Przejdź do zawartości

Bernard Maciejowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bernard Maciejowski
Prymas Polski
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

1548

Data śmierci

19 stycznia 1608

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie

Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania

1606–1608

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

1586

Nominacja biskupia

8 czerwca 1587
biskup łucki
1 września 1598
biskup wileński
23 maja 1600
biskup krakowski
31 lipca 1606
arcybiskup metropolita gnieźnieński

Sakra biskupia

24 stycznia 1588

Kreacja kardynalska

9 czerwca 1604
Klemens VIII

Kościół tytularny

bazylika św. Jana w Łacińskiej Bramie

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

24 stycznia 1588

Konsekrator

Stanisław Karnkowski

Bernard Maciejowski herbu Ciołek (ur. 1548, zm. 19 stycznia 1608 w Krakowie) – biskup łucki i krakowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1606–1608, chorąży wielki koronny w latach 1574–1582[1], starosta bolesławski w 1579 roku[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był bratankiem biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego. Nauki pobierał w kolegium jezuickim w Wiedniu. W latach 1579–1581 uczestnik wojny z Rosją w czasie panowania króla Stefana Batorego. Pod wpływem księdza Piotra Skargi podjął decyzję o studiach teologicznych w Rzymie, które odbywał od 1582. W 1586 w Rzymie przyjął święcenia kapłańskie, w tym samym roku został kanonikiem krakowskim. Po śmierci Stefana Batorego poparł starania o tron polski Zygmunta III Wazy. Za to poparcie dostał nominację w 1588 na biskupstwo łuckie. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[3].

Jako biskup łucki ufundował w Lublinie kolegium jezuickie (1591–1596). Brał udział w przygotowaniu unii brzeskiej. W 1600 został biskupem krakowskim[a], ingres do katedry wawelskiej odbył 12 sierpnia 1600. Jako biskup Krakowa zwołał w 1601 synod i wydał list pasterski skierowany do proboszczów, uważany dzisiaj za pierwszy podręcznik duszpasterstwa. List ten w 1607 został spopularyzowany w całej Polsce.

W 1604 Maciejowski otrzymał kapelusz kardynalski (mianowany przez Klemensa VIII), a dwa lata później nominację na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. W związku z faktem, iż po nominacji na arcybiskupstwo gnieźnieńskie król Zygmunt III Waza nie pozwolił mu pobierać także dochodów z biskupstwa krakowskiego, jego stosunki z królem uległy pogorszeniu. Dodatkowym czynnikiem mającym wpływ na pogorszenie relacji z Zygmuntem III było polecenie króla, aby kardynał Maciejowski nie używał baldachimu w czasie uroczystości kościelnych, co przynależało tylko do legata papieskiego, którym Maciejowski nie był. Z tego powodu kardynał po cichu wspierał rokosz Zebrzydowskiego 1606–1609.

Był reformatorem Kościoła w duchu soboru trydenckiego. Popierał kontrreformację. Z jego inicjatywy w roku 1603 wydano w Krakowie pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych wzorowany na indeksie Klemensa VIII z 1596[4].

Był zwolennikiem kultu królowej Jadwigi Andegawenki oraz jej czarnego krucyfiksu z katedry wawelskiej. Mecenas artystów, poetów i uczonych. Pochowany został w katedrze wawelskiej, w kaplicy Matki Bożej Śnieżnej, gdzie spoczął obok stryja Samuela Maciejowskiego. Zachował się portret biskupa przechowywany zgodnie ze zwyczajem w krużgankach klasztoru franciszkanów.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. W 1591 po przeniesieniu Jerzego Radziwiłła z biskupstwa wileńskiego na krakowskie, jego następcą w Wilnie miał zostać Maciejowski, co spowodowało spór trwający blisko 10 lat. III Statut Litewski w artykule 12 rozdziału 3 Około niedawania cudzoziemcom dostojeństw i urzędów wszelakich dozwalał bowiem na powierzanie wszystkich stanowisk w Wielkim Księstwie Litewskim, w tym duchownych, tylko Litwie, Rusi, Żmudzi, i rodzicom starodawnym i urodzeńcom Wielkiego Księstwa Litewskiego i innych ziem, temu Wielkiemu Księstwu należących. Ostatecznie w 1600 biskupem wileńskim został dotychczasowy administrator tamtejszej diecezji Benedykt Woyna (Polska i Litwa w dziejowym stosunku: praca zbiorowa Kraków 1914, s. 204–228).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 27.
  2. W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo bolesławskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 331.
  3. Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. I, Wilno 1758, s. 237.
  4. Piotr Guzowski. Pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych. „Studia Podlaskie”. t. XII, s. 175, 176, Białystok 2002. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. ISSN 0867-1370. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]