Przejdź do zawartości

Wojciech Rogalski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wojciech Rogalski
Ilustracja
Gen. Wojciech Rogalski (luty 1927)
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

10 kwietnia 1868
Skała

Data i miejsce śmierci

1940 lub 1941
zamordowany przez NKWD
we Lwowie

Przebieg służby
Lata służby

1893–1927

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

56 Pułk Piechoty Austro-Węgier
Komendantura Legionów Polskich
Polski Korpus Posiłkowy

Stanowiska

szef sanitarny DOK I
I inspektor wojskowej służby zdrowia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Późniejsza praca

prywatna praktyka lekarska

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Order Korony Żelaznej (Austro-Węgry) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny)
Symboliczny grób dr med. gen. dyw. Wojciecha Rogalskiego oraz jego synów dr med. Mariana Rogalskiego, konstruktora lotniczego Stanisława Rogalskiego i inż. mechaniki lotniczej Wojciecha Rogalskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Wojciech Rogalski vel Adalbert Ritter Rogalski von Puch[1] (ur. 10 kwietnia 1868 w miejscowości Skale, zamordowany został przez NKWD w 1940 lub 1941 we Lwowie) – lekarz wojskowy, oficer cesarskiej i królewskiej armii i Legionów Polskich oraz tytularny generał dywizji Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Wojciecha i Antoniny ze Szczurowskich[2]. Pierwsze nauki pobierał w Tarnopolu. Maturę zdał w 1888 w gimnazjum bernardyńskim we Lwowie[3]. następnie studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po ukończeniu studiów i uzyskaniu w 1893 tytułu doktora n. medycznych wstąpił jako jednoroczny ochotnik do armii austriackiej, zostając lekarzem wojskowym w Szpitalu Garnizonowym nr 15 w Krakowie. Pozostał w wojsku. Od 1897 w stopniu kapitana, a od 1910 majora), był lekarzem w 56 pułku piechoty, stacjonującym w Wadowicach[1], gdzie m.in. prowadził kursy sanitarne dla członków Związku Strzeleckiego „Strzelec” i Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

22 września 1914 został odkomenderowany do Legionów Polskich, gdzie pełnił funkcję szefa sanitarnego w Komendzie Legionów u boku gen. gen. Durskiego i Puchalskiego.

Szczególnie odznaczył się podczas walk, kiedy „pod Młotkowem osobiście kierował akcją opatrunkową, pomimo silnego ostrzału: w ofensywie lubelskiej i poleskiej wyróżniał się poświęceniem i odwagą”[2]. Za te postawy otrzymał Order Virtuti Militari.

Od 1916 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym. Po buncie korpusu przeciwko postanowieniom Traktatu brzeskiego został internowany w obozie Chust i potem – Marmarosz-Sziget na terenie ówczesnych Węgier. Mimo internowania władze austriackie awansowały go w 1918 na stopień starszego lekarza sztabowego 2. klasy (Oberstabsarzt 2. Kl.) z rangą podpułkownika[1]. W tym samym roku oskarżono go jako poddanego austriackiego, który wziął udział w buncie legionistów, o zdradę stanu. Procesu jednak nie wszczęto i w rezultacie ponownie wcielono go do c.k. armii, a następnie wysłano na front włoski do oddziałów walczących nad rzeką Piawą.

Po zakończeniu I wojny światowej wstąpił w grudniu 1918 do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. 1 maja 1920 otrzymał rangę generała brygady. W 1921 objął funkcję komendanta Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie. W tym samym roku został mianowany szefem sanitarnym Dowództwa Okręgu Korpusu nr I w Warszawie, a w 1924 objął funkcję inspektora wojskowych zakładów sanitarnych. W październiku 1925 został wyznaczony na stanowisko I inspektora wojskowej służby zdrowia[4].

5 lutego 1927 Prezydent RP mianował go generałem dywizji, wyłącznie z prawem do tytułu, z dniem przeniesienia w stan spoczynku – 30 kwietnia 1927.

Po przejściu na emeryturę otworzył prywatną praktykę lekarską w Warszawie. Do września 1939 mieszkał przy ul. Śmiałej 49[5]. Agresja Niemiec na Polskę skłoniła go do wyjazdu do Lwowa. Po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną został aresztowany przez Sowietów i osadzony w Brygidkach, więzieniu politycznym stworzonym w dawnym klasztorze sióstr Brygidek. W 1940 lub 1941 został w nim zamordowany przez NKWD.

Po zdobyciu Lwowa przez Wehrmacht 29 czerwca 1941 Niemcy znaleźli w Brygidkach ok. 3000 gnijących zwłok ludzkich, ułożonych w wielu warstwach w dawnych celach klasztornych[6]. Zbrodnię tę następnie wykorzystała dla swoich celów propaganda goebbelsowska.

Zwłoki generała odkryto w masowym grobie. Rodzina wzniosła mu pomnik na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A21-4-6)[7].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Rodzicami gen. Rogalskiego byli: Wojciech, pochodzący z galicyjskiej rodziny ziemiańskiej aptekarz, i Antonina z Szczurowskich. Jego żoną zaś była Maria z Dubskich. Miał z nią trzech synów: Stanisława (ur. 1904) – światowej sławy konstruktora lotniczego, Mariana (ur. 1905) – lekarza (miał gabinet w Alejach Jerozolimskich 101)[5] i Wojciecha (ur. 1915) – inżyniera mechanika.[8]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, Lex IX, s. 211.
  2. a b c Polak (red.) 1993 ↓, s. 178.
  3. 35 lat po maturze. „Nowości Illustrowane”. Nr 29, s. 10, 21 lipca 1923. 
  4. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 110 z 23.10.1925 r.
  5. a b Spis Abonentów Warszawskiej Sieci Telefonów PAST i Rządowej Warszawskiej Sieci Okręgowej, Warszawa 1939.
  6. Tadeusz Piotrowski, Holocaust, New York 1998, s. 210.
  7. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  8. a b c d Polak (red.) 1993 ↓, s. 179.
  9. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
  10. M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  11. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  12. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 3, Nr 1 z 19 marca 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  13. M.P. z 1939 r. nr 155, poz. 367 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, Band IX, Wien, 1988.
  • Tadeusz Piotrowski: Polish Holocaust. New York, 1998.
  • Polski Słownik Biograficzny. T. XXXI. Wrocław etc. 1988–89.
  • Felicjan Sławoj Składkowski: Nie ostatnie słowo oskarżonego (przyp. Arkadiusz Adamczyk), Warszawa 2003.
  • Spis Abonentów Warszawskiej Sieci Telefonów PAST i Rządowej Warszawskiej Sieci Okręgowej. Warszawa, 1939.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]