Przejdź do zawartości

Walerij Brumel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Walerij Brumel
Валерий Брумель
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 maja 1942
Razwiedki

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 2003
Moskwa

Wzrost

185 cm

Dorobek medalowy
Reprezentacja  ZSRR
Igrzyska olimpijskie
złoto Tokio 1964 lekkoatletyka
(skok wzwyż)
srebro Rzym 1960 lekkoatletyka
(skok wzwyż)
Mistrzostwa Europy
złoto Belgrad 1962 skok wzwyż
Uniwersjada
złoto Sofia 1961 skok wzwyż
złoto Porto Alegre 1963 skok wzwyż
Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Medal „Za pracowniczą dzielność” (ZSRR) Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR
Valery Brumel na Igrzyskach Olimpijskich w Tokio

Walerij Nikołajewicz Brumel (ros. Валерий Николаевич Брумель; ur. 14 maja 1942 w Razwiedkach w rejonie tyndyńskim obwodu amurskiego, zm. 26 stycznia 2003 w Moskwie[1]) – rosyjski lekkoatleta, skoczek wzwyż, startujący w barwach Związku Radzieckiego.

Kariera sportowa

[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczął uprawianie sportu w wieku 12 lat w Ługańsku. Mając 16 lat osiągnął 2 metry w skoku wzwyż. W 1959 trenował i studiował we Lwowie, będąc zatrudniony w zakładach przemysłu tłuszczowego[2]. W 1960 poprawił rekord ZSRR wynikiem 2,17 i zakwalifikował się na igrzyska olimpijskie w 1960 w Rzymie. Zdobył na nich srebrny medal, przegrywając tylko ze swym kolegą z reprezentacji Robertem Szawłakadze (obaj osiągnęli wysokość 2,16, ale Szawłakadze w pierwszej, a Brumel w drugiej próbie)[1].

W latach 1961–1963 Brumel sześciokrotnie poprawiał rekord świata doprowadzając go do wyniku 2,28 m. Wynik ten utrzymał się jako rekord aż do 1970[3]. Zdobył tytuły mistrzowskie na mistrzostwach Europy w 1962 w Belgradzie[4], uniwersjadzie w 1961 w Sofii i uniwersjadzie w 1963 w Porto Alegre[5].

Ukoronowaniem dominacji Brumela w światowym skoku wzwyż było zdobycie przez niego złotego medalu na igrzyskach olimpijskich w 1964 w Tokio[1].

Wypadek

[edytuj | edytuj kod]

Kariera Brumela został przerwana w 1965, kiedy uległ wypadkowi motocyklowemu (prowadziła trenująca sporty motocyklowe Tamara Golikowa, która podwoziła go do domu[6]). W następstwie uderzenia o latarnię doznał bardzo poważnej kontuzji nogi. Liczono się z koniecznością amputacji, ale po siedmiu dużych i 25 mniejszych operacjach odzyskał w niej sprawność[7]. Jedna noga była krótsza o kilka centymetrów. Pomógł mu w tym jednak prof. Gawriił Ilizarow i jego metoda wydłużania oraz korekcji kształtu kości kończyn aparatem własnej konstrukcji[6][8]. Wrócił na skocznię, ale najlepszym jego wynikiem po wypadku było 2,15 w 1970.

Twórczość literacka

[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu kariery sportowej próbował swych sił jako autor książek z dziedziny literatury faktu. W powieści biograficznej opisał walkę o nogę i powrót do sportu. Napisał kilka powieści, dramatów i libretto do operetki[8].

Twórczość Brumela:

  • Nad płankoj jest wysota (1969), oryg. Над планкой есть высота Nad poprzeczką jest wysokość
  • Wysota (1971), Высота Wysokość
  • Nie izmieni siebie (1979), oryg. Не измени себе, przetłumaczona na siedem języków (wydanie polskie Pozostać sobą („Iskry” 1983, współaut. Aleksandr Łapszin, oprac. Michał Jagiełło)[7][9])
  • sztuki Doktor Nazarow (Доктор Назаров) (poświęcona postaci prof. G. Ilizarowa), Olimpijskaja komedia (Олимпийская комедия), Rew trybun (Рев трибун, pol. Ryk trybun), Не измени себе
  • libretto do operetki Zołotaja karawella (Золотая каравелла, pol. Złota karawela), muzyka Rauf Hajiyev.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Został wyróżniony m.in.[2][8]:

Życie osobiste

[edytuj | edytuj kod]

Po wypadku w tym samym roku odeszła od niego żona Marina, pozostawiając go z maleńkim synem. W 1972 był krótko mężem Jeleny Pietuszkowej, z którą miał córkę Władę[6]. Jego syn Wiktor także uprawiał skok wzwyż[12]. Walerij Brumel zmarł w moskiewskim szpitalu im. Siergieja Botkina na szybko rozwijający się nowotwór złośliwy[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Valery Brumel [online], olympedia.org [dostęp 2021-05-12] (ang.).
  2. a b Валерий Николаевич Брумель [online], novodevichye.com [dostęp 2014-01-29] (ros.).
  3. Progression of IAAF World Records. 2015 Edition [online], IAAF, s. 158 [dostęp 2021-05-12] (ang.).
  4. Berlin 2018 Leichtathletik – EM Statistics Handbook [online], European Athletics, s. 518 [dostęp 2021-05-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-14] (ang.).
  5. World Student Games (Universiade – Men) [online], GBRAthletics [dostęp 2021-05-12] (ang.).
  6. a b c d Nikołaj Siewierin, Азбука Луганска от «а» до «я»: Валерий Брумель [online], top.lg.ua, 20 marca 2007 [dostęp 2021-05-12] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-02] (ros.).
  7. a b c Брумель Валерий Николаевич. Биографическая справка [online], rsport.ru, 14 maja 2012 [dostęp 2014-01-29] (ros.).
  8. a b c Natalia Bugajewa, Над планкой есть высота [online], nashagazeta.net [dostęp 2015-03-26] (ros.).
  9. Pozostać sobą w Google Books
  10. Kierowca Formuły 1 po raz czwarty, [w:] 56. Ankieta PAP: Sebastian Vettel najlepszym sportowcem Europy [online], polskieradio.pl, 26 grudnia 2013 [dostęp 2014-01-29] (pol.).
  11. Dotychczasowi zwycięzcy Ankiety PAP na 10 najlepszych sportowców Europy [online], pap.pl [dostęp 2021-04-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24] (pol.).
  12. Śleboda drugi w Dreźnie [online], pzla.pl, 23 stycznia 2012 [dostęp 2021-05-12] (pol.).