Je gas- en elektriciteitsfactuur begrijpen

Dit is wat je aan je leverancier betaalt voor de levering van elektriciteit of gas. Het bestaat uit drie elementen:

1. De prijs per kWh

Dit is je verbruik gemeten tegen een vast of variabel tarief. Als je een contract met een vast tarief hebt, moet de prijs per kWh op je energiefactuur overeenkomen met de prijs op je tariefkaart. Bij een variabel tarief is het minder duidelijk: de prijs evolueert volgens de schommelingen op de energiemarkten. Zoek de indexatieformule op de tariefkaart op als je wilt weten hoe je tarief wordt berekend.

2. De administratiekosten

Dit is een vaste vergoeding of abonnementskost dat de opmaak van facturen of de werking van klantendiensten dekt. De kost varieert afhankelijk van je leverancier. Bij vaste tarieven rekenen sommige leveranciers de volledige kosten aan voor elk begonnen contractjaar of het eerste jaar dat je klant bent. Andere leveranciers rekenen pro rata aan volgens het aantal dagen dat je al klant bent. Deze kosten schommelen tussen enkele euro’s tot € 160.

3. Kosten van groene stroom en warmtekrachtkoppeling (alleen in Vlaanderen)

Elk jaar moeten elektriciteitsleveranciers groenestroomcertificaten inleveren bij de regionale regulatoren (VREG, BRUGEL of CWaPE) op basis van de verkochte hoeveelheid elektriciteit. De kosten voor de aankoop van deze certificaten worden via deze bijdrage doorgerekend aan de eindverbruikers.

Je leverancier brengt je deze kosten in rekening en maakt het geld vervolgens over aan de netbeheerders. Er bestaan verschillende nettarieven.

De distributienettarieven

Deze kosten worden aangerekend voor diensten die worden geleverd door de distributienetbeheerders (DNB's), bijvoorbeeld Sibelga, Fluvius, Ores, enz. Dit gaat van de distributie van elektriciteit naar de woningen over het midden- en laagspanningsnet tot het onderhoud van de netinfrastructuur en bepaalde openbare dienstverplichtingen zoals het beheer van de straatverlichting.

De tarieven kunnen verschillen naargelang je woonplaats en worden meestal gefactureerd als een bijdrage per kilowattuur (kWh).

• In Vlaanderen, wordt sinds 2023 een deel van deze kosten aangerekend in de vorm van een vaste bijdrage op basis van je piekverbruik (beter bekend als het capaciteitstarief). En de meet- en telactiviteit staat hier bekend als het “tarief databeheer” voor de verwerking van de meterstanden door de beheerder Fluvius.
• In Wallonië, wordt deze bijdrage vermeerderd met een vaste kost voor de meetactiviteit
• In Brussel, worden ze gedeeltelijk gefactureerd volgens het aansluitingsvermogen. Daarnaast betaal je ook jaarlijks een vast bedrag voor de huur van je meter, dat ook op je factuur staat onder de naam “meet- en telactiviteit”.

De transportnettarieven voor gas en elektriciteit

Deze dekken de kosten van de transportnetbeheerders. Elia staat in voor de exploitatie en het onderhoud van het hoogspanningsnet voor elektriciteit in België. Fluxys staat in voor het vervoer en de opslag van aardgas.

De tarieven die Elia en Fluxys voor hun diensten aanrekenen zijn gereguleerde tarieven die moeten worden goedgekeurd door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG). De tarieven kunnen verschillen per regio.

Het prosumententarief voor eigenaars van zonnepanelen

Heb je zonnepanelen en een terugdraaiende teller? Dan kun je niet meten hoeveel elektriciteit je precies van het net afneemt. In dit geval wordt een vergoeding aangerekend voor het gebruik van het distributienet via een prosumententarief. Dit wordt berekend op basis van het vermogen van je omvormer (Vlaanderen) of op basis van het netto elektrisch vermogen (Wallonië) in het geval van een analoge meter.

Beschik je over een meter die de afname en de injectie apart registreert, dan betaal je nettarieven op basis van de bruto afname van het net op momenten dat je zonnepanelen te weinig produceren. In Wallonië spreken we over proportionele tarieven.

