Przejdź do zawartości

Karol Różycki (generał)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol Różycki
Ilustracja
generał
Data i miejsce urodzenia

5 listopada 1789
Hucyłówka pod Czerniejowicami

Data i miejsce śmierci

12 września 1870
Paryż

Przebieg służby
Lata służby

1809-1831

Siły zbrojne

Armia Księstwa Warszawskiego
Armia Królestwa Polskiego

Jednostki

Pułk Jazdy Wołyńskiej

Główne wojny i bitwy

Inwazja na Rosję (1812)
Powstanie listopadowe

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami

Karol Różycki herbu Poraj (ur. 5 listopada 1789 w Hucynówce[1] pod Czerniejowcami w powiecie jampolskim, zm. 12 września 1870 w Paryżu) – polski pamiętnikarz i publicysta, generał powstania styczniowego.

Tabliczka upamiętniająca na ścianie kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Od 1809 służył w armii Księstwa Warszawskiego i jako oficer jazdy brał udział we wszystkich jej kampaniach w latach 1815–1822 w armii Królestwa Polskiego. Urlopowany gospodarował na Wołyniu. W 1828 roku uzyskał dymisję z wojska w stopniu kapitana i osiadł w otrzymanym w posagu od żony majątku w Hucie Cudnowskiej pod Cudnowem na Wołyniu[2]. Po wybuchu powstania 1830 współorganizator sił zbrojnych na Wołyniu. Zobowiązał się do zorganizowania powstania w powiecie żytomierskim i machnowieckim. Zaczął od zorganizowania oddziału powstańczego w lasach Karowiniec Mały pod Żytomierzem, gdzie nową z 16 na 17 V 1831 r. zebrało się 130 ludzi, których Różycki podzielił na plutony i rozpoczął szkolenie[3]. Następnie wyruszył w kierunku Podola chcąc połączyć się z oddziałem brygadiera Benedykta Kołyszki i stoczył z powodzeniem bitwę pod Cudnowem[3]. Po otrzymaniu informacji o rozbiciu oddziału Kołyszki i wycofaniu się jego pozostałych wojsk do centralnej Polski, Różycki postanowił ruszyć z wojskiem do Zamościa. Po drodze pokonał dwie roty rosyjskie pod Moroczkami. Dotarł do Zamościa z 450 powstańcami[3]. Jako dowódca Pułku Jazdy Wołyńskiej walczył w składzie Korpusu gen. Józefa Dwernickiego. 17 czerwca 1831 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.

Po kapitulacji wyemigrował do Francji pozostawiając na Wołyniu żonę i pięcioro dzieci. Działał w organizacjach demokratycznych (Młoda Polska, Towarzystwo Demokratyczne Polskie i inne)[2]. W 1842 związał się z A. Towiańskim.

W 1853 rząd turecki zaprosił go do swojej służby w stopniu generała. Propozycji nie przyjął.

Po wybuchu powstania styczniowego 1863, Rząd Narodowy wezwał go do udziału i awansował na generała. Przybył do Krakowa, ale po rozeznaniu sytuacji do działań nie przystąpił i wrócił do Paryża, tam zmarł. Pochowany na cmentarzu Montmartre. Ojciec Edmunda Różyckiego generała powstania styczniowego i szwagier Sadyka Paszy. Pradziad Ludomira Różyckiego[4].

Zmarli powstańcy 1863 zostali odznaczeni przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego 21 stycznia 1933 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Hucynówka, przedmieście '''Czerniejowa''', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 825.
  2. a b Karol Różycki [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-04-18] (pol.).
  3. a b c https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Niepodleglosc_i_Pamiec/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2008-t15-n1_(27)_1_/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2008-t15-n1_(27)_1_-s49-77/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2008-t15-n1_(27)_1_-s49-77.pdf
  4. Marcin Kamiński, Ludomir Różycki. Opowieść o życiu i twórczości, Bydgoszcz 1987, s. 13.
  5. Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z mieczami poległym i zmarłym Powstańcom 1863 r. (M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 32).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]