อำเภอพิบูลย์รักษ์

อำเภอพิบูลย์รักษ์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phibun Rak
คำขวัญ:  หลวงปู่พิบูลย์นามลือเลื่อง เมืองคนดี ประเพณีโคมลม แหล่งอุดมปลาห้วยหลวง โชติช่วงผ้ามัดหมี่ย้อมคราม
แผนที่จังหวัดอุดรธานี เน้นอำเภอพิบูลย์รักษ์
พิกัด: 17°32′57″N 103°3′27″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	อุดรธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด	186.4 ตร.กม. (72.0 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	24,657 คน
• ความหนาแน่น	132.28 คน/ตร.กม. (342.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	41130
รหัสภูมิศาสตร์	4123
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอพิบูลย์รักษ์ หมู่ที่ 11 ตำบลบ้านแดง อำเภอพิบูลย์รักษ์ จังหวัดอุดรธานี 41130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

พิบูลย์รักษ์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุดรธานีเดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอหนองหาน โดยมีที่ตั้งบริเวณริมลำน้ำห้วยหลวง ห่างจากตัวอำเภอเมืองอุดรธานี ประมาณ 42 กิโลเมตร อำเภอพิบูลย์รักษ์เป็นอำเภอที่มีประชาชนนับถือศรัทธา และเคร่งในพุทธศาสนาที่สุดในจังหวัดอุดรธานี โดยมีชื่อเรียกที่คนทั่วไปเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า เมืองคนดี

ประวัติ

พิบูลย์รักษ์ แต่เดิมบริเวณพื้นที่ใกล้ลำห้วยหลวงแห่งนี้ เป็นถิ่นที่อยู่ของชาวไทอีสาน และภายหลังจะมีชาวอุบลราชธานี ที่พากันอพยพมาจากเมืองหนองบัวลำภู มาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในแถบนี้ด้วย หลายหมู่บ้านริมห้วยหลวงจะเป็นหมู่บ้านเล็กๆไม่เกิน10หลังคา จะมีก็แต่หมู่บ้านของเผ่าไทอีสานดั้งเดิมที่มีประมาณ 35หลังคาเรือน ในช่วงปี พ.ศ. 2370 หลายหมู่บ้านริมฝั่งห้วยหลวงได้รับข่าวจากเมืองเพ็ญ ว่าจะมีกลุ่มของทหารแตกทัพ ซึ่งเป็นทหารของอาณาจักรลาวล้านช้าง กำลังพลประมาณร้อยเศษ กวาดต้อนผู้คนชาวโคราชและสระบุรี ผ่านขึ้นมาเพื่อไปยังนครหลวงเวียงจันทร์ หลายหมู่บ้านได้รวมตัวที่บริเวณหนองน้ำของหมู่บ้านเผ่าไทอีสาน ทางทิศใต้ของลำห้วยหลวง ครั้งนั้นกลุ่มชาวบ้าน ต่อสู้กับข้าศึกโดยการซุ่มโจมตี และเผชิญหน้า เมื่อได้รับชัยชนะได้พากันมาล้างอาวุธหอก ดาบ มีด จนหนองน้ำแห่งนี้มีสีแดง รวมทั้งได้ปล่อยตัวเชลยชาวโคราช สระบุรีเป็นอิสระซึ่งเป็นที่มาของชื่อ บ้านไท ชื่อหมู่บ้านของชาวเผ่าไทอีสานในเวลาต่อมา เมื่อเหตุการณ์สงบชาวโคราชส่วนหนึ่งขออยู่ทำมาหากินที่นี่ และอีกกลุ่มหนึ่งขอเดินทางกลับไปหาครอบครัว จนกระทั่งปี พ.ศ. 2443 การมาถึงของหลวงปู่พิบูลย์พระอริยสงฆ์ ผู้ที่ได้รับมอบหมายหน้าที่จากอาจารย์ไม้เท้าหนักหมื่น ผู้วิเศษแห่งภูอาก ภูเขาควาย ประเทศลาว ให้มาสร้างวัดในบริเวณนี้ หลวงปู่พิบูลย์ได้ชักชวนชาวบ้านไท ย้ายจากหมู่บ้านเดิม บริเวณหนองน้ำกุดบ้านริมห้วยหลวง มาอยู่บริเวณรอบวัดใหม่ซึ่งห่างจากที่เดิมประมาณ 3 กิโลเมตร และตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่ว่า บ้านแดง ตามชื่อต้นไม้ ชึ่งหมายถึงต้นแดงขนาดใหญ่ที่อยู่บริเวณวัด ต่อมาผู้คนเริ่มมีความศรัทธาในตัวหลวงปู่ ได้ย้ายมาจากที่อื่นๆ ทำให้บ้านแดงเป็นชุมชนขนาดใหญ่ หลวงปู่พิบูลย์ทำนายว่าบ้านแดงจะเป็นเมืองขนาดใหญ่ จึงได้วางผังเมืองโดยกำหนดสถานที่ราชการต่างๆไว้สำหรับอนาคตสำหรับชาวเมืองนี้ไว้แล้ว ต่อมาทางการและกระทรวงมหาดไทย ก็ประกาศตามเป็นลำดับ

• วันที่ 25 เมษายน 2510 ตั้งตำบลบ้านแดง แยกออกจากตำบลสร้อยพร้าว
• วันที่ 10 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลดอนกลอย แยกออกจากตำบลบ้านแดง และตั้งตำบลนาทราย แยกออกจากตำบลสะแบง
• วันที่ 22 เมษายน 2535 แยกพื้นที่ตำบลบ้านแดง ตำบลนาทราย และตำบลดอนกลอย อำเภอหนองหาน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอพิบูลย์รักษ์ ขึ้นกับอำเภอหนองหาน
• วันที่ 26 กันยายน 2540 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอพิบูลย์รักษ์ อำเภอหนองหาน เป็น อำเภอพิบูลย์รักษ์

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพิบูลย์รักษ์ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเพ็ญและอำเภอบ้านดุง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอทุ่งฝน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองหาน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองอุดรธานีและอำเภอเพ็ญ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพิบูลย์รักษ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 3 ตำบล 37 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	บ้านแดง		(Ban Daeng)		15 หมู่บ้าน
2.	นาทราย		(Na Sai)		11 หมู่บ้าน
3.	ดอนกลอย		(Don Kloi)		11 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพิบูลย์รักษ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแดงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาทรายทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนกลอย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนกลอยทั้งตำบล