Przejdź do zawartości

Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
Logotyp Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
park krajobrazowy
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Położenie

Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Knurów, Kornowac, Kuźnia Raciborska, Lyski, Nędza, Orzesze, Pilchowice, Racibórz, Rybnik, Rydułtowy, Sośnicowice, Suszec, Żory

Data utworzenia

1993

Akt prawny

Rozporządzenie nr 181/93 Woj. Katowickiego z 23 listopada 1993 r.

Powierzchnia

493,87 km²

Powierzchnia otuliny

140,10 km²

Obszary chronione

1 rezerwat przyrody

Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”
Ziemia50°11′20″N 18°28′37″E/50,188889 18,476944
Strona internetowa

Park Krajobrazowy „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”park krajobrazowy w zachodniej części województwa śląskiego, założony w 1993, celem zachowania, ochrony i popularyzacji walorów przyrodniczych i kulturowych objętego nim obszaru.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia parku wynosi 49 387 ha. Natomiast powierzchnia otuliny liczy 14 010 ha (składa się z 5 niestykających się ze sobą obszarów). Swoją powierzchnią obejmuje północno-wschodnią część Raciborza (począwszy od wschodniego brzegu kanału Ulgi wraz z dzielnicą Markowice aż po wschodnią granicę miasta wraz z Arboretum Bramy Morawskiej – na terenie miasta zajmuje powierzchnię ok. 12 km²), północną część Rybnika, a także następujące gminy lub ich części: Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Knurów, Kornowac, Kuźnia Raciborska, Lyski, Nędza, Orzesze, Pilchowice, Rydułtowy, Sośnicowice, Suszec, Żory. Park należy pod względem powierzchni do największych parków w Polsce[1][2].

Użytkowanie gruntów

[edytuj | edytuj kod]
Struktura użytkowania gruntów (2007)[1][2]
Powierzchnia Lasy Użytki rolne Wody Pozostałe
49 387 ha 28 840 ha 16 806 ha 635 ha 3 106 ha
100% 58,40% 34,03% 1,28% 6,29%

Według struktury użytkowania gruntów lasy zajmują powierzchnię 28 387 ha (58,4%), użytki rolne – 16 806 ha (34,03%), wody – 635 ha (1,28%) oraz nieużytki i tereny zurbanizowane obejmujące 3 106 ha (6,29%)[1][2].

W obrębie parku znajduje się rezerwat przyrody Łężczok[3], założony w 1957 r., o powierzchni 477,38 ha[4].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Rzeka Ruda przepływająca przez PK Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
Staw Łańcuchowy
Park Krajobrazowy w Bełku
Staw Gichta

Oprócz naturalnych walorów przyrodniczych ochronie podlegają wartości historyczno-kulturowe. Zalicza się do nich krajobraz ukształtowany w wyniku działalności cystersów, którzy przybyli do Rud z Francji w 1258 roku Zakonnicy, znani z pracowitości i gospodarności, przyczynili się do rozwoju gospodarczego obszaru. Na terenie parku zachowały się pozostałości pocysterskiej kuźnicy miedzi z XVIII wieku (Ruda Kozielska), kopalni rud żelaza z XVIII wieku (Trachy), hut żelaza z XVI-XIX wieków, hałd poeksploatacyjnych itp. W Rudach zachował się pocysterski kościół i zespół klasztorno-pałacowy z jednym z największych w Polsce parków w stylu angielskim.

23 listopada 1993 roku w celu ochrony przyrodniczych, kulturalnych i krajobrazowych walorów ziemi raciborskiej oraz rybnickiej Rozporządzeniem Nr 181/93 Wojewody Katowickiego (Dz. Urz. Woj. Kat. z 1993 r., Nr 15/93, poz. 130) został powołany Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich[1][2]. Park od 2000 roku wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego.

Ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Ochronie podlegają pozostałości naturalnych lasów łęgowych i grądowych, typowych dla doliny górnej Odry oraz stawy – tereny lęgowe ptaków i siedliska rzadkiej roślinności błotnej i wodnej (m.in. cibora żółta, kotewka orzech wodny). Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej to m.in. głaz narzutowy na północny wschód od Rybnika-Paruszowca.

W Rudach znajduje się jeden z jego ośrodków edukacyjnych.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2004-2015. s. 33.
  2. a b c d Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2008-2015. s. 61.
  3. Strategia rozwoju miasta Racibórz na lata 2006-2015. s. 48.
  4. Rezerwat przyrody Łężczok. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-06-12].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Strategia rozwoju miasta Racibórz na lata 2006-2015. Racibórz.
  • Informator – Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, Będzin 2003, ISBN 83-87543-96-9 [błędny].
  • Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2004-2015. Racibórz: marzec 2004.
  • Program ochrony środowiska Gminy Racibórz na lata 2008-2015. Racibórz: czerwiec 2008.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]