Przejdź do zawartości

Nowa Armia Ludowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nowa Armia Ludowa (fil. Bagong Hukbong Bayan) – filipińska grupa partyzancka będąca zbrojnym ramieniem Narodowego Frontu Demokratycznego[1][2].

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Komunistyczna Partia Filipin powstała w 1930 roku[3]. Komuniści filipińscy tworzyli zmilitaryzowane struktury przez dziesięciolecia. Najpierw walczyli oni z Japończykami, a następnie Stanami Zjednoczonymi i elitami Filipin[3]. Działalność partii została zakazana w 1957 roku[3]. Niedługo potem kierownictwo partii zadecydowało o zaprzestaniu walki zbrojnej[3]. W połowie lat 60. w partii pojawił się ruch maoistowski, na czele którego stanął José María Sison. Działacz domagał się kontynuowania antyrządowej rebelii, za co został z partii usunięty[3].

26 grudnia 1968 roku, w dniu 75. rocznicy urodzin Mao Zedonga, Sison założył organizację, której nadał nazwę Komunistyczna Partia Filipin. Sison został wybrany przewodniczącym partii i przyjął pseudonim Amado Guerrero. W grudniu 1968 roku Sison poznał Bernabé Buscayno, uczestnika walk partyzanckich z lat 50. Sison i Buscayno zdecydowali się powołać nowe ugrupowanie partyzanckie. Utworzenie Nowej Armii Ludowej ogłoszono 29 marca 1969 roku. Pierwszym dowódcą ugrupowania został Buscayno[3]. Odtąd kierowana przez Sisona Komunistyczna Partia Filipin, określana była jako Komunistyczna Partia Filipin – Nowa Armia Ludowa[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie ugrupowanie miało siedzibę w regionie Capas na wyspie Luzon. NAL dysponowała 60 bojownikami uzbrojonymi w 35 karabinów[3]. Ruch zyskał na popularności po fali demonstracji, które odbyły się pomiędzy styczniem a marcem 1970 roku. Oburzenie po brutalnym rozbiciu protestów przez reżim prezydenta Ferdinanda Marcosa spowodowało napływ opozycji do partii komunistycznej[3]. W tym samym roku rząd przeprowadził dużą ofensywę przeciwko rebeliantom[3].

W 1971 roku doszło do zamachu terrorystycznego na wiec Partii Liberalnej. Ugrupowanie to stanowiło umiarkowaną opozycję wobec Marcosa. W ataku zginęło 9 osób. Prezydent o przeprowadzanie zamachu oskarżył KPF-NAL. Kierownictwo partyzantki zaprzeczyło oskarżeniom[3].

Flaga używana przez Narodowy Front Demokratyczny

W lipcu 1972 roku partyzanci otrzymali pierwsze dostawy chińskiej broni. Rząd ChRL retorycznie popierał KPF-NAL od 1969 roku[3]. Siły bezpieczeństwa przechwyciły większość sprzętu[3]. We wrześniu tego samego roku rząd oskarżył rebeliantów o próbę zabójstwa ministra obrony i jeszcze w tym samym miesiącu wprowadzony został stan wojenny. W obawie przed aresztowaniami działacze komunistyczni przebywający w miastach zbiegli na prowincję, gdzie zasilili szeregi ruchu oporu[3].

W 1973 roku utworzony został Narodowy Front Demokratyczny. Front zasiliły różnorakie ugrupowanie lewicowe sprzyjające buntownikom. Koalicja często określana jest jako polityczne skrzydło KPF-NAL[3].

W 1976 roku rebelianci utracili poparcie ze strony rządu chińskiego. Nastało to po tym, gdy Filipiny i Chiny znormalizowały obustronne stosunki. W tym samym roku rząd Filipin schwytał i uwięził przywódców powstania, w tym Bernabé Buscayno. Nowym dowódcą powstańców został Rodolfo Salas. W następnym roku rząd pojmał Sisona. Wówczas Salas objął również przewodnictwo w KPF. Pomimo osadzenia w więzieniu przywódców, Nowa Armia Ludowa rozprzestrzeniła się poza Luzon na teren Visayas i wyspy Mindanao. W tym czasie rząd nie walczył jedynie z KPF-NAL, ale także z separatystami muzułmańskimi na południu[3].