Deze belastingen, die via de energiefactuur worden geïnd, storten de energieleveranciers volledig door aan de federale overheid.

De btw

Sinds 1 april 2023 is de verlaging van de btw op elektriciteit en aardgas van 21% naar 6% permanent. De btw is van toepassing op alle elementen van de energiefactuur, met uitzondering van de Waalse aansluitingsvergoeding en de Vlaamse bijdrage energiefonds.

De bijzondere accijns

Dit is een indirecte belasting die wordt berekend op basis van de verbruikte kilowattuur elektriciteit en gas. Deze accijns vervangt de vroegere federale bijdrage en wordt gebruikt om fondsen zoals het Gas- en Elektriciteitsfonds te financieren. Dit geld gaat naar de OCMW's, die kwetsbare consumenten helpen die moeite hebben om hun energiefactuur te betalen. De werking van de federale energieregulator, de CREG, wordt ook gefinancierd door deze belasting. De bedragen kunnen verschillen per verbruiksschijf en stegen in april 2023 om de permanente btw-verlaging van 21% naar 6% te compenseren.

De energiebijdrage

Deze belasting wordt ook berekend op basis van je elektriciteits- en gasverbruik. Deze belasting wordt toegewezen aan het Fonds voor het Financieel Evenwicht in de Sociale Zekerheid.

De regionale belastingen

Er bestaan ook een aantal regionale energieheffingen die via de energieleveranciers aan de regio’s worden betaald.

In Vlaanderen: de “bijdrage aan het energiefonds”

Dit is een belasting per afnamepunt van elektriciteit en gas. Ze wordt gebruikt om het Vlaamse energiebeleid uit te voeren: in het bijzonder om financieel kwetsbare mensen te ondersteunen, om hernieuwbare energie te stimuleren en om de Vlaamse energieregulator VREG te financieren. Deze bijdrage werd in 2023 afgeschaft voor je wettelijke verblijfplaats, maar blijft van kracht voor vakantiewoningen en de gemeenschappelijke delen van appartementsgebouwen.

In Brussel: de “bijdrage openbaredienstverplichtingen”

Dit geld wordt gebruikt om het regionale energie-efficiëntiebeleid, het beheer van groenestroomcertificaten en de werkingskosten van de Brusselse energieregulator Brugel te ondersteunen. Voor elektriciteit wordt de bijdrage berekend op basis van het aansluitingsvermogen, voor aardgas op basis van het jaarlijkse verbruik (minder of meer dan 5 000 kWh/jaar).

In Wallonië: de “aansluitingsvergoeding”

Deze heffing wordt berekend op basis van je energieverbruik (uitgedrukt in kWh) en wordt gestort in het Waalse energiefonds, dat onder meer de Waalse energieregulator CWaPE bekostigt, maatregelen ter bevordering van hernieuwbare energie en het sociaal energiebeleid financiert.

Ben je onaangenaam verrast door een hoge energiefactuur? Ga eerst na of alles correct is berekend en onderzoek wat het hoge verbruik heeft veroorzaakt. Dit kun je eenvoudig door enkele zaken op je factuur te controleren.

1. Ga na of de meterstanden correct zijn

De afrekenings- of slotfactuur wordt altijd opgemaakt op basis van de meterstanden. Deze staan vermeld op de factuur. Ga dus altijd na of ze correct zijn en overeenstemmen met de werkelijke meterstanden.

Kijk ook naar de datum waarop de meterstanden zijn ingevoerd. Als je geen meterstanden hebt doorgegeven, zal de netbeheerder een schatting maken die niet noodzakelijk overeenkomt met je werkelijke verbruik.

Stel je een probleem vast met de meterstanden? Neem dan contact op met je leverancier en geef hem de juiste meterstanden door. Stuur eventueel een foto mee als bewijs.

2. Vergelijk het energieverbruik op je factuur met je verbruik van de voorgaande jaren

Zijn de meterstanden correct? Ga dan eerst na of je aangerekende verbruik realistisch lijkt. Vergelijk of het overeenstemt met je werkelijke verbruik tijdens de voorgaande jaren, als je over gegevens beschikt (wat bijvoorbeeld niet het geval kan zijn als je in een nieuw huis woont of verhuisd bent).

