Przejdź do zawartości

Kārlis Ulmanis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kārlis Ulmanis
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 września 1877
Bērze, gubernia kurlandzka, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

20 września 1942
k. Krasnowodzka, Turkmeńska SRR, ZSRR

Prezydent Łotwy
Okres

od 11 kwietnia 1936
do 21 lipca 1940

Poprzednik

Alberts Kviesis

Następca

okupacja ZSRR

Faksymile
Odznaczenia
Order Wojenny Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa) Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Order Westharda I klasy (Łotwa) Krzyż Uznania I klasy (Łotwa) Krzyż Zasługi Obrońców (Łotwa) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Wielki Krzyż Orderu Korony (Belgia) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Order Krzyża Wolności za służbę cywilną (Estonia) Order Gwiazdy Białej I Klasy (Estonia) Order Krzyża Orła I Klasy (Estonia) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1914–1918 (Francja) Wielki Krzyż ze Złotym Łańcuchem Orderu Witolda Wielkiego (Litwa) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Order Orła Białego (1921–1990) Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Order Lwa Białego I klasy (Czechosłowacja) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Wazów (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Piusa IX Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch)
Karlis Ulmanis, 1934

Kārlis Augusts Vilhelms Ulmanis (ur. 4 września 1877 w Bērze k. Dobele, zm. 20 września 1942 w radzieckim łagrze k. Krasnowodzka) – łotewski polityk, premier i prezydent Łotwy, dyktator. Był pierwszą łotewską głową państwa w 1918, później piastował tę funkcję w okresie 1936–1940. Pełnił także urząd szefa rządu w latach 1918, 1919–1921, 1925–1926, 1931–1932 i 1934–1940.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W młodości studiował agronomię w Niemczech, zajmował się problematyką hodowli bydła. Po klęsce rewolucji 1905 r. na Łotwie, w której brał udział, w 1907 udał się na emigrację do USA, gdzie wykładał na uniwersytecie w Nebrasce.

W 1913 w wyniku amnestii udzielonej mu przez cara powrócił na Łotwę. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu w 1917 założył Łotewski Związek Ludowy, opowiadający się za niepodległością kraju. Utworzona przez tę partię (oraz innych działaczy niepodległościowych) Rada Narodowa ogłosiła niepodległość 18 listopada 1918 i mianowała Ulmanisa p.o. premiera. Pozostał on u władzy aż do 1921, brał udział w wojnie łotewsko-radzieckiej jako dowódca wojska. W sierpniu 1920 rozpisał wybory do nowego sejmu. W tym samym miesiącu zawarto pokój ryski z Rosją Radziecką (RFSRR). W późniejszych latach Ulmanis był wielokrotnie premierem Łotwy. Władzę autorytarną przejął w wyniku zamachu 17 marca 1934. 15 maja Ulmanis wraz z generałem Jānisem Balodisem ogłosił stan wojenny, rozwiązując sejm i wszystkie partie polityczne (w tym swój Związek Ludowy).

Zrezygnował z funkcji prezydenta w wyniku ultimatum sowieckiego z czerwca 1940 (wierzył, iż jego rezygnacja pomoże ocalić niezależność kraju). Po okupacji Łotwy przez Armię Czerwoną został aresztowany 21 lipca 1940 przez NKWD i zesłany do łagru niedaleko Krasnowodzka. Tam też zmarł 20 września 1942. Miejsce jego pochówku jest nieznane.

Wnuk brata Kārlisa Ulmanisa, Guntis Ulmanis, był w latach 1993–1999 prezydentem niepodległej Łotwy.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Order Orła Białego dla prezydenta Ulmanisa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 201 z 5 września 1937. 
  2. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 305.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]