Dwór Czarne w Jeleniej Górze: Różnice pomiędzy wersjami
50°52′47″N 15°44′48″E/50,879722 15,746667| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Architektura: drobne redakcyjne |
→Architektura: drobne redakcyjne |
||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
[[Plik:Jelenia Góra, Wnętrza dworu - fotopolska.eu (326438).jpg|thumb|left|200 px|Fragmenty fryzu]] |
|||
Obiekt jest założony na czworokątnym rzucie z wewnętrznym dziedzińcem dostępnym przez most, bramę i ozdobny renesansowy portal{{r|łucz}} zawierający [[fryz]] z ośmioma herbami szlacheckimi, od lewej von: Schaffgotsch, Hochberg, Liebeteller (Liebdaler), Reibnitz, Rechenberg, Stosch, Zedlitz, Talckenberg i dwie inskrypcje w j. łacińskim, których tłumaczenie brzmi: 1). ''Niech Pan błogosławi Cię i ochrania. O panie, rozjaśnij Twe święte oblicze nad nami i bądź nam łaskawy. O Panie, zwróć ku nam oblicze Twoje i daj nam pokój Twój'' 2.) ''W tysiąc pięćset pięćdziesiątym dziewiątym roku, ja Kacper Schoff zwany Gotschem, z Chojnika i Karpnik na Czarnym Strumieniu, za łaską i pomocą wszechmogącego Boga ten dom budować zacząłem''<ref>{{Cytuj stronę |url =https://sokoliszlak.cba.pl/?page_id=26864 |tytuł =Dwór w Czarnem |autor = |opublikowany =sokoliszlak.cba.pl |data = |język =pl |data dostępu = 2023-07-30}}</ref>. Założenie obiegała głęboka fosa wypełniona wodą. Na osi kamiennego mostu, znajdowała się wieża bramną. Obiekt 4-skrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem. W jednym z narożników zachowała się wieża z kluczowymi otworami strzelniczymi{{r|łucz}}. Wystrój architektoniczny dopełniają w fasadzie obramienia okienne profilowane w piaskowcu. Z wystroju wnętrza zachowały się sklepienia na parterze oraz bogato profilowane stropy drewniane. Na ścianach pozostały fragmenty renesansowych malowideł z motywami roślinnymi{{r|łucz}}. |
Obiekt jest założony na czworokątnym rzucie z wewnętrznym dziedzińcem dostępnym przez most, bramę i ozdobny renesansowy portal{{r|łucz}} zawierający [[fryz]] z ośmioma herbami szlacheckimi, od lewej von: Schaffgotsch, Hochberg, Liebeteller (Liebdaler), Reibnitz, Rechenberg, Stosch, Zedlitz, Talckenberg i dwie inskrypcje w j. łacińskim, których tłumaczenie brzmi: 1). ''Niech Pan błogosławi Cię i ochrania. O panie, rozjaśnij Twe święte oblicze nad nami i bądź nam łaskawy. O Panie, zwróć ku nam oblicze Twoje i daj nam pokój Twój'' 2.) ''W tysiąc pięćset pięćdziesiątym dziewiątym roku, ja Kacper Schoff zwany Gotschem, z Chojnika i Karpnik na Czarnym Strumieniu, za łaską i pomocą wszechmogącego Boga ten dom budować zacząłem''<ref>{{Cytuj stronę |url =https://sokoliszlak.cba.pl/?page_id=26864 |tytuł =Dwór w Czarnem |autor = |opublikowany =sokoliszlak.cba.pl |data = |język =pl |data dostępu = 2023-07-30}}</ref>. Założenie obiegała głęboka fosa wypełniona wodą. Na osi kamiennego mostu, znajdowała się wieża bramną. Obiekt 4-skrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem. W jednym z narożników zachowała się wieża z kluczowymi otworami strzelniczymi{{r|łucz}}. Wystrój architektoniczny dopełniają w fasadzie obramienia okienne profilowane w piaskowcu. Z wystroju wnętrza zachowały się sklepienia na parterze oraz bogato profilowane stropy drewniane. Na ścianach pozostały fragmenty renesansowych malowideł z motywami roślinnymi{{r|łucz}}. |
||
<gallery class=center> |
<gallery class=center> |
||
Wersja z 16:06, 30 lip 2023
 nr rej. A/4904/1139 z 10.10.1964[1]
| |
 Dwór Czarne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Strumykowa 2 |
| Typ budynku | |
| Inwestor |
Caspar Schoff |
| Rozpoczęcie budowy |
1559 |
| Ważniejsze przebudowy |
XVII-XIX w. |
| Pierwszy właściciel |
Caspar Schoff |
| Kolejni właściciele |
Schaffgotschowie, Gregorius von Kahlen, Friedrich von Nimptsch, Ernst von Nimptsch, Jelenia Góra, Weidner, Marz, Rahm |
| Obecny właściciel |
Fundacja Kultury ekologicznej |
Położenie na mapie Jeleniej Góry  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
| 50°52′47″N 15°44′48″E/50,879722 15,746667
| |
Dwór Czarne w Jeleniej Górze – zabytkowy dwór[2] wybudowany w 1559 r. w dawnej wsi podmiejskiej Czarne, włączonej do Jeleniej Góry w 1973 r., położony w dolinie potoku Pijawnika.
