Przejdź do zawartości

drzazga

Przejrzana
Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
wymowa:
IPA[ˈḍʒazɡa], AS[ḍžazga], zjawiska fonetyczne: udziąs.
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) niewielki, ostry odłamek jakiegoś materiału (drewna, metalu, szkła itp.)
(1.2) mały, drewniany odłupek, stosowany przeważnie jako podpałka
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Nie panikuj tak! To tylko mała drzazga.
(1.1) Biedna Anusia, której piękny Babinicz nieco w głowie zawrócił, żegnała się z nim bardzo czule, ale on się trzymał ostro i dopiero na samem odjezdnem rzekł jej:
Żeby nie jedno licho, które w sercu jako cierń siedzi, tobym się był pewnie w waćpannie na umor rozkochał.
Anusia pomyślała sobie, że niemasz takiej drzazgi, którejby nie można przy cierpliwości igiełką wydłubać, lecz że i bała się trochę tego Babinicza, więc nie rzekła nicwestchnęła cicho i odjechała[2].
(1.2) Znów huknął strzał, tym razem drzazgi posypały się z kości. (…) Nim upłynął kwadrans, cała izba grzmiała wystrzałami. Dym przesłonił światło świec i postacie strzelających. (…) drzazgi leciały z czaszek, wióry ze ścian i z ram portretów
(1.2) — …Nie wykręcisz się sianem. Stawajno teraz, stawaj, bo wiem, że cię tchórz oblatuje, choć się za orszańskiego mistrza podajesz (…) pan Wołodyjowski nie śpieszył się i nie wydobywając jeszcze szabli, obejrzał się naokoło po niebie (…) przed domem mrok panował zupełny.
Dobrze się dzień zaczynarzekł pan Wołodyjowski — ale słońce nieprędko jeszcze wejdzie. Może waść życzysz, żeby nam poświecili? (…) szlachta zatoczyła w milczeniu krąg naokół rycerzy; wszyscy podnieśli zapalone drzazgi w górę, za nimi umieścili się inni, ciekawi i niespokojni; w środku przeciwnicy mierzyli się oczyma[3].
składnia:
kolokacje:
(1.2) drzazga kostna
synonimy:
(1.1) zadra, zadzior, zadziora, gw. (Poznań) żgak, żgok, daw. gw. (Kraków) skałka[4], gw. (Górny Śląsk) drzizga, drzyzga
(1.2) trzaska, szczapka
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
aż drzazgi lecąiść w drzazgi / lecieć w drzazgirozbić na drzazgi / w drzazgiroztrzaskać na drzazgi / w drzazgistrzaskać na drzazgi / strzaskać w drzazgi
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
  2. Henryk Sienkiewicz: Potop.
  3. Henryk Sienkiewicz: Potop.
  4. Antoni Danysz, Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” nr 8–10, s. 255.