Wybory w 1978 roku spowodowały napięcie wewnątrz struktur KPF-NAL. Przywódcy rebelii wzywali do całkowitego bojkotu wyborów, podczas gdy komitet komunistyczny Manila-Rizal organizował wsparcie dla kandydatów opozycji. Wybory zgodnie z przewidywaniem kierownictwa rebelii zostały sfałszowane na korzyść rządu. Fałszerstwa przyczyniły się do zwiększenia liczby maoistowskich ochotników[3].

17 stycznia 1981 roku zakończyło się obowiązywanie stanu wojennego. Dzięki temu KPF-NAL mogła powrócić do obszarów miejskich i nawiązać kontakt z legalną opozycją. Siły bezpieczeństwa odniosły szereg zwycięstw nad separatystami islamskimi na południu, podczas gdy KPF-NAL przeprowadzała coraz skuteczniejsze ataki. W 1984 roku rozpoczęła się największa ofensywa wojskowa przeciwko komunistom[3]. Na 1985 roku miejsce miała największa eskalacja wojny domowej. W walkach zginęło ponad cztery tysiące ludzi. Wśród partyzantów narastał strach przed infiltracją ze strony agentów rządu. Doprowadziło to do czystek, zginęły setki bojowników podejrzanych o współpracę z państwem[3].

W 1986 roku kierownictwo grupy ponownie wezwało do bojkotu wyborów[3]. Wielu działaczy zignorowało apel i włączyło się w kampanię wyborczą. Wyborcze napięcie przerodziło się w wystąpienia obywatelskie znane jako rewolucja siły ludu[3]. Protesty zmusiły prezydenta Marcosa do ucieczki z kraju. Nowym prezydentem została Corazon Aquino. W tym samym roku prezydent nakazała uwolnienie więźniów politycznych. W tym gronie znaleźli się Sison i Buscayno. Sison wyjechał do Holandii. Z emigracji kontynuował działalność jako konsultant polityczny Narodowego Frontu Demokratycznego, odmówił przy tym ponownego zaangażowania się w działalność partii komunistycznej. Buscayno wycofał się z życia politycznego. W tym samym czasie nowym przewodniczącym partii komunistycznej został Armando Liwanaga[3].

W grudniu 1986 roku rozpoczęto negocjacje pokojowe. Obie strony konfliktu ogłosiły zawieszenie broni. W styczniu 1987 roku siły rządowe ostrzelały demonstrację chłopską z udziałem maoistów. W pacyfikacji śmierć odniosło trzynastu demonstrantów[3]. Pod presją Stanów Zjednoczonych i krajowych elit prezydent Aquino zerwała zawieszenie broni i nakazała atak na oddziały partyzantów[3].

Prezydent Rodrigo Duterte doprowadził do zawarcia zawieszenia broni z Nową Armią Ludową w 2017 roku, oferował także maoistom udział w rządzie

Na przełomie lat 80. i 90. szeregi KPF-NAL opuściła frakcja umiarkowana. Rozłamowcy założyli własne partie polityczne lub zaangażowali się w działalność legalnie działających organizacji[3].

Na początku lat 90. władzę w partii objąć mógł Benito Tiamzon. Według innych źródeł przewodniczącym dalej był Armando Liwanaga[3].

Konflikt załagodził się pod prezydenturą Fidela Ramosa (1992-1998). W 1992 roku uchylono ustawę delegalizującą na Filipinach partię komunistyczną. KPF-NAL odrzuciła możliwość uczestnictwa w wyborach. W 1995 roku ruszyły negocjacje pomiędzy rządem a Narodowym Frontem Demokratycznym. W 1998 roku strony konfliktu podpisały umowę o poszanowaniu praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, która miała ochronić cywilów przed skutkami wojny domowej[3].

