Przejdź do zawartości

Spółgłoska szczelinowa gardłowa dźwięczna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Spółgłoska szczelinowa gardłowa dźwięczna
Numer IPA 145
ʕ
Jednostka znakowa

ʕ

Unikod

U+0295

UTF-8 (hex)

ca 95

Inne systemy
X-SAMPA ?\
Kirshenbaum H<vcd&gt
IPA Braille ⠖⠆
Przykład
informacjepomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska szczelinowa gardłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: ʕ.

Artykulacja

[edytuj | edytuj kod]

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʕ]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
  • jest to spółgłoska gardłowa – następuje skurcz mięśni zwieraczy gardła. Gardło staje się na tyle wąskie, że masy powietrza wydychanego z płuc przechodząc przez nie tworzą charakterystyczny dla spółgłoski szczelinowej szum. W praktyce w wielu językach występuje spółgłoska gardłowa półotwarta, wymagająca mniejszego napięcia mięśniowego. Dźwięki te nie są odróżniane przez IPA.
  • wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Artykulacji tej głoski można nauczyć się przesuwając nasadę języka do tyłu aż do momentu, gdy poczujemy napięcie mięśni, i nie rozluźniając ich starając się wypowiedzieć [ɦ]. Arabscy językoznawcy często porównują brzmienie tej głoski do dźwięku wydawanego przez wielbłąda [1].

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]

Głoska ta jest obca językom indoeuropejskim. Występuje w:

Żydzi aszkenazyjscy często zastępują tę głoskę przez [ʔ] lub omijają zupełnie.

Pisownia

[edytuj | edytuj kod]
  • w transliteracji języków semickich stosuje się symbol ʿ, czasami z przyczyn technicznych zastępowany apostrofem. Tworzy to jednak niejednoznaczność, ponieważ apostrof jest też używany do oddania zwarcia krtaniowego
  • w języku somalijskim dźwięk ten jest zapisywany literą c