Aller au contenu

stritchî

Èn årtike di Wiccionaire.
Alofômes di s(i)- / (e)s-
Cogne prumrece
(dirî voyale)
Dispotchaedje
(dirî cossoune)
Divanceye voyale
(dirî cossoune)
stritchî sitritchî estritchî

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje tîxhon * « strīkan », del minme sourdant ki l' vî francès estrique, lon-parint avou l'ôte mot walon strike, li neyerlandès strijken et l'almand streichen.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) s(i)tritche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) s(i)tritchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) s(i)tritchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) s(i)tritchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) s(i)tritchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) s(i)tritchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) s(i)tritche
pårt. erirece (dj’ a, vos av) s(i)tritchî

stritchî

I. [v.s.c.]

  1. rexhe avou bråmint del pression, tot djåzant d' on likide. rl a: pixhî, brotchî, tchitchler.
    • L' aiwe sitritchive foû d' tere.
    • Li laecea stritche foû des tetes.
    • Li sonk sitritchive foû di s' bresse.
    F. jaillir par giclement.
  2. fé rexhe on nouwaedje di gotes avou on prodût dvins. On dit eto: sulfater, poudrijhî.
    • Conte les halenes, i fåt stritchî avou ene maxheure d' aiwe et d' petrole (ramexhné pa L. Léonard).
    F. pulvériser.
  3. sititchî (rexhe tot droet foû d' ene masse, tot djåzant d' ene sacwè solide et tene). On dit eto: briker, bizer.
    • Ses tchveas stritchnut.
    • I gn a ene plome ki stritche a s' tchapea.
    • Ses oxheas stritchnut.
    • Gn a ene coxhete ki stritche foû do bouxhon.
    F. dépasser, hérisser, pointer.
  4. esse trop sitroet, tot djåzant d' on mousmint.
    • On costeume ki stritche.
    F. être étriqué.
  5. (mot d' djouweu d' bale) livrer ene bale foirt basse, et d' cresse, k' arive sovint å ptit mitan.

II. [v.c.]

  1. sipiter esprès. On dit eto: briker, bizer.
    • I m' a stritchî avou d' l' aiwe.
    F. éclabousser.
  2. estritchî l' få: (vî mot d' cinsî) el rawijhî, avou li stritche, u tot li rbatant.
    F. aiguiser.

III. [viebe sins djin]

  1. esse tot djusse po-z ariver, po onk ki fwait tot al dierinne broke.
    • Si ti n' ti dixhombere nén, i va stritchî.
  2. esse tot djusse, rikerak a l' ascrepe, a rascaré, tot djåzant d' ene dinrêye k' on-z alouwe.
    • Si on continouwe a vinde come do matén, i va stritchî al nute.

Parintaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :