Przejdź do zawartości

Miasto Bydgoszcz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Miasto Bydgoszcz
Ilustracja
Prowincja

Niż Środkowoeuropejski

Podprowincja

Pojezierza Południowobałtyckie

Makroregion

Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka

Mezoregion

Kotlina Toruńska

Mikroregion(y)

Miasto Bydgoszcz

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Polska:
woj. kujawsko-pomorskie

Obszary zabudowy jednorodzinnej na Miedzyniu
Dolina Miejska Brdy

Miasto Bydgoszcz (315.353) – mikroregion fizycznogeograficzny, stanowiący część mezoregionu Kotliny Toruńskiej[1].

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Mikroregion zajmuje większą część Bydgoszczy, w obszarze intensywnego zainwestowania miejskiego, a także fragment gminy Białe Błota z lasem miedzyńskim.

Z powodu rozdzielenia doliną Brdy oraz krawędzią wysokiej terasy pradolinnej (Zbocze Bydgoskie), wydziela się części:

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Mikroregiony Miasto Bydgoszcz Północne i Południowe wykazują podobieństwo do Terasy Bydgoskiej, lecz różni je stopień zainwestowania miejskiego. Są to tereny płaskie lub nachylone w kierunku koryta Brdy, będące najniższym poziomem pradolinnego odpływu wód w czasie ostatniej fazy zlodowacenia bałtyckiego. Górną warstwę stanowią piaski o miąższości do kilkunastu metrów z przewarstwoeniami żwirów. Lokalnie na powierzchni występują iły plioceńskie, zaś generalnie w północnej części miasta występuje strefa płytkiego ich zalegania (do 4 m – Czyżkówko, Okole, Śródmieście, Bocianowo, Skrzetusko, Bielawy, Bartodzieje, Zimne Wody, Brdyujście). W związku z tym od końca XVIII wieku na terenie miasta powstało kilkanaście cegielni, które eksploatowały naturalne zasoby gliny. Wcześniej znane były w Rzeczypospolitej wyroby garncarskie rodem z Bydgoszczy i okolic, do których surowiec pozyskiwano na miejscu. Pierwsza cegielnia bydgoska powstała w XVII wieku, zaś w 1769 r. przy Wełnianym Rynku[2]. W końcu XIX wieku było ich 16: przy śluzie Miejskiej (zał. 1792), na Babiej Wsi (1803), Okolu (ul. Nadrzeczna – 1810), Czyżkówku (ul. Siedlecka – 1820), przy ul. Langiewicza i Ludwikowo (I poł. XIX w.), na Grodztwie (rejon ronda Jagiellonów – 1840), Jarach i Czyżkówku (przed 1850), ul. Chodkiewicza (1876), Rycerskiej (1880), Szubińskiej 3 (1876), na Bartodziejach Wielkich (1886), Glinkach (1888), Czersku Polskim (1892), Prądach (1896)[2]. W 1938 r. istniało 8 cegielni, z których po II wojnie światowej użytkowano tylko cegielnię w Fordonie (zał. w 1860 r.)[2] Pozostałością po wyrobiskach gliny są stawy istniejące po dzień dzisiejszy. Największe z nich to akwen przy moście fordońskim, przy ul. Rejewskiego, Balaton na Bartodziejach, stawy na Okolu, Glinkach, Prądach i inne.

Oba mikroregiony rozdziela Zbocze Bydgoskie (krawędź IX terasy pradolinnej) o wysokości względnej od 15 m na zachodnich rubieżach miasta do 40 m w rejonie Wisły. Mikroregion Miasto Bydgoszcz Południowe wznosi się na wysokości 67–71 m n.p.m., podczas gdy wysokość mikroregionu Miasto Bydgoszcz Północne wynosi od 55 m n.p.m. w rejonie Osowej Góry i Prądów do 50 m w Fordonie.

Główną cechą obszaru jest jego przekształcenie przez człowieka wskutek zmian w ukształtowaniu terenu, wyłączenia terenu z produkcji w znaczeniu ekologicznym, zmian pokrywy glebowej, obniżenia poziomu wód gruntowych poprzez regulację odpływu powierzchniowego itp.[1] Naturalna flora i fauna została zastąpiona przez zbiorowiska ukształtowane przez człowieka. Notowane są również zanieczyszczenia wód powierzchniowych, powietrza i gleb. Poszczególne czynniki wpływają na ukształtowanie lokalnego mikroklimatu (suchszego, cieplejszego), różniącego się od otaczających miasto terenów w stanie naturalnym[1].

W mikroregionie charakterystyczna jest koncentracja wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w centrum miasta oraz w jego południowej (osiedla z wielkiej płyty) i wschodniej części (Fordon). W części zachodniej dominuje zabudowa jednorodzinna, a w części wschodniej zabudowa składowo-przemysłowa. Ze względu na powiązania funkcjonalne i przestrzenne w skład jednostki wchodzą także Białe Błota z obiektami przemysłowymi[1].

Nieco odmienny charakter posiada mikroregion Dolina Miejska Brdy, który obejmuje ujściowy odcinek rzeki Brdy i jej holoceńskiej doliny o długości ok. 15 km, w granicach trzech najniższych teras (zalewowe i nadzalewowe). Na powierzchni występują namuły mineralne, bądź mineralno-organiczne, zwłaszcza w ujściowym odcinku rzeki, w zakolach i strefie przybrzeżnej (20–50 m). Lokalnie występują torfy niskie. Charakterystyczną cechą jest płytkie występowanie iłów trzeciorzędowych pod niewielkiej miąższości warstwą piasków rzecznych (0,5-2,0 m)[1]. W związku z tym płytko zalegają również wody podziemne (1–2 m). Długie i intensywne użytkowanie spowodowało silne przekształcenia środowiska przyrodniczego poprzez zabudowę oraz powstawanie nasypów (warstw kulturowych oraz nasypów gruzowych i mineralnych) o miąższości dochodzącej do 6 m. W strefie przybrzeżnej Brdy zlokalizowane są liczne ogrody działkowe oraz tereny rekreacyjne (bulwary, planty nad Brdą). Miejscami odnowiła się roślinność naturalna w postaci łęgów olszowych i topolowych. W Brdyujściu, Siernieczku i Zimnych Wodach występuje zwarty kompleks lasu łęgowego[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Banaszak Józef red.: Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Wydawnictwo Tannan. Bydgoszcz 1996
  2. a b c Kuczma Rajmund: Mała encyklopedia Bydgoszczy – hasło „C”. [w:] Kalendarz Bydgoski 1994

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Banaszak Józef (red.), Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy, Wydawnictwo Tannan, Bydgoszcz 1996.
Zabudowa mieszkaniowa – widok ze Zbocza Fordońskiego
Zabudowa mieszkaniowa – widok ze Zbocza Fordońskiego