Wielka Pętla Wielkopolski

Tablica szlaku w Puszczykowie

Wielka Pętla Wielkopolski, Pętla Wielkopolsko-Lubusko-Kujawska – szlak żeglugi śródlądowej o długości 688 km, prowadzący z Kostrzyna nad Odrą poprzez Wartę do Santoka, następnie Notecią przez Czarnków i Nakło na przedmieścia Bydgoszczy, skąd Kanałem Górnonoteckim przez jezioro Gopło i Kanał Ślesiński do Konina. Następnie szlak prowadzi Wartą przez Poznań i Międzychód do Santoka, w którym Warta łączy się z Notecią. Część Wielkiej Pętli (z Kruszwicy do portu w Koninie-Morzysławiu) jest zwana Wodnymi Wrotami Wielkopolski.

Części składowe

Szlak prowadzi przez trzy województwa:

• wielkopolskie (356,5 km),
• lubuskie (167,9 km),
• kujawsko-pomorskie (153,5 km).

Pętla Wielkopolski dzieli się na następujące odcinki:

• Szlak Dolnej Warty (Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Santok) – 68,2 km,
• Szlak Noteci (Santok – Drezdenko – Krzyż Wielkopolski – Nakło nad Notecią) – 187,2 km, Odcinek ten składa się z odcinków:
  • Noteć swobodnie płynąca,
  • Noteć Bystra skanalizowana,
  • Noteć Leniwa skanalizowana.
• Droga wodna Kanał Bydgoski-Warta (Nakło nad Notecią – Bydgoszcz – Kruszwica – Konin) – 162,3 km. Odcinek ten składa się z 5 odcinków:
  • Kanał Bydgoski – 15,7 km,
  • Kanał Górnonotecki – 25,0 km,
  • Noteć górna skanalizowana – 62,1 km,
  • Jezioro Gopło – 27,5 km,
  • Kanał Ślesiński – 32,0 km.
• Szlak Warty (Konin – Poznań – Santok) – 338,4 km.

Przebieg szlaku

Od Kostrzyna nad Odrą do Bydgoszczy szlak prowadzi międzynarodową drogą wodną E70 Wisła-Odra. Od Krzyża do Nakła na odcinku 137,4 km Noteć jest skanalizowana za pomocą 14 stopni wodnych (jaz i śluza). Przy pomocy śluz statki pokonują spad wynoszący 26,93 m. Jazy składane są na zimę i stawiane na wiosnę, wobec czego nawigacja trwa od połowy kwietnia do połowy grudnia.

Kanał Bydgoski w Dolinie Bydgosko-Nakielskiej

Noteć prowadzi środkiem Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Brzegi rzeki otaczają łąki, torfowiska oraz skraj Puszczy Noteckiej. Krawędzie doliny otoczone są miejscami pasmami wzgórz moreny czołowej (m.in. okolice Santoka). Od Nakła do połączenia z Kanałem Górnonoteckim szlak prowadzi Kanałem Bydgoskim. Jest to najstarszy oddany do użytku kanał wodny na ziemiach polskich (1773–1774), czynny do dnia dzisiejszego. Na odcinku śluza Józefinki – śluza Osowa Góra na Kanale Bydgoskim występuje najwyższy poziom wody (58 m n.p.m.) na całej drodze Wisła-Odra. Kanałem można dotrzeć do Bydgoszczy i następnie Brdą spłynąć do Wisły. Pętla Wielkopolska odgałęzia się od Kanału Bydgoskiego w miejscu ujścia Kanału Górnonoteckiego. Szlak prowadzi na południe drogą wodną Kanał Bydgoski-Warta o długości 146,6 km. Początkowo trasa prowadzi Kanałem Górnonoteckim i wymaga pokonania spadu 13,68 m na 6 śluzach. W Dębinku występuje wodny węzeł rozrządowy, w którym przy pomocy 2 śluz i 3 jazów następuje podział wody zasilającej Noteć i Kanał Górnonotecki. Po pokonaniu śluzy Antoniewo wpływa się na Noteć górną, która przepływa przez 5 jezior: Wolickie, Sadłogoszcz, Wojdal, Mielno i Szarlej.

