarnecki, Adam Zonik: Walczący obóz Buchenwald. Zygmunt. Warszawa: Książka i Wiedza, 1969, s. 59-60. Cytat: 10 marca przyjechał pierwszy transport z Oświęcimia liczący 1000 więźniów. Znajdowała się w nim grupa ludzi, którzy odegrali poważną rolę w późniejszym życiu obozu. Przybyli m.in. (...) / (str. 60) Jan Krzywicki („Pokrzywnicki”), Marian Kubicki, (...) Kazimierz Nowicki. (pol.).
↑ 10723 POKRZYWICKI, Janusz, 16.5.14 / Ersatzkarte ITS Cross Reference Card. arolsen-archives.org. [dostęp 2024-08-22]. (niem.). ITS to International Tracing Service
↑ Pokrzywnicki 6029 Pole Häftling. arolsen-archives.org. [dostęp 2024-08-22]. Cytat: Häftlings.-Nr 10723 (niem.). Data przybycia transportu od dwa dni wcześniejsza niż ta podana na karcie więziennej Krzywickiego w obozie w Buchenwaldzie, dlatego zapewne błędna.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 2023-07-04] [zarchiwizowane 2023-06-03] .
↑ Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 13 września 1946 r. o odznaczeniach za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwe wypełnianie obowiązków służbowych (M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 230).
↑ Krzywicki Jan Janusz. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2024-08-08]. (pol.).

[9] Wg notki na stronie IPN Krzywicki od 1973 do 1976 był ambasadorem w Wietnamie. Najpewniej jest to jednak błąd, zważywszy na sprzeczność z kilkoma innymi źródłami.

[:1-1] Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 2023-06-03] [zarchiwizowane 2023-06-03] .

[:4-2] BorysB. Lewytzky BorysB., JuliuszJ. Stroynowski JuliuszJ., Who's who in the socialist countries: a biographical encyclopedia of 10.000 leading personalities in 16 communist countries, New York München: K.G. Saur Verlag Dokumentation Saur KG, 1978, s. 327, ISBN 978-0-89664-011-5 (ang.).

[:0-3] Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2023-06-03] .

[4] Krzywicki (w obozie Pokrzywicki), Janusz. auschwitz.org. [dostęp 2024-08-22]. Cytat: Krzywicki (w obozie Pokrzywicki), Janusz (prisoner number: 6029) (ang.).

[5] Wacław Czarnecki, Adam Zonik: Walczący obóz Buchenwald. Zygmunt. Warszawa: Książka i Wiedza, 1969, s. 59-60. Cytat: 10 marca przyjechał pierwszy transport z Oświęcimia liczący 1000 więźniów. Znajdowała się w nim grupa ludzi, którzy odegrali poważną rolę w późniejszym życiu obozu. Przybyli m.in. (...) / (str. 60) Jan Krzywicki („Pokrzywnicki”), Marian Kubicki, (...) Kazimierz Nowicki. (pol.).

[6] 10723 POKRZYWICKI, Janusz, 16.5.14 / Ersatzkarte ITS Cross Reference Card. arolsen-archives.org. [dostęp 2024-08-22]. (niem.). ITS to International Tracing Service

[7] Pokrzywnicki 6029 Pole Häftling. arolsen-archives.org. [dostęp 2024-08-22]. Cytat: Häftlings.-Nr 10723 (niem.). Data przybycia transportu od dwa dni wcześniejsza niż ta podana na karcie więziennej Krzywickiego w obozie w Buchenwaldzie, dlatego zapewne błędna.

[:2-8] Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 2023-07-04] [zarchiwizowane 2023-06-03] .

[10] Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 13 września 1946 r. o odznaczeniach za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwe wypełnianie obowiązków służbowych (M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 230).

[11] Krzywicki Jan Janusz. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2024-08-08]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]