Bepaal de oorzaak van een hoog energieverbruik

Is je verbruik hoger dan de voorgaande jaren? Probeer de oorzaak te achterhalen.

• Misschien is je gezinssamenstelling veranderd?
• Of heb je nieuwe energievreters gekocht, zoals een airco of elektrisch kacheltje?
• Misschien heb je een erg koude winter gehad, waardoor je aardgasverbruik aanzienlijk is gestegen?

Een defect apparaat kan leiden tot een hoger elektriciteitsverbruik

Vind je geen verklaring voor een sterke stijging van het verbruik? Dan kan stroomverlies van een defect apparaat de oorzaak zijn. Ga in dit geval eerst op zoek naar apparaten in je huis die mogelijk veel stroom kunnen verbruiken.

Vermoed je dat de energiemeter zelf defect is? Neem dan contact op met je netbeheerder zodat die een controleur kan sturen. Hou er wel rekening mee dat je zelf zult opdraaien voor de kosten als het probleem toch niet aan de meter ligt. Die kunnen hoog oplopen.

3. Ga na op welke facturatieperiode de factuur betrekking heeft

Ben je na de winter van leverancier veranderd en heeft je factuur voornamelijk betrekking op de koude maanden? Dan is de kans reëel dat je een hogere slotfactuur krijgt dan verwacht. Je verbruik ligt namelijk hoger in de winter omdat je dan meer verwarmt. Je verbruikt gemiddeld 80% van je jaarlijks aardgasverbruik tussen begin oktober en eind maart.

Het bedrag van je slotfactuur hangt af van hoe je voorschotbedragen zijn.

Je voorschotbedragen zijn berekend op basis van je totale jaarverbruik en blijft maandelijks doorgaans dezelfde. Door deze gelijke spreiding betaal je tijdens de wintermaanden eigenlijk te weinig en in de zomermaanden te veel.

Dit betekent ook dat de totale voorschotten die je betaalt als je na de winter van leverancier verandert, meestal te laag zullen zijn om het hoge verbruik van gas of elektriciteit door verwarming te dekken.

4. Kijk naar je voorschotbedragen

Op de slotfactuur staan ook de tussentijdse bedragen die al zijn aangerekend. Ga eerst na of alle voorschotbedragen correct zijn verrekend.

Te lage voorschotbedragen zijn een mogelijke oorzaak van een hoge energiefactuur.

Een hoge energiefactuur kan het gevolg zijn van te lage voorschotbedragen omdat:

• je verbruik op het moment dat je het contract afsloot niet exact gekend was, waardoor er een schatting werd gebruikt die te laag bleek.
• je voor een variabele tariefformule hebt gekozen en de energieprijzen sindsdien zijn gestegen.

5. Check de tarieven van je contract

Raadpleeg de tariefgegevens die je normaal ontvangt wanneer je je contract ondertekent. Check of de gas- en elektriciteitstarieven die je moet betalen overeenkomen met wat daarop staat.

Dit is gemakkelijker bij een vast contract dan bij een variabel contract waarbij de prijs continu verandert. In het laatste geval geeft de prijs per kWh op je tariefkaart alleen de prijs voor de maand of het trimester weer.

Maar het tarief dat je uiteindelijk betaalt, is een gewogen gemiddelde van de tarieven voor de periode waarop je factuur is gebaseerd. Deze berekening is gebaseerd op een standaard verbruiksprofiel waarmee de leverancier het maandelijks verbruik en de bijbehorende prijs per kWh kan bepalen. Voor de gemiddelde consument is het daarom vrijwel onmogelijk om de juistheid van de berekening na te gaan.

6. Plan het moment van je leverancierswissel als prosument (eigenaar van zonnepanelen)

Als je van leverancier verandert, gebeurt er altijd een meteropname zodat je vorige leverancier een slotfactuur kan opmaken.

