پرش به محتوا

استقیلا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
استقیلا
اطلاعات کلی
ناماستقیلا
منصبشاه ایلا
نژادتخار
دودمانتخار تخارستان
آئیندیویسنا
درفشسیاه
ملیتتــوران
سایر اطلاعات
جنگ‌هاایران و توران
آخرین نبردجنگ بزرگ کیخسرو
هماوردکیخسرو
نتیجه نبردهلاکت استقیلا
خانواده
نام نیاافراسیاب

اُستُقیلا به روایت شاهنامه نوهٔ افراسیاب بود، که در نبرد بزرگ که میان کیخسرو و افراسیاب درگرفت، در سپاه تورانیان جنگید. استقیلا در رویارویی با کیخسرو کشته شد. فردوسی در بیتی از شاهنامه، از وی چنین نام می‌برد:

چون او بازگشت اُستُقیلا چو گَردبیامد که با شاه جوید نبرد [۱]

استقیلا در شاهنامه

[ویرایش]

آخرین نبرد سرنوشت ساز ایران و توران جنگ بزرگ کیخسرو است، این جنگ پس از جنگ دوازده رخ رویداد و افراسیاب با کشته شدن پیران متحد استراتژیک افراسیاب اینک خود وارد میدان نبرد گشته است. طبق متون، افراسیاب با لشکری عظیم از گنگ‌رود رود معروف مرزی گذشته وارد سرحدات ایران شده است. کیخسرو نیز با لشکری عظیم به مقابله او شتافته است. شروع کازار در اراضی ایران وقوع یافت امّا عقب نشینی تدریجی افراسیاب بطرف بخارا، گلزرّیون، چاچ و دیگر نقاط ناشناخته دور در آنسوی بلخ کیخسرو را مجبور ساخت برای دستگیری این متجاوز از رود گنگ عبور نماید. بار نخست رویارویی و چهره به چهره شدن افراسیاب و کیخسرو، او تاب مقابله با کیخسرو را نداشت بدین سبب گرسیوز، جهن، استقیلا افراسیاب را از مهلکه نجات دادند:

دو شاه دو کشور چنین کینه‌داربرفتند با خوار مایه سوار
ندیدند گرسیوز و جهن رویکه او پیش خسرو شود رزمجوی
عنانش گرفتند و بر تافتندسوی ریگ آموی بشتافتند
چنو بازگشت استقیلا چو گردبیامد که با شاه جوید نبرد
دمان شاه ایلا بپیش سپاهیکی نیزه زد بر کمرگاه شاه
نبد کارگر نیزه بر جوشنشنه ترس آمد اندر دل روشنش
چو خسرو دل و زور او را بدیدسبک تیغ تیز از میان برکشید
بزد بر میانش بدو نیم کرددل برز ایلا پر از بیم کرد[۲]

استقیلا و شاه کشور ایلا هر دو به مقابله با کیخسرو شتافتند، حتا استقیلا هنگام رویارویی با کیخسرو نیزه‌ای بر کمر کیخسرو زد ولی به سبب جوشن محکم و مقاوم کیخسرو نیزه استقیلا بر او کارگر نشد همچنین کیخسرو وحشت یا دلهره نگرفت، با خونسردی حمله را دفع سپس شمشیر تیز از نیام کشید بر استقیلا ضربتی زد که شاه ایلا متورای شد. متن در این‌باره بسیار مبهم است گاهی دو نفر حریف کیخسرو هستند، گاهی هر دو نفر یک تن به نظر می‌رسند. احتمال اینکه استقیلا شاه ایلا باشد بسیار است.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. پارسی نگاشتهٔ شاهنامهٔ فردوسی، صفحه: ۶۲۳
  2. شاهنامه. جلدپنجم. جنگ بزرگ کیخسرو، ص ۳۱۱

منابع

[ویرایش]
  • حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
  • پارسی نگاشتهٔ شاهنامه، نگارش: فرانک دوانلو، انتشارات آهنگ قلم، چاپ سوم، ۱۳۸۷ (با اندکی تغییر)