Przejdź do zawartości

Sorgo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sorgo
Ilustracja
Sorgo dwubarwne
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

sorgo

Nazwa systematyczna
Sorghum Moench
Meth. 207. 4 Mai 1794
Typ nomenklatoryczny

Sorghum bicolor (L.) Moench[3]

Synonimy
  • Blumenbachia Koeler
  • Vacoparis Spangler[4]

Sorgo (Sorghum Moench) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje 18[4]–20[5] gatunków. Szczególnie dużo problemów taksonomicznych przysparza Sorghum bicolor, którego odmiany i podgatunki były powodem opisywania licznych, odrębnych gatunków[5]. Rośliny tego rodzaju występują w strefie klimatów ciepłych i gorących Starego Świata (tylko jeden endemiczny gatunek rośnie w Meksyku)[6], stanowiąc jedną z najważniejszych roślin zbożowych tych regionów świata. Poza Afryką różne gatunki i odmiany uprawiane są także w Indiach i Chinach. Sorgo zajmuje piąte miejsce na świecie pod względem obszaru upraw. Rośliny tego gatunku cechują się dużą odpornością na wysokie temperatury i susze. Wartość odżywcza sorgo jest porównywalna z kukurydzą[7]. Ziarno cechuje się wysoką wartością odżywczą i może być wykorzystywane zarówno w celach konsumpcyjnych, jak i jako pasza[8]. W Polsce uprawiane i przejściowo dziczejące są dwa gatunki – sorgo alepskie S. halepense i sorgo dwubarwne S. bicolor[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych (Poaceae) z rzędu wiechlinowców (Poales)[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Panicoideae, plemienia Andropogoneae[10].

Wykaz gatunków[4]

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
Największymi producentami sorgo są: USA, Nigeria, Meksyk, Indie i Chiny.
  • Niektóre gatunki są bardzo wartościowymi roślinami żywieniowymi, ponieważ zawierają do 13% białka oraz witaminy z grupy B.
  • Liście wykorzystuje się jako paszę dla bydła, a ziarno przerabia na kaszę i mąkę, z której robi się placki.
  • Z sorgo wykonuje się napój alkoholowy podobny do piwa albo wódki (rozmaite odmiany): gaoliang.
  • Sorgo dostarcza także materiału do wyrobu mioteł i szczotek (tzw. szczotek ryżowych), źdźbła służą jako opał, materiał budowlany i do stawiania płotów[11].

Uprawa w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Sorgo zyskuje zainteresowanie w Polsce ze względu na zmianę warunków klimatycznych, które coraz bardziej sprzyjają uprawie sorgo niż kukurydzy[12]. Okresowe susze, podatność kukurydzy na stonkę kukurydzianą, choroby grzybowe oraz uprawa na niewłaściwych glebach przekonują rolników do zmiany upraw[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-14] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
  4. a b c Sorghum Moench, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-27].
  5. a b Genus Sorghum Moench, [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-02-27].
  6. Sorghum. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).
  7. Interest of sorghum in Europe. [dostęp 2019-01-25].
  8. B. Bujanowicz i inni, Skład mineralny zielonek w zależności od gatunku i fazy wegetacji roślin, „Roczniki UMCS”, XIII (33), 2000, s. 257-262.
  9. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 170, ISBN 978-83-62975-45-7.
  10. Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).
  11. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 493, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
  12. Brzóska F., Śliwiński B., Jakość pasz objętościowych w żywieniu przeżuwaczy i metody jej oceny, „Wiadomości Zootechniczne”, 2011.
  13. Berenji J., Dahlberg J., Perspectives of sorghum in Europe, „J. Agron. Crop Sci.”, 190 (5), Parlier, 2004, s. 332-338, DOI10.1111/j.1439-037X.2004.00102.x.