Przejdź do zawartości

Wdzydze (wieś)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wdzydze
wieś
Ilustracja
Zagroda w skansenie Kaszubskiego Parku Etnograficznego
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

kościerski

Gmina

Kościerzyna

Wysokość

140 m n.p.m.

Liczba ludności (30.06.2014)

227[2]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-406[3]

Tablice rejestracyjne

GKS

SIMC

0164799

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kościerzyna
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kościerzyna, na dole znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Położenie na mapie powiatu kościerskiego
Mapa konturowa powiatu kościerskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wdzydze”
Ziemia54°00′46″N 17°56′01″E/54,012778 17,933611[1]

Wdzydze (nieformalnie: Wdzydze Kiszewskie; dodatkowa nazwa w j. kaszub. Wdzydze, tradycyjnie: Wdzëdzé[4]; niem. Wdzidze[5]) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Kościerzyna, na Pojezierzu Kaszubskim i na obszarze Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego. Wieś jest siedzibą sołectwa Wdzydze o powierzchni 2558 ha, w którego skład wchodzą również miejscowości Gołuń, Zabrody i Kruszyna. Prowadzi tędy również turystyczny Szlak Kaszubski, a rozpoczyna się Szlak im. Izydora Gulgowskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Jest to miejscowość turystyczna na Kaszubach, położona nad jeziorem Gołuń, siedziba najstarszego w Polsce skansenuKaszubskiego Parku Etnograficznego – założonego w 1906 roku przez nauczyciela miejscowej szkoły Izydora Gulgowskiego i jego żonę Teodorę. Zgromadzono w nim obiekty ludowe z XVII–XIX w., w tym kompletne wyposażenie kilku budynków. W skansenie znajduje się między innymi XVII-wieczny kościółek przeniesiony ze Swornegaci, chata z Piechowic oraz wiatrak holenderski.

Nad jeziorem znajduje się wieża widokowa o wysokości prawie 36 m. Budynek dawnej szkoły, w której uczył Izydor Gulgowski, pełni obecnie funkcję świetlicy wiejskiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza pisana wzmianka o jeziorze Wdzydze pochodzi z 1258 roku i ma związek z przynależnością do starostwa kiszewskiego. Pod koniec XVII w. we wsi Wdzydze mieszkało 11 rybaków i karczmarz. W 1780 roku wieś liczyła 40 mieszkańców. W końcu XIX w. była to wieś wyjątkowo biedna (z powodu piaszczystej gleby) i odcięta od świata. Mieszkańcy corocznie od wiosny do jesieni pracowali na saksach – u bauerów na Żuławach, w Saksonii i Meklemburgii. Wracali późną jesienią i aż do wiosny żyli w dotkliwej biedzie[6]. W 1894 roku, podczas germanizacji historycznego nazewnictwa pomorskiego, Niemcy zastąpili nazwę historyczną Wdzidze poprzez sztuczną i obcą kulturowo formę Sanddorf.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144861
  2. Gmina Kościerzyna - informator turystyczny, ISBN 978-83-935985-0-2
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1457 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. "Polsko-Kaszubski Słownik Nazw Miejscowych i Fizjograficznych" pod. redakcją Andrzeja Chludzińskiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk 2006 ISBN 978-83-87258-86-3
  5. Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
  6. Franciszek Mamuszka, Izabella TrojanowskaKościerzyna i ziemia kościerska – Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1972

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]