Do wznowienia konfliktu doszło, gdy urząd prezydenta objął Joseph Estrada. W 2001 roku negocjacje z rebeliantami wznowiła prezydent Gloria Macapagal-Arroyo. Proces pokojowy zatrzymano po tym, gdy w 2002 roku Departament Stanu Stanów Zjednoczonych zaklasyfikował NAL jako organizację terrorystyczną[3]. W ciągu kolejnych lat siły zbrojne Filipin zwiększyły częstotliwość akcji przeciwko maoistom. Benigno Aquino III, który objął prezydenturę w 2010 roku, zdecydował się na wznowienie negocjacji pokojowych. Dialog utrudniało naruszanie praw człowieka przez zwaśnione strony[3].

W 2016 roku z inicjatywy prezydenta Rodrigo Duterte ogłoszono nowe zawieszenie broni. Określający się jako socjalista prezydent obiecywał zapewnienie pokoju jeszcze w czasie kampanii wyborczej. Obiecał nawet komunistom udział w rządzie. Zawieszenie trwało przez pięć miesięcy, po czym w lutym 2017 roku zostało zerwane przez stronę rebeliancką. Przed zerwaniem paktu na wolność wypuszczeni zostali osadzeni w więzieniach przywódcy maoistów[4][1]. Już w marcu wypracowano nowe zawieszenie broni[1].

Według źródeł rządu filipińskiego w wojnie z maoistami zginęło co najmniej 30 tysięcy osób[4][1].

Metody

[edytuj | edytuj kod]

Oddziały Nowej Armii Ludowej działają niezależnie od siebie. Operują w górskich regionach, skąd przeprowadzają ataki partyzanckie. NAL odpowiada również za zamachy bombowe i zabójstwa[3][5]. Celem ataków padają służby bezpieczeństwa[6], zagraniczne korporacje[2] oraz obiekty i przedstawiciele Stanów Zjednoczonych[3].

Struktury i finansowanie

[edytuj | edytuj kod]

Organizacja działa na terenie całego kraju. Najsilniejsza jest w Luzon, Visayas i południowym Tagalog[3].

Armia podlega Narodowemu Frontowi Demokratycznemu, uznawanemu za polityczne ramię Komunistycznej Partii Filipin[1][2].

W czasie powstania liczyła około 60 członków[3]. W chwili największego rozrostu, w latach 80. XX w. liczba partyzantów wynosiła 26 tysięcy osób[7]. W 1994 roku zmalała ona do 6 tysięcy bojowników[3]. Według filipińskiego wojska liczy w 2017 nie więcej niż 4000 żołnierzy[7].

Utrzymuje się z nakładania i pobierania „podatków rewolucyjnych“ od przedsiębiorców[3].

Powiązania zagraniczne

[edytuj | edytuj kod]

Od 1969 do 1976 roku partyzantka otrzymywała wsparcie ze strony Chińskiej Republiki Ludowej. Pomoc obejmowała dostarczanie broni i pieniędzy. Wsparcia zaniechano po normalizacji relacji chińsko-filipińskich[3]. Zdaniem Stanów Zjednoczonych pomocy Nowej Armii Ludowej udziela Korea Północna[8]. Według raportów WikiLeaks z 2011 roku na przełomie lat 80. i 90. reżim Mu'ammara al-Kaddafiego z Libii miał przekazać maoistom darowizny w wysokości co najmniej siedmiu milionów dolarów. Członkowie Nowej Armii Ludowej mieli też przechodzić w Libii szkolenia wojskowe[9].

Przedstawiciele Nowej Armii Ludowej utrzymywali lub utrzymują kontakt z innymi ugrupowaniami lewicowymi. Początek kontaktów sięga lat 70. Ich niemal całkowity kres przypadł na przełom lat 80. i 90. XX wieku[3]. Wiadomo o kontaktach filipińskich rebeliantów z Japońską Armią Czerwoną, maoistowską frakcją Organizacji Wyzwolenia Palestyny, sandinistami czy Komunistyczną Partią Salwadoru[3]. Nowa Armia Ludowa miała zabiegać u wspomnianych stronnictw o pomoc. Wiadomo, że zabiegi te były tylko częściowo skuteczne[3]. Według doniesień medialnych filipińscy maoiści mieli szkolić w swoich obozach indyjskich naksalitów. Pomoc dla naksalitów miała mieć miejsce już w XXI wieku[10].

