ข้ามไปเนื้อหา

ภาษาการากัลปัก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ภาษาการากัลปัก
Qaraqalpaq tili, Қарақалпақ тили, قاراقالپاق تىلى
ประเทศที่มีการพูดอุซเบกิสถาน, คาซัคสถาน, เติร์กเมนิสถาน
ภูมิภาคการากัลปักสถาน
จำนวนผู้พูด583,410  (2553)[1]
ตระกูลภาษา
เตอร์กิก
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ การากัลปักสถาน (อุซเบกิสถาน)
รหัสภาษา
ISO 639-2kaa
ISO 639-3kaa
บริเวณที่มีการพูดภาษาการากัลปักเป็นหลัก (สีแดง) ในอุซเบกิสถาน
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาการากัลปัก (การากัลปัก: Qaraqalpaq tili/Қарақалпақ тили) เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิก พูดโดยชาวการากัลปักที่อยู่ในสาธารณรัฐการากัลปักสถาน ประเทศอุซเบกิสถาน ใกล้เคียงกับภาษาคาซัคและภาษาโนไก คำศัพท์และไวยากรณ์ส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากภาษาอุซเบก เป็นภาษารูปคำติดต่อที่มีการเปลี่ยนเสียงสระเช่นเดียวกับภาษาฮังการีและภาษาตุรกี ไม่มีการแบ่งเพศทางไวยากรณ์ เรียงประโยคแบบประธาน-กรรม-กริยา

เริ่มแรกภาษานี้เขียนด้วยอักษรอาหรับจนถึง พ.ศ. 2471 แล้วเปลี่ยนมาใช้อักษรละตินจนถึง พ.ศ. 2483 หลังจากนั้นใช้อักษรซีริลลิกจนกระทั่งอุซเบกิสถานได้รับเอกราชใน พ.ศ. 2534 จึงกลับมาเขียนด้วยอักษรละตินอีกครั้ง

การกระจายตามเขตภูมิศาสตร์

[แก้]

ภาษาการากัลปักนี้พูดเป็นส่วนใหญ่ในสาธารณรัฐปกครองตนเองการากัลปักสถานของอุซเบกิสถาน ผู้คนประมาณ 2,000 คนในอัฟกานิสถานและผู้พลัดถิ่นกลุ่มเล็ก ๆ ผู้คนในในพื้นที่ของรัสเซีย คาซัคสถาน ตุรกี และส่วนอื่น ๆ ของโลกสามารถพูดภาษาคารากัลปักได้

สถานะทางการ

[แก้]

ภาษาการากัลปักมีสถานะเป็นทางการในสาธารณรัฐปกครองตนเองการากัลปักสถาน

ตัวอย่างข้อความ

[แก้]

ข้อแรกของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน[2]

อักษรซีริลลิก อักษรละติน คำแปล
Ҳәмме адамлар өз қәдир-қымбаты және ҳуқықларында еркин ҳәм тең болып туўылады. Оларға ақыл ҳәм ҳүждан берилген болып, бир-бирине туўысқанлық руўхындағы қатнаста болыўы тийис. Hámme adamlar óz qádir-qımbatı jáne huqıqlarında erkin hám teń bolyp tuwıladı. Olarǵa aqıl hám hújdan berilgen bolıp, bir-birine tuwısqanlıq ruwxındaǵı qatnasta bolıwı tiyis. มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรีและสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ

อ้างอิง

[แก้]
  1. ภาษาการากัลปัก ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
  2. "Karakalpak (Қарақалпақ тили / Qaraqalpaq tili / قاراقالپاق تىلى)". omniglot. สืบค้นเมื่อ 2023-08-19.