Przejdź do zawartości

SZD-15 Sroka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SZD-15 Sroka
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Polska

Producent

Zakłady Szybowcowe Lotnictwa Sportowego

Konstruktor

Zbigniew Badura

Typ

szybowiec treningowy

Konstrukcja

drewniana

Załoga

1

Historia
Data oblotu

25 lutego 1956

Liczba egz.

20

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

14,5 m

Wydłużenie

14,5[1]

Długość

6,9 m

Wysokość

1,5 m

Powierzchnia nośna

14,5 m²

Profil skrzydła

NACA-43012A

Masa
Własna

170 kg

Startowa

270 kg

Osiągi
Prędkość minimalna

49 km/h

Prędkość optymalna

64 km/h

Prędkość dopuszczalna

200 km/h

Prędkość min. opadania

0,88 m/s (58 km/h)

Doskonałość maks.

19 (64 km/h)

Współczynnik obciążenia konstrukcji

+4G / -2,5G

Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska

SZD-15 Srokapolski, jednomiejscowy szybowiec treningowy przeznaczony do treningu średnio zaawansowanych pilotów skonstruowany w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku-Białej. Wyprodukowany w Zakładach Szybowcowych Lotnictwa Sportowego (ZSLS) w Krośnie w liczbie 20 egzemplarzy seryjnych.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W 1955 roku Liga Przyjaciół Żołnierza (LPŻ) określiła warunki techniczne jaki powinien spełniać nowy szybowiec będący następcą wywodzącego się jeszcze z przedwojennej konstrukcji szybowca IS-B Komar. Nowy szybowiec miał charakteryzować się lepszymi osiągami oraz posiadać kabinę zbliżoną konstrukcyjnie do kabiny ucznia zastosowanej w SZD-10 Czapla. Miało to ułatwić przejście pilotów szybowcowych z latania konstrukcjami dwumiejscowymi na jednomiejscowe. Wymagania konstrukcyjne jakimi musiała charakteryzować się nowa konstrukcja nie wzbudziły entuzjazmu w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym (SZD) w Bielsku Białej, które były odpowiedzialne za nowy projekt[2].

SZD zaproponowało LPŻ zdecydowanie nowocześniejszą konstrukcję, określaną mianem SZD-16 Gil charakteryzującą się lepszymi osiągami niż te, których oczekiwała LPŻ. Liga nie wyraziła zainteresowania „Gilem” i w SZD przystąpiono do konstruowania szybowca według jej wymagań.

Inżynier Zbigniew Badura przystąpił w 1955 roku do budowy szybowca SZD-15 Sroka (początkowo zwanego „Pionierem”). Oblotu nowej konstrukcji (o znakach SP-1598) dokonał pilot doświadczalny Stanisław Skrzydlewski w Bielsku 25 lutego 1956 roku. Prototyp wykazywał szereg niedogodności, za wysoką i za mało sztywną kabinę, za mało miejsca dla pilota na wysokości jego łokci oraz nieprawidłową nadskuteczność steru kierunku[2].

Poprawiony prototyp SZD-15-2 „Sroka” (o numerze SP-1667) oblatano prawie dokładnie w rok po pierwszym locie, 1 lutego 1957 roku. 31 sierpnia 1957 roku po raz pierwszy wzniósł się w powietrze pierwszy egzemplarz seryjny (o numerze SP-1718). Poza dwoma prototypami Zakłady Szybowcowe Lotnictwa Sportowego w Krośnie wyprodukowały jeszcze 20 szybowców, które znalazły się na wyposażeniu aeroklubów. Zgodnie z przewidywaniami SZD, szybowiec nie był znaczącym postępem w porównaniu z „Komarem”, a wręcz niektóre parametry „Sroki” okazały się od niego gorsze. Zbudowane egzemplarze były eksploatowane do lat siedemdziesiątych. Zachowały się dwa egzemplarze, które można oglądać w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[3].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Sroka była jednomiejscowym, zastrzałowym górnopłatem o całkowicie drewnianej konstrukcji z płatem o profilu NACA 43012A, zwichrzeniu skrzydła wynoszącym 2° i wzniosie 4°. Skrzydła wyposażone były w lotki szczelinowe oraz hamulce aerodynamiczne, które zamontowano również w kadłubie. W przedniej części kadłuba zamontowano płozę amortyzowaną gumowymi kółkami oraz koło transportowe. Z tyłu kadłuba znajdowała się płoza ogonowa. Osłona kabiny pokryta szkłem organicznym odchylana na bok. Szybowiec mógł być holowany przez samolot oraz wyrzucany w powietrze dzięki gumowym linom, do zaczepiania których zamontowano hak[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. SZD-15 Sroka. [dostęp 2011-03-16]. (pol.).
  2. a b c Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 85-88
  3. Marian Krzyżan: Samoloty w muzeach polskich. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 139. ISBN 83-206-0432-X. OCLC 751284219. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965
  • Szybowiec treningowy SZD-15 Sroka, „Skrzydlata Polska”, nr 7 (1985), s. 10, ISSN 0137-866x.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]