Wiktor Ambroziewicz

Wiktor Grzegorz Ambroziewicz
Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1882 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	23 listopada 1968 ; Warszawa
Zawód, zajęcie	pedagog, dyrektor szkół
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiktor Grzegorz Ambroziewicz (ur. 21 kwietnia 1882 w Warszawie, zm. 23 listopada 1968 tamże) – pedagog, dyrektor szkół średnich, kurator Okręgu Szkolnego Warszawskiego, członek Komisji Rewizyjnej Straży Kresowej w 1920 roku^[1].

Życiorys

Przez wiele lat kierował szkołami średnimi, najpierw Gimnazjum im. Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach (do 1917). W latach 1917–1930 pełnił funkcję dyrektora Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. Gdy 30 października 1918 Rada Regencyjna przejęła administrację c.k. Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego, w nocy z 1 na 2 listopada Wiktor Ambroziewicz, dyrektor chełmskiej Szkoły Filologicznej, przywiózł do Chełma nominacje dla nowych władz polskich. Następnie w latach 1930–1936 kierował Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Pod jego kierunkiem prowadzony był przez nauczycieli tego gimnazjum eksperyment pedagogiczny, zakładający rozwój sprawności uczniów w praktycznym posługiwaniu się wiedzą teoretyczną. W sierpniu 1936 Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciech Świętosławski mianował go na stanowisko kuratora Okręgu Szkolnego Warszawsko-Łódzkiego (w miejsce Ludwika Pytlakowskiego)^[2], które zajmował do wybuchu II wojny światowej.

Po II wojnie światowej był dyrektorem Państwowego Instytutu Robót Ręcznych, uruchomionego początkowo w Łodzi, a następnie przeniesionego do Bielska-Białej, tu pod nazwą Państwowego Instytutu Robót Ręcznych dla Nauczycieli im. Władysława Przanowskiego. W 1950 władze komunistyczne zlikwidowały Instytut bez podania przyczyny, zwalniając Ambroziewicza z pracy.

Wiktor Ambroziewicz był działaczem społecznym, aktywnym m.in. w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, Polskiej Macierzy Szkolnej, Światowym Związku Polaków z Zagranicy, Towarzystwie Miłośników Robót Ręcznych (prezes).

Podczas całej swojej pracy zawodowej był znany jako propagator idei świetlic pozaszkolnych, szczególnie w okresie, gdy był kuratorem^[3]^[4]. Był też inicjatorem powołania Muzeum Chełmskiego (obecnie Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie). Od 2009 jest jego patronem.

Wiktor Ambroziewicz był żonaty z nauczycielką - Stanisławą z Pawliszewskich (zm. 1960).

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 174-4-36,37)^[5].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (27 czerwca 1928)^[7]
Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 lstopada 1935)^[8]

Publikacje

Pod koniec życia opracował obszerną biografię Władysława Przanowskiego, przedstawiającą równocześnie dzieje wychowania technicznego w II Rzeczypospolitej (Władysław Przanowski i jego dzieło). Praca wyszła drukiem w 1964, z przedmową Tadeusza Kotarbińskiego. Postaci Władysława Przanowskiego poświęcił kilka artykułów zamieszczonych m.in. na łamach Przeglądu Historyczno-Oświatowego (Władysław Przanowski: życie i działalność, Udział Władysława Przanowskiego w opracowaniu programów pracy ręcznej).

W 2000 ukazała się drukiem autobiografia Ambroziewicza Moja przygoda pedagogiczna: o szkole polskiej nieco inaczej, Warszawa, 2000.

Z pozostałych publikacji należy wymienić broszury i artykuły:

Z krwawych dni. Siedlce, 1906 (pod pseudonimem: Jerzy Rawicz);
Mieczysław Brzeziński jako pisarz i działacz ludowy (Przegląd Narodowy 1911);
Co Szymek Kołodziej o biedach wiejskich a Macierzy Szkolnej sąsiadom powiadał? Łuków, 1907;
Regulamin gimnazjalnych egzaminów dojrzałości a życie. Warszawa, 1931;
Sztandar szkolny. Warszawa, 1934;
Sport w szkole średniej: referat wygłoszony na posiedzeniu komisyjnym Rady Naukowej WF w dn. 25 stycznia 1934 r. (Wychowanie Fizyczne 1934 nr 3/4);
44 miliony na budowę szkół powszechnych. Warszawa, 1936;
Dobre dziecko nie zapomni o matce. Warszawa, 1938.

Ponadto przetłumaczył z języka rosyjskiego książkę: Kształcenie politechniczne w szkole ogólnokształcącej (Warszawa, 1956).

Przypisy

↑ Joanna Gierowska-Kałłaur, Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka [w:] „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” tom XLIV, s. 22.
↑ Zwolnienie kuratora Pytlakowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 190 z 21 sierpnia 1936.
↑ Łódź w Ilustracji, 18 X 1936, nr 42, s. 3 (na spotkaniu z łódzkimi nauczycielami, podczas wizyty w Łodzi).
↑ Łódź w Ilustracji, 3 IV 1938, nr 14, s. 1 (fotoreportaż z wizyty w Łodzi, 28 III 1938, podczas której otworzył świetlicę zajęć pozaszkolnych przy Szk. Powszechnej nr 2, ul. Podmiejska 21).
↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEFA PAWLISZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29] .
↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za działalność wychowawczo-społeczną”.
↑ M.P. z 1928 r. nr 150, poz 269 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

Bibliografia

Choińska Eugenia, Z dziejów oświaty w Polsce: Państwowy Instytut Robót Ręcznych (1923–1950), Warszawa 1998.
Nowacki Tadeusz Wacław, Z Polską w sercu: rzecz o Wiktorze Ambroziewiczu. Warszawa, 2001.
Pochodem idziemy... Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. (Warszawa 2003, tom I).
Wiktor Ambroziewicz – działacz i pedagog. Chełm u progu niepodległości: informator do wystawy. Chełm: Muzeum Okręgowe, 1988.
Nowacki Tadeusz W., Wiktor Grzegorz Ambroziewicz jako dyrektor Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego. „Rocznik Chełmski” tom 9: 2003, s. 255–272.

Linki zewnętrzne

[1] Joanna Gierowska-Kałłaur, Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka [w:] „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” tom XLIV, s. 22.

[2] Zwolnienie kuratora Pytlakowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 190 z 21 sierpnia 1936.

[3] Łódź w Ilustracji, 18 X 1936, nr 42, s. 3 (na spotkaniu z łódzkimi nauczycielami, podczas wizyty w Łodzi).

[4] Łódź w Ilustracji, 3 IV 1938, nr 14, s. 1 (fotoreportaż z wizyty w Łodzi, 28 III 1938, podczas której otworzył świetlicę zajęć pozaszkolnych przy Szk. Powszechnej nr 2, ul. Podmiejska 21).

[5] Cmentarz Stare Powązki: JÓZEFA PAWLISZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29] .

[6] M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za działalność wychowawczo-społeczną”.

[7] M.P. z 1928 r. nr 150, poz 269 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[8] M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]