Przejdź do zawartości

Bitwa pod Czyżówką

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Czyżówką
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Czas

1 października 1920

Miejsce

pod Czyżówką[a]

Terytorium

Ukraińska Republika Ludowa

Przyczyna

Bitwa Wołyńsko–Podolska

Wynik

zwycięstwo 8 Brygady Jazdy

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Stanisław Grzmot-Skotnicki
Siły
8 Brygada Jazdy oddziały AC
brak współrzędnych
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[1]

Bitwa pod Czyżówką – część wielkiej bitwy wołyńsko-podolskiej; walki polskiej 8 Brygady Jazdy ppłk. Stanisława Grzmota-Skotnickiego z oddziałami sowieckimi w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich na Ukrainie w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

2 września, jeszcze w czasie walk pod Zamościem, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zdecydowało, iż 3. i 6 Armia, po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem „nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"[2]. 3 Armia gen. Władysława Sikorskiego przystąpiła do działań 10 września[3]. Wstępnym etapem był zagon grupy motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka wyprowadzony z Włodawy, który przeprawił się przez Bug i następnego dnia opanował Kowel. Za nim ruszyło natarcie sił głównych armii, w tym jej grupa manewrowa – Korpus Jazdy gen. Juliusza Rómmla[4]. 16 września, działający na styku sowieckich 12 i 14 Armii Korpus Jazdy płk. Juliusza Rómmla, przy słabym oporze przeciwnika, sforsował Styr na południe od Łucka i ruszył na Równe[5]. Będąc w pościgu za cofającymi się wojskami 12 Armii Nikołaja Kuźmina, 28 września dotarł do Słuczy w rejonie Zwiahla[6][7].

Walczące wojska

[edytuj | edytuj kod]
Jednostka Dowódca Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dowództwo Korpusu Kawalerii płk Juliusz Rómel 6 Armia
8 Brygada Jazdy ppłk Stanisław Grzmot-Skotnicki 2 Dywizja Jazdy
2 pułk ułanów ppłk Wincenty Jasiewicz 8 Brygada Jazdy
108 pułk ułanów rtm. Piotr Głogowski
Armia Czerwona
oddzialy Armii Czerwonej 12 Armia

Działania grupy wypadowej

[edytuj | edytuj kod]

Po osiągnięciu przez Korpus Jazdy płk. Juliusza Rómmla linii Słuczy, dowódca korpusu zarządził wykonanie serii wypadów za rzekę, aby rozpoznać siły przeciwnika[6]. 1 października 8 Brygada Jazdy ppłk. Stanisława Grzmota-Skotnickiego przekroczyła Słucz pod Mogilnią, położoną nad Mogilewką, jej dopływem. 108 pułk ułanów rtm. Piotra Głogowskiego maszerował dwoma kolumnami na Czyżówkę[b] i Iwanówkę[c] położoną nad rzeką Wiersznicą. Po drodze niszczył drobne grupy zdemoralizowanej sowieckiej piechoty. W Czyżówce 1 szwadron napotkał silny opór nieprzyjacielskiej piechoty. Dowódca szwadronu podporucznik Centkiewicz zdecydował się na frontalny atak oddziałem złożonym z 30 spieszonych ułanów, a dwie niewielkie grupy konne pod wodzą wachmistrza Zenona Moszyńskiego i plutonowego Franciszka Dziaduły wysłał na skrzydła, z zadaniem uderzenia na obsługi sowieckich karabinów maszynowych. Atak poprowadzony z trzech stron uzyskał powodzenie i polscy ułani w walce wręcz wyrzucili Sowietów z miejscowości[8].

W tym czasie 2 pułk ułanów, działając pod ogniem nieprzyjaciela, naprawił uszkodzony most na Słuczy pod Czyżówką[9], ruszył na Romanówkę i zdobył ją. Następnie oba pułki zaatakowały Iwanówkę[10]. W czasie domarszu, kilka kilometrów od Mogilnej, 3 szwadron natrafił na opór sowieckiej piechoty. Rotmistrz Głogowski zdecydował się na szarżę 3 szwadronem, a sam z oddziałem sztabowym maszerował dalej na Iwanówkę. Dochodząc do Iwanówki, mając do dyspozycji 20 ułanów, dowódca pułku osobiście poprowadził szarżę na nieprzyjaciela. Wioskę zdobyto, a pościg kontynuował pododdział podchorążego Aleksandra Grabowieckiego. W Iwanówce dowódca pułku zbierał rozproszone szwadrony. Po udanym wypadzie oba pułku wróciły za Słucz[11].

Bilans walk

[edytuj | edytuj kod]

Wypad za Słucz potwierdził, że piechota sowiecka jest zdemoralizowana i nie stanowi poważniejszego zagrożenia dla jazdy polskiej. Jego rezultaty zachęciły dowódcę korpusu płk. Juliusza Rómmla do zorganizowania zagonu na Korosteń. 8 Brygada Jazdy w czasie działań pod Czyżówką wzięła do niewoli ponad 600 jeńców, zdobyła 3 taczanki i 15 ckm-ów[10].

  1. Obecnie Rejon nowogrodzki (obwód żytomierski)
  2. Obecnie rejon nowogrodzki (obwód żytomierski)
  3. Położoną na północny wschód od Czyżówki, obecnie jej część

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]