Historia
Caspar Schoff w 1559 r. rozpoczął budowę murowanego dworu, kamiennego, piętrowego z dziedzińcem, otoczonego murami obronnymi i wieżą bramną, wysuniętą przed lico murów obwodowych[3]. Całość została otoczona nawodnioną fosą. Po Schaffgotschach dwór przejął w 1584 r. Gregorius von Kahlen. W 1606 r. właścicielem Czarnego został Friedrich von Nimptsch z Sokołowca. W lipcu 1623 r. we dworze wybuchł pożar[3]. Z 1656 r. pochodzi wiadomość, że Ernst von Nimptsch ukończył budowę i rozbudowę dworu, który uzyskał kształt zbliżony do obecnego[3].
Prace remontowe prowadzone w latach 20. XVIII w. spowodowały likwidację renesansowych szczytów[3]. W 1679 r. Ernst von Nimptsch sprzedał majątek Czarne miastu Jelenia Góra. W 1718 r. spłonęły bliżej nieopisane części zamku, które zdaniem Scholzego zostały odbudowane. Wtedy wieża otrzymała barokowy hełm znany z ryciny, a do skrzydła wschodniego dobudowano równoległy budynek o tej samej wysokości[3]. Około 1885 r. nastąpiła przebudowa i modernizacja dworu; zredukowano bryłę o skrzydło wschodnie i rozebrano ściany szczytowe, a dachy otrzymały dzisiejszy wygląd dwuspadowy[3]. Do przełomu wieku dzierżawcami majątku byli panowie Weidner i Marz. Od 1921 do 1945 r. mieszkała tu rodzina Rahm. W latach 1983-1987 przeprowadzono remont i rewaloryzację dworu[3]. Obecnie obiekt użytkowany jest przez Fundację Kultury Ekologicznej.
Architektura
.jpg)
Obiekt jest założony na czworokątnym rzucie z wewnętrznym dziedzińcem dostępnym przez most, bramę i ozdobny renesansowy portal[3] zawierający fryz z ośmioma herbami szlacheckimi, od lewej von: Schaffgotsch, Hochberg, Liebeteller (Liebdaler), Reibnitz, Rechenberg, Stosch, Zedlitz, Talckenberg i dwie inskrypcje w j. łacińskim, których tłumaczenie brzmi: 1). Niech Pan błogosławi Cię i ochrania. O panie, rozjaśnij Twe święte oblicze nad nami i bądź nam łaskawy. O Panie, zwróć ku nam oblicze Twoje i daj nam pokój Twój 2.) W tysiąc pięćset pięćdziesiątym dziewiątym roku, ja Kacper Schoff zwany Gotschem, z Chojnika i Karpnik na Czarnym Strumieniu, za łaską i pomocą wszechmogącego Boga ten dom budować zacząłem[4]. Założenie obiegała głęboka fosa wypełniona wodą. Na osi kamiennego mostu, znajdowała się wieża bramną. Obiekt 4-skrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem. W jednym z narożników zachowała się wieża z kluczowymi otworami strzelniczymi[3]. Wystrój architektoniczny dopełniają w fasadzie obramienia okienne profilowane w piaskowcu. Z wystroju wnętrza zachowały się sklepienia na parterze oraz bogato profilowane stropy drewniane. Na ścianach pozostały fragmenty renesansowych malowideł z motywami roślinnymi[3].
-
Schaffgotsch -
Hochberg -
Liebdaler -
Reibnitz -
Rechenberg -
Stosch -
Zedlitz -
Talckenberg
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 45. [dostęp 2016-04-06].
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 77-80. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Dwór w Czarnem. sokoliszlak.cba.pl. [dostęp 2023-07-30]. (pol.).
Bibliografia
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 24-27. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 361-362. ISBN 83-92290-61-5.
| Dwory | |
|---|---|
| Pałace | |
| Wieże rycerskie | |
| Zamki |
