Przejdź do zawartości

Kozacy rejestrowi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kozacy rejestrowiKozacy zaporoscy, wpisani do tak zwanego imiennego wykazu żołnierzy i tym samym wzięci na żołd Rzeczypospolitej, później również Rosji. Pierwszy rejestr kozacki został sporządzony w 1572.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Początkowo rejestr liczył około 400 osób, jego liczebność zmieniała się wraz z niepokojami i buntami na Naddnieprzu, w 1590 było już około tysiąca Kozaków rejestrowych. W 1637 Kozacy wywalczyli sobie rejestr w liczbie 8 tys. osób i znaczne przywileje. W 1638, po klęsce powstania Pawluka, zmniejszono go do 6 tys. i ograniczono autonomię Kozaków[1].

Zbyt mała liczba Kozaków rejestrowych była jedną z przyczyn wybuchu w 1648 powstania Chmielnickiego. Zgodnie z ugodą zborowską z sierpnia 1649, król Jan II Kazimierz Waza uznał tytuł hetmański Chmielnickiego i rozszerzył rejestr Kozaków do 40 tysięcy, natomiast po bitwie pod Beresteczkiem w 1651, w wyniku ugody w Białej Cerkwi zmniejszono liczbę Kozaków rejestrowych do 20 tys. Unia hadziacka w 1658 ustalała 30 tysięcy albo jako Wielmożny Hetman Zaporoski na Regestrze poda.

Siedziby pułków i liczba Kozaków rejestrowych po zawarciu ugody zborowskiej w 1649[2].

# Siedziba pułku
Kozaków rejestrowych
Liczba
Kozaków rejestrowych
1 Biała Cerkiew 2990
2 Bracław 2662
3 Czerkasy 2990
4 Czernihów 998
5 Czehryń 3220
6 Humań 2977
7 Kalnik 2050
8 Kaniów 3167
9 Kijów 2002
10 Korsuń 3470
11 Kropiwna 1993
12 Myrhorod 3009
13 Nieżyn 991
14 Perejasław 2986
15 Połtawa 2970
16 Pryłuki 1996

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ordynacja wojska zaporoskiego regestrowego w służbie Rzeczypospolitej będącego (Polityczne przyczyny Powstania Chmielnickiego, s. 2–3.)
  2. Marek Gędek, Atlas historyczny wojen polskich, Zofia Gawryś (red.), Karol Linder (ilustr.), Warszawa: Bellona, 2009, s. 90-91, ISBN 978-83-11-11642-9, OCLC 751294663.