Śluza Pątnów na Kanale Ślesińskim

Kolejnym etapem jest jedno z największych jezior na Kujawach – Gopło, objęte parkiem krajobrazowym pod nazwą Nadgoplański Park Tysiąclecia. Atrakcją tego regionu jest Kruszwica z Mysią Wieżą. Od Gopła do Konina szlak prowadzi Kanałem Ślesińskim, który stanowi połączony przekopami łańcuch jezior konińsko-ślesińskich. Trasa kanału położona jest w dolinie rynny polodowcowej, wśród krajobrazu wzniesień morenowych. Woda w jeziorach jest bardzo ciepła, gdyż tworzą one obieg chłodniczy Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin.

Od Konina do Santoka szlak prowadzi rzeką Wartą, w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. Pod Koninem, Śremem i Międzychodem występują malownicze wzgórza morenowe. Na odcinku 11 km szlak prowadzi przez Wielkopolski Park Narodowy. W dolinie rzeki i na jej obrzeżach założono liczne parki krajobrazowe:

• Nadwarciański Park Krajobrazowy w Dolinie Konińskiej (37 km),
• Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy w Kotlinie Śremskiej (13 km),
• Rogaliński Park Krajobrazowy w Dolinie Warty (32 km),
• Sierakowski Park Krajobrazowy na Pojezierzu Wielkopolskim (18 km).

Parametry nawigacyjne

Nr	Nazwa	Miasta	Szerokość szlaku [m]	Głębokość tranzytowa [cm]	Prześwit min. pod mostami [m]	Śluzy
1.	Noteć swobodnie płynąca	Santok – Drezdenko	30-35	120-200	4,0	brak
2.	Noteć skanalizowana	Drezdenko – Nakło nad Notecią	25-30	120-160	3,4	14
3.	Kanał Bydgoski	Nakło nad Notecią – Bydgoszcz	28	160-200	3,8	6
4.	Kanał Górnonotecki	Bydgoszcz – Antoniewo	15-20	80-120	4,0	6
5.	Noteć górna	Antoniewo – Kruszwica	15-20	80-120	2,8	2
6.	Gopło	Kruszwica – Ślesin	50	180-240		brak
7.	Kanał Ślesiński	Ślesin – Konin	22-25	130-220	4,0	4
8.	Warta	Konin – Poznań	30	60-130	2,7	brak
9.	Warta	Poznań – Santok	36	90-160	4,0	brak

Przystanie

Przystań w Nakle nad Notecią

Przystanie:

• Kostrzyn nad Odrą,
• Gorzów Wielkopolski,
• Santok,
• Drezdenko,
• Krzyż Wielkopolski,
• Wieleń,
• Czarnków,
• Ujście,
• Nakło nad Notecią,
• Bydgoszcz,
• Łabiszyn,
• Barcin,
• Pakość,
• Inowrocław-Mątwy,
• Kruszwica,
• Ślesin,
• Konin-Morzysław,
• Śrem,
• Poznań,
• Oborniki,
• Zielonagóra,
• Międzychód,
• Skwierzyna.

Zobacz też

• Szlak Pętli Wielkopolskiej 690,0 km - odznaka turystyczno-krajoznawcza
• Bydgoski Węzeł Wodny

Linki zewnętrzne

• Czterojęzyczna strona internetowa dedykowana szlakowi wielka-petla-wielkopolski.pl
• Film "Wielka Pętla Wielkopolski" na Youtube
• Spot reklamowy szlaku z 2014 na Youtube
• Film "Wielka Pętla Wielkopolski. Szlakiem Warta - Gopło" na Youtube

Bibliografia

• Mirosław Słowiński, Grzegorz Nadolny: Wielka Pętla Wielkopolski. Warta – Noteć – Gopło – Warta. Przewodnik nie tylko dla wodniaków. Wydawnictwo: Satchwell Warszawa, 2007 r.