Przejdź do zawartości

Stacja rozrządowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
München Nord Rangierbahnhof
Maschen Rangierbahnhof koło Hamburga, największa stacja rozrządowa Europy

Stacja rozrządowa (SR) – stacja kolejowa wyposażona w urządzenia do rozrządu wagonów, w skład której wchodzą urządzenia umożliwiające zestawianie składów pociągów i wykonywanie manewrów[1].

Stacje rozrządowe powstają zwykle w miejscach dużego naładunku lub wyładunku wagonów: w okręgach przemysłowych, portach, dużych ośrodkach miejskich. W tych punktach zbiegają się duże potoki wagonów.

Zadania stacji rozrządowych

[edytuj | edytuj kod]
  • przyjęcie pociągów,
  • przygotowanie składu do rozrządzania,
  • rozrządzanie,
  • gromadzenie wagonów poszczególnych relacji na torach kierunkowych,
  • zestawianie ze zgromadzonych wagonów składów według relacji (planu zestawiania),
  • przygotowanie pociągów do wyprawienia,
  • wyprawienie pociągu na szlak.

Rodzaje stacji rozrządowych

[edytuj | edytuj kod]
  • stacja rozrządowa równiowa bez górki – stacja, na której rozrządzanie składów może odbywać się metodą odstawiania i odrzutów wagonów, bez wykorzystania górki rozrządowej,
  • stacja rozrządowa równiowa z górką – stacja, na której wagony do rozrządzania są pchane przez lokomotywę manewrową na sztuczną górkę, natomiast z górki wagony zjeżdżają na odpowiednie tory kierunkowe poprzez działanie siły grawitacji,
  • stacja rozrządowa pochylniowa – ten typ występuje rzadko ze względu na trudność uformowania terenu stacji w całości na pochylni. Całość cyklu rozrządzania i zestawiania na stacji rozrządowej pochylniowej wykonywana jest z użyciem siły grawitacji.

Rodzaje stacji ze względu na kierunek pracy:

  • stacje jednokierunkowe – praca rozrządzania wagonów przybywających ze wszystkich kierunków odbywa się po jednym zespole torów: przyjazdowych, kierunkowych, porządkowych i odjazdowych,
  • stacje dwukierunkowe – praca rozrządzania wagonów przybywających ze wszystkich kierunków odbywa się w dwóch zespołach torów: przyjazdowych, kierunkowych, porządkowych i odjazdowych,

Rodzaje stacji ze względu na układ grup torów:

  • stacje z podłużnym układem grup torów, gdzie grupa torów przyjazdowych, kierunkowych i odjazdowych ustawione są jedne za drugimi,
  • stacje z poprzecznym układem grup torów, gdzie grupa torów przyjazdowych, kierunkowych i odjazdowych ustawione są równolegle do siebie,
  • stacje z kombinowanym układem grup torów, gdzie występuje układ podłużno-poprzeczny.

Elementy stacji rozrządowej

[edytuj | edytuj kod]
  • Tory przyjazdowe, na których skład przybywającego pociągu zostaje przyjęty od drużyny pociągowej i przygotowany do rozrządzania.
  • Tory kierunkowe (rozrządowe), na których rozstawia się wagony odpowiednio do kierunku lub punktu dalszego przeznaczenia.
  • Tory porządkowe, na których wagony podzielone na torach kierunkowych ustawia się we właściwej kolejności i zestawia się z nich skład nowego pociągu.
  • Tory odjazdowe, na które wystawia się skład, poddaje się go oględzinom technicznym, spisuje się wagony, przekazuje drużynie konduktorskiej, przygotowuje do odjazdu i po podłączeniu lokomotywy oraz próbie hamulców wysyła w dalszą drogą.
  • Tory przebiegowe łączące różne grupy torów ze sobą lub innymi punktami stacji, np. służą do przebiegu lokomotyw do lokomotywowni.
  • Tory wyciągowe potrzebne do przestawiania wagonów z jednego toru na inny tor równoległy.
  • Tory przeładunkowe używane w przypadkach, kiedy uszkodzony wagon lub jego ładunek nie może odbywać dalszej drogi i musi być poddany przeładunkowi.
  • Tory naprawcze, na których mniejsze uszkodzenia usuwa się bez przeładowywania ładunku wagonu.
A – tory przyjazdowe, B – górka rozrządowa, C – strefa zwrotnic, D – tory kierunkowe
A – tory przyjazdowe, B – górka rozrządowa, C – strefa zwrotnic, D – tory kierunkowe

Infrastruktura stacji rozrządowej

[edytuj | edytuj kod]

Na stacjach rozrządowych znajdują się minimum trzy posterunki techniczne (nastawnie). Grupę torów przyjazdowych obsługuje nastawnia dysponująca nr 1 przyjmująca pociągi ze szlaku; tory górki rozrządowej oraz tory kierunkowe obsługuje nastawnia rozrządowa (manewrowa), natomiast grupę torów odjazdowych obsługuje nastawnia dysponująca nr 2 wyprawiająca pociągi na szlak. Nastawnia rozrządowa, oprócz nastawnicy, posiada również stanowisko do obsługi hamulców torowych.

Hamulce torowe są elementami zlokalizowanymi na torach zjazdowych górki rozrządowej i służą do spowalniania wagonów staczanych na tory kierunkowe do odpowiedniej prędkości.

Stacja rozrządowa powinna być wyposażona w sygnalizację świetlną, łączność telefoniczną i radiową oraz odpowiednie oświetlenie umożliwiające manewry w nocy.

Stacje rozrządowe w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Według stanu na dzień 30.09.2020 w Polsce znajdują się następujące stacje rozrządowe[2]:

Stacje zarządzane przez PKP PLK:

Miejscowości, w których znajdują się stacje rozrządowe w zarządzie innych podmiotów:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1984).
  2. Stacje rozrządowe. utk.gov.pl. [dostęp 2020-09-30]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Instrukcja o technologii pracy stacji towarowej R-60, PKP Cargo SA, Warszawa 2003