Heb je een terugdraaiende teller en is de doorgegeven waarde (bijvoorbeeld aan het einde van de zomer) lager dan die van je laatste meterstand? Dan verlies je het voordeel van een deel van je zonnepanelenproductie. Want een negatief saldo wordt tot nul herleid. Dit kan verklaren waarom je elektriciteitsfactuur hoger is dan het jaar ervoor.

Als je een prosument bent en je geniet het compensatiemechanisme (“teller die terugdraait”) verander je beter van leverancier rond het moment van de jaarlijkse meteropname.
 

Neem contact op met je energieleverancier

Neem altijd in eerste instantie contact op met je energieleverancier en leg duidelijk uit welk deel van de factuur je betwist en waarom. De contactgegevens van de klantendienst en de manier waarop facturen betwist kunnen worden, moeten op alle facturen staan.

12 maanden om een factuur te betwisten

De klachten over een energiefactuur kunnen bij de leverancier worden overgemaakt tot 12 maanden na de datum van ontvangst van de betrokken factuur.

10 dagen voor een eerste reactie van de leverancier

Via het Consumentenakkoord verbinden leveranciers zich ertoe om binnen de 10 werkdagen te reageren op klachten over facturen. In hun antwoord moeten ze ten minste aangeven of de klacht al dan niet terecht is (met een motivering als dat niet het geval is).

Moet de klacht verder worden onderzocht, dan moet je leverancier aangeven tegen welke datum je een definitief antwoord mag verwachten.

Geen verplichting om de betwiste factuur te betalen

Als je de juistheid van je energiefactuur betwist, ben je niet verplicht om het openstaande of betwiste bedrag te betalen zolang je klacht in behandeling is bij de energieleverancier.

We raden je aan niet het volledige bedrag van de factuur te betwisten, maar alleen te betalen wat als onbetwistbaar verschuldigd kan worden beschouwd.

Neem contact met ons op

Heb je een klacht die je wilt onderbouwen? Gebruik onze klachtenmodule. Kom je niet tot een oplossing? Neem dan contact op met de energie-afdeling van Testaankoop via 02 542 33 83 of via ons online formulier.

Daarnaast is er een Energieombudsman, een autonome federale dienst die bevoegd is om geschillen tussen consumenten en leveranciers te behandelen.

Er bestaan verschillende manieren om te besparen op je energiekosten.

Vergelijk tarieven en verander van leverancier

Verander van leverancier: zoek de voordeligste tariefformule voor jouw verbruiksprofiel. Energieregulator CREG toonde al meermaals aan dat de tien duurste elektriciteits- en gasproducten veel vaker voorkomen bij Belgische consumenten dan de tien goedkoopste. We raden je daarom aan om je tarief te vergelijken zodra je je afrekeningsfactuur krijgt of wanneer je een nieuw contractvoorstel van je leverancier ontvangt, met behulp van een prijsvergelijker zoals de onze.

NAAR ONZE KOOPGIDS VOOR GAS EN ELEKTRICITEIT

Verminder je energieverbruik

Minder energie verbruiken: kleine en grote energiebesparingsmaatregelen helpen je energiefactuur te verlagen. De goedkoopste energie is diegene die je niet verbruikt. Zo bespaar je niet alleen op energiekosten, maar ook op alle andere onderdelen van je factuur. Bekijk onze interactieve woning en zie hoe je het best je energiekosten kunt verminderen. Of vraag een vrijblijvende offerte op maat aan om je huis te isoleren.

OFFERTE OP MAAT OM JE HUIS TE ISOLEREN

Investeer in zonnepanelen

Wek zelf je energie op: wie investeert in zonnepanelen is minder afhankelijk van de energiemarkten en bespaart meteen op zijn energiefactuur. In ons uitgebreid dossier over zonnepanelen lees je alle aandachtspunten en de informatie die je nodig hebt om eraan te beginnen.

Ben je van plan om zonnepanelen te installeren? Wij kunnen je helpen om een vakman te vinden die je kunt vertrouwen. Vul het formulier in en een van onze partners zal contact met je opnemen. Er wordt ter plaatse een analyse uitgevoerd. Daarna ontvang je een offerte op maat.

OFFERTE OP MAAT VOOR ZONNEPANELEN