Współpraca z islamskimi separatystami

[edytuj | edytuj kod]

Partyzanci maoistowscy są oskarżani o taktyczną współpracę z Narodowym Frontem Wyzwolenia Moro i Islamskim Frontem Wyzwolenia Moro. Współpraca ma polegać na unikaniu starć oraz swobodnym przepływie bojowników przez tereny separatystów. Nie odnotowano kontaktów NAL z ekstremistyczną Grupą Abu Sajjafa[3].

Grupy rozłamowe i relacje z nimi

[edytuj | edytuj kod]

Z Nowej Armii Ludowej wywodzą się mniejsze grupy rebelianckie. Największe spośród nich są Brygada Alexa Boncayao i Rewolucyjna Armia Proletariacka[11]. Brygada Alexa Boncaya założona została w 1984 roku[11], Rewolucyjna Armia Proletariacka natomiast w 1997 roku[12]. Obie rozłamowe grupy pozostają w sojuszu[11]. Nowa Armia Ludowa uznaje rozłamowców za zdrajców i od 2003 roku prowadzi przeciwko nim akcje zbrojne[11].

Ideologia

[edytuj | edytuj kod]
Mao Zedong uznawany jest przez Nową Armię Ludową za ideowego mentora

Ugrupowanie odwołuje się do maoizmu[3]. Celem rebelii jest utworzenie Ludowej Republiki Nowej Demokracji[3]. Powstańcy domagają się redystrybucji ziemi na rzecz bezrolnego chłopstwa, likwidacji wpływów amerykańskich i przeprowadzenia rewolucji kulturalnej[3].

Jako organizacja terrorystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Departament Stanu USA, Japonia i Unia Europejska klasyfikują Nową Armię Ludową jako organizację terrorystyczną[2][13]. Rząd filipiński skreślił ją z listy organizacji terrorystycznych w 2011 roku, kiedy ruszyły wstępne rozmowy pokojowe[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Miał być odwet, są rozmowy. Powrót do negocjacji z rebeliantami. tvn24.pl. [dostęp 2017-08-31]. (pol.).
  2. a b c d e Stefan Grabowski: Komunistyczna partyzantka aktywna na Filipinach. polska-azja.pl. [dostęp 2017-08-31]. (pol.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq Komunistyczna partyzantka aktywna na Filipinach. web.stanford.edu. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).
  4. a b Przemysław Malinowski: Filipiny: Duterte ogłasza koniec rozejmu z komunistycznymi rebeliantami. rp.pl. [dostęp 2017-08-31]. (pol.).
  5. Przykładami mogą być napady na żołnierzy amerykańskich (lotnik z amerykańskiej bazy w Clark Air Base zabity w lutym 1971 roku, trzech amerykańskich oficerów zabitych w kwietniu 1974 roku), zamachy bombowe (np. na amerykańskie koncerny naftowe i ambasadę USA w lutym r.) i ataki na polityków (nieudany zamach na ministra obrony J. P. Enrile w październiku r., na żonę prezydenta Imeldę Marcos w grudniu tego roku). Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 236
  6. Filipiny: atak NPA na komisariat policji. polska-azja.pl. [dostęp 2017-08-31]. (pol.).
  7. a b New People's Army (NPA). web.stanford.edu. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).
  8. Overview of State-Sponsored Terrorism. fas.org. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).
  9. WikiLeaks cable: Gaddafi funded, trained CPP-NPA rebels. news.abs-cbn.com. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  10. Al Labita: Philippine reds export armed struggle. atimes.com. [dostęp 2017-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-14)]. (ang.).
  11. a b c d Revolutionary Proletarian Army-Alex Boncayao Brigade. apps.militaryperiscope.com. [dostęp 2017-11-05]. (ang.).
  12. Revolutionary Proletarian Army - Philippines. trackingterrorism.org. [dostęp 2017-11-05]. (ang.).
  13. 注目される国際テロ組織の概要及び最近の動向. moj.go.jp. [dostęp 2018-03-19]. (jap.).