Przejdź do zawartości

Tadeusz Zgółka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tadeusz Zgółka
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1945
Rodatycze

Data i miejsce śmierci

26 kwietnia 2021
Poznań

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo ogólne, językoznawstwo polonistyczne, leksykografia, leksykologia, logika, metodologia nauk
Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktorat

1974 – logika i metodologia nauk
UAM

Habilitacja

1979 – językoznawstwo ogólne
UAM

Profesura

26 lipca 1991

Profesor
Jednostka

Instytut Filologii Polskiej UAM

Okres zatrudn.

od 1968
(od 2016 jako profesor senior)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej

Tadeusz Zgółka (ur. 1 lutego 1945 w Rodatyczach, zm. 26 kwietnia 2021 w Poznaniu[1][2]) – profesor językoznawstwa na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Edukację średnią ukończył, zdając maturę w Rzepinie (1963), a następnie podjął studia na filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł magistra filologii polskiej uzyskał w 1968 na podstawie rozprawy Rozpoznawanie głosu nadawcy w zależności od granicznych częstotliwości przenoszonego pasma przygotowanej w Zakładzie Fonetyki pod kierunkiem docenta Wiktora Jassema. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową pod kierownictwem prof. Jerzego Kmity w Katedrze Logiki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM, stając się tym samym uczestnikiem poznańskiej szkoły metodologicznej. W 1974 obronił rozprawę na temat Wyjaśnianie faktów językowych zakładane przez praską szkołę strukturalną i na tej podstawie uzyskał stopień naukowy doktora nauk w zakresie logiki i metodologii nauk[3].

W 1979 przeszedł do Instytutu Językoznawstwa, gdzie utworzył Zakład Metodologii Lingwistyki (którym kierował do 2004). W 1979 na podstawie rozprawy Język. Kompetencja. Gramatyka. Studium z metodologii lingwistyki otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa ogólnego, a 1 maja 1981 został docentem. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1991 i został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w 1996 profesora zwyczajnego[3].

Piastował funkcje: w latach 1981–85 prodziekana, a od 1982 dziekana Wydziału Filologicznego (został odwołany z tego stanowiska w 1985 decyzją ówczesnego Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, który „nie potwierdził dalszego pełnienia funkcji”). Został następnie wybrany na wicedyrektora Instytutu Językoznawstwa oraz delegata Rady Wydziału Filologicznego do Senatu UAM. W 1988 został pierwszym dziekanem Wydziału Neofilologii i rozpoczął tworzenie tego nowo powołanego Wydziału. Funkcję tę piastował do 1996. Ponadto w 1991 sprawował funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego i Stosowanego, a w 1996 został zastępcą dyrektora Instytutu Lingwistyki. Funkcję tę pełnił do 2004, kiedy przeszedł na Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, do Zakładu Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa[3].

W Instytucie Językoznawstwa (potem Lingwistyki) współorganizował nowe kierunki i specjalności filologiczne, m.in. językoznawstwo i informację naukową, filologię węgierską (hungarystykę) i hiszpańską (hispanistykę) oraz etnolingwistykę (uruchomioną na podstawie jego autorskiego programu studiów). Także na podstawie jego autorskiego programu uruchomiono – już na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej – Podyplomowe Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego oraz studia w zakresie filologii polskiej jako obcej (dla cudzoziemców) w Collegium Polonicum w Słubicach[3].

Był współorganizatorem Wyższej Szkoły Języków Obcych w Poznaniu. Brał udział w redakcji polskiej edycji Encyklopedia Britannica i Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny. Był jednym z założycieli wydziału polonistyki na uniwersytecie w Archangielsku[4].

Od 2014 na antenie Radia Afera udzielał porad językowych w programie „Studencki patrol”[5].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Był mężem prof. Haliny Zgółkowej, ojcem syna Mikołaja i córki Anny[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zmarł profesor Tadeusz Zgółka. amu.edu.pl, 2021-04-26. [dostęp 2021-04-26]. (pol.).
  2. prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2021-05-08].
  3. a b c d Barbara Sobczak, prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa [online], www.retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2018-09-22] (pol.).
  4. Halina i Tadeusz Zgółkowie. Poznań.pl. [dostęp 2018-09-16].
  5. Radio Afera, Powakacyjne językowe dylematy - Aktualności - Radio Afera 98.6MHz [online], www.afera.com.pl [dostęp 2020-02-04].
  6. prof. dr hab. Halina Zgółkowa. Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa UAM. [dostęp 2018-09-16].