Przejdź do zawartości

Miodunka ćma

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Miodunka ćma
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rodzina

ogórecznikowate

Rodzaj

miodunka

Gatunek

miodunka ćma

Nazwa systematyczna
Pulmonaria obscura Dumort.
Bull. Soc. Roy. Bot. Belgique 4: 341 1865[3]

Miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dumort.) – gatunek roślin z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Występuje naturalnie w niemal całej Europie, Turcji oraz zachodniej części Syberii. Ponadto jest uprawiany jako roślina ozdobna[4].

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w niemal całej Europie, Turcji oraz zachodniej części Syberii. W Europie jest spotykany w takich państwach jak Finlandia, Szwecja, Dania, Francja, Belgia, Niemcy, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Austria, Szwajcaria, Chorwacja, Serbia, Bułgaria, Rumunia, Mołdawia, Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa, Estonia oraz Rosja[4]. W Polsce gatunek jest rozpowszechniony, zwłaszcza na południu, lokalnie rzadki (np. w północnej części Mazowsza)[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiatostan
Kwiat
Pokrój
Łodyga jest wzniesiona, pojedyncza lub słabo rozgałęziająca się, kanciasta i cała silnie, gruczołowato owłosiona. Wysokość 20–30 cm. Kłącze jest silnie rozgałęzione, prawie czarne.
Liście
Liście odziomkowe wyrastają na ogonkach niewyraźnie oskrzydlonych, dłuższych od blaszki, a blaszka jest 2 razy dłuższa od szerokości. Liście są bez plam, lub z nieznacznymi, jasnozielonymi. Liście łodygowe lancetowatego kształtu, dolne na krótkich ogonkach, górne siedzące. Górna powierzchnia wszystkich liści pokryta szorstkimi długimi szczecinkami, pomiędzy którymi znajdują się krótsze brodawki i nieliczne gruczoły.
Kwiaty
Promieniste, dwubarwne; młode kwiaty są różowoczerwone, starsze czerwonofioletowe. Wyrastają na krótkich, silnie gruczołowato owłosionych szypułkach, tworząc na szczycie łodygi stosunkowo gęsty kwiatostan typu dwustronny sierpik. Kielich rurkowaty, złożony z 5 jednakowych, trójkątnych ząbków. Korona wewnątrz z 5 łukowatymi i orzęsionymi liniami.
Owoc
Rozłupnia rozpadająca się na 4 brunatne lub czarne orzeszki.
Gatunki podobne
Roślina jest podobna do miodunki plamistej (P. officinalis), która różni się plamistymi liśćmi[6]. Miodunka ćma może być także mylona z miodunką czerwoną (P. rubra), która różni się liśćmi niemal dwukrotnie dłuższymi i jaśniejszymi. Ponadto miodunka czerwona ma zawsze kwiaty o różowoczerwonej barwie[7].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Siedliskiem są lasy liściaste oraz zarośla (zwłaszcza nadrzeczne). Jeden z rodzimych dla Polski gatunków zakwitających i rozwijających liście wczesną wiosną, jeszcze przed rozwinięciem liści przez drzewa, pod którymi rośnie. Najczęściej rośnie na glebach próchniczych, dobrze przewietrzanych. Jest cieniolubna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Fagetalia[8]. Kwitnie wczesną wiosną – od marca do maja. Kwiaty zapylane przez błonkówki. Roślina posiada podwójne zabezpieczenie przed niekorzystnym dla niej samozapyleniemróżnosłupkowość i samopłonność. Część kwiatów ma mianowicie słupki wyższe od pręcików, część kwiatów odwrotnie.

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z miodunką wąskolistną i miodunką węgierską[9].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-30] (ang.).
  3. Pulmonaria obscura Dumort.. The Plant List. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  4. a b Taxon: Pulmonaria obscura Dumort.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  5. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 439, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. W. Stichmann, U. Stichmann-Marny: Guide Vigot de la flore d’Europe. Paris: Vigot, 2006, s. 300. ISBN 978-2-7114-1837-4. (fr.).
  7. Pulmonaria rubra (Boraginaceae) – nowy gatunek we fl orze Polski. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 13(2), 2006. [dostęp 2017-04-03]. (pol.).
  8. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  10. Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Traczyk: Rośliny lasu liściastego. Warszawa: PZWS